فشارهای زندگی نه تنها ذهن ما را درگیر می کنند، بکله گاهی با خود دردهای جسمی نیز به همراه می آورند. اگر شما هم دچار معده درد عصبی هستید، احتمالا می دانید که با اضطراب شدت می گیرد و داروهای پزشکی کمک چندانی به آن نمی کند.
سندروم معده درد عصبی چیست؟
شاید برای شما نیز این سوال پیش آمده باشد که چگونه احساسات ما می‌توانند بر روی جسم ما تاثیر بگذارد و در اندام‌های ما، همچون معده، ایجاد درد کنند ویا معده درد عصبی به چه علت به وجود می‌آید؟!
چنانچه اعصاب ما به دلیل احساساتی همچون خشم، ترس و استرس تحت تاثیر قرار بگیرد؛ هورمون‌هایی در بدن ترشح می‌شوند که برخی از علائم حیاتی همچون ضربان قلب و فشار خون را افزایش می‌دهند. همچنین اعصاب و بخش غیرارادی دستگاه عصبی که کار بسیاری از اعمال حیاتی بدن، همچون تنفس و گوارش را انجام می‌دهد نیز تحت تاثیر قرار گرفته و در نتیجه می‌توانند روی تنفس ویا اعمال گوارش و هضم افراد تاثیر بگذارند و در نتیجه آن را به‌صورت علائم جسمی ببینیم. به همین دلیل است که معده درد عصبی ممکن است به‌صورت یک درد شدید بروز کند. علائم معده درد عصبی گاهی همچون زخم معده، ورم معده و سوزش معده است.
دلایل معده درد عصبی
موارد زیادی می‌تواند منجر به حالت‌تهوع یا معده درد شود. ویروس‌ها و باکتری‌ها، عوامل فیزیکی اصلیِ حالت تهوع و استفراغ هستند. ولی احساسات ما، به‌خصوص اضطراب، استرس و هیجان نیز می‌توانند چنین تأثیری داشته باشند. هر یک از عوامل زیر می‌توانند منجر به درد معده عصبی شوند:
اضطراب اجتماعی (social anxiety)
همه‌ی ما در شرایطی خاص، اضطراب اجتماعی را تجربه کرده‌ایم، مثلا در مهمانی‌ای که در آن کسی را نمی‌شناختیم یا روز اول مدرسه یا اولین روز کاری در یک موقعیت شغلی جدید.
اضطراب عملکردی (performance anxiety)
برای نمونه، این اضطراب در هنگام صحبت‌کردن درجلسه‌ای مهم یا آماده‌شدن برای بزرگ‌ترین مسابقه‌ی فصل ایجاد می‌شود.
استرس یا ترس
استرس یا ترس به دلیل مسائلی مانند نگرانی در مورد پرداخت اقساط وام مسکن، رفتن از شهری به شهر دیگر برای شرکت در دانشگاه یا مواجهه با فردی قلدر در مدرسه ایجاد می‌شود.
هیجان بیش از حد
این نوع هیجان‌ها در مواردی مانند پیش از برگزاری مراسم جشن ازدواج، روز فارغ‌التحصیلی یا تعطیلاتی که مدت‌ها انتظار آن را می‌کشیده‌ایم و برای آن برنامه‌ریزی کرده‌ایم، به وجود می‌آید.
تأثیر احساسات بر روی معده و بدن
چرا احساسات ما گاهی موجب بیماری ما می‌شوند؟ زندگی ما مملو از احساسات است، احساساتی مانند خشم و شرم یا ترس و لذت. هر یک از این احساسات، واکنش‌های فیزیکی پیچیده‌ای را در ما برمی‌انگیزند. برای نمونه، وقتی عصبانی می‌شویم، ضربان قلب‌مان بالا می‌رود، آدرنالین در بدن ترشح می‌شود، فشار خون افزایش می‌یابد و ما عصبانی می‌شویم. به گفته‌ی کارشناسان این تغییرات فیزیولوژیکی و غددی عصبیِ مرتبط با احساسات، بر تمام قسمت‌های بدن ما، از جمله سیستم گوارشی، تأثیر می‌گذارد. گاهی این واکنش‌های فیزیکی به طور کاملا ناگهانی شروع و متوقف می‌شوند و بسیار شدید هستند.
به نظر متخصصان شدت این احساسات هستند که موجب تحریک بدن ما می‌شود و بلافاصله دستگاه گوارش را تحت تأثیر قرار می‌دهد و موجب ناراحتی‌هایی مانند معده درد، حالت تهوع، استفراغ و اسهال می‌شود. (در بلندمدت، این واکنش‌های غددی عصبی می‌تواند خطر ابتلا به فشار خون بالا یا بیماری‌های قلبی‌عروقی را افزایش دهد).
علائم معده درد عصبی
علائم عصبی تنها مربوط به معده نمی‌شوند و ممکن است در سایر ارگان‌های بدن نیز خود را نشان دهند. مهم‌ترین علائم معده درد عصبی شامل دلشوره، احساس پیچ خوردگی و گرفتگی در شکم، احساس نگرانی و اضطراب، لرزش و کشش عضلات، دفع گاز تکرارشونده، حالت تهوع، سوء‌هاضمه، احساس نفخ یا گرما در شکم و تکرر ادرار و تکرر در دفع هستند. ممکن است به دلیل ابتلا به انواع اضطراب، همچون اضطراب عملکردی ویا هیجان بیش از حد، به حالت تهوع دچار شوید. از آنجایی که ممکن است این علت‌ها، علائم دیگری را نیز به دنبال داشته باشند؛ ممکن است به معده درد و تنگی نفس به‌صورت همزمان دچار شوید.
درمان معده درد عصبی در طب سنتی
از آن‌جایی‌که معده درد عصبی ممکن است بسیار شدید باشد و احساس ناراحتی زیادی در فرد ایجاد کند؛ به همین دلیل با درمان معده درد عصبی در طب سنتی و درمان‌های خانگی آن آشنا می شویم.
آب بنوشید!
افراد هنگامی که به استرس و اضطراب بیش از حد دچار می‌شوند، ممکن است سبب حالت تهوع و استفراغ شود که یکی از علائم سندروم معده درد عصبی است. به همین دلیل باید برای جبران آبی که از دست داده‌اند، بدن خود را هیدراته نگه دارند و آب و نوشیدنی‌های هیدراته مصرف کنند. البته بهترین زمان مصرف نوشیدنی، نیم ساعت تا یک ساعت پس از استفراغ است که باید آب و مایعات را جرعه جرعه نوشید. همچنین بهتر است تا 6 ساعت پس از استفراغ هیچ غذای جامدی مصرف نکنید.
از کافئین پرهیز کنید!
به‌صورت کلی کافئین در درازمدت ویا میزان زیاد، می‌تواند روی معده تاثیرات مخربی داشته باشد و معده درد عصبی را تشدید کند. برای کاهش اسید معده و عدم تحریک معده درد عصبی، بهتر است از مصرف نوشیدنی‌ها و مواد کافئین‌دار همچون قهوه خودداری نمایید. می‌توانید انواع دیگر نوشیدنی، همچون چای سبز که فاقد کافئین هستند را جایگزین کنید.
استرس خود را مدیریت کنید!
همانطور که گفتیم استرس و اضطراب، سبب تحریک سندروم معده درد عصبی می‌شوند؛ به همین دلیل باید این حالات را مدیریت کرد. از روش‌هایی که برای مدیریت استرس و اضطراب استفاده می‌شود، می‌توان به تنفس عمیق، انجام ورزش‌های سبک، پیاده‌روی، ایجاد سرگرمی برای خود، تجسم مثبت زمانی که بر استرس خود غلبه کرده‌اید، درخواست کمک از دوستان ویا اعضای خانواده، برنامه‌ریزی برای رفع این مشکل، تغذیه مناسب، استراحت کردن و مهم‌تر از همه، انجام مدیتیشن اشاره کرد.
دمنوش برای معده درد عصبی
یکی از راه‌های درمان معده درد عصبی در طب سنتی، استفاده از انواع دمنوش است. این روش خانگی به آسانی ظرف چند دقیقه تا چند ساعت، معده درد افراد را بهتر می‌کند. از انواع دمنوش برای معده درد عصبی می‌توان به دمنوش نعنا ویا دم کردن چند برگ نعنا در آب اشاره کرد. نوع دیگر دمنوش برای معده درد عصبی، چایی لیمو است که برای تهیه آن می‌توانید از لیمو ترش یا لیمو عمانی در آب جوش استفاده کنید و این چای را تهیه نمایید. چای بابونه نیز به دلیل خاصیتی که در کاهش التهاب و تسکین اعصاب دارد، یک دمنوش برای معده درد عصبی محسوب می‌شود. به‌خصوص کسانی که دچار استرس و اضطراب مزمن هستند، می‌توانند با نوشیدن روزی یک فنجان چای بابونه، به این مشکل فائق آیند.
قرص برای معده درد عصبی
برخی از افراد ترجیح می‌دهند به جای استفاده از درمان‌های خانگی، از مصرف دارو برای درمان معده درد عصبی استفاده کنند. در این بخش می‌توان چند قرص برای معده درد عصبی نام برد که بیشتر به رفع علائم معده درد کمک می‌کنند. ممکن است برخی از انواع دارو برای درمان معده درد عصبی تاثیر نداشته باشد و سایر انواع قرص برای معده درد عصبی بسیار تاثیرگذار واقع شوند. برای کاهش حالت تهوع، اسهال و همچنین کاهش اسید معده می‌توان از داروهایی همچون آلکا سلتزر، امترول میلانتا، پیتو بیسمال و... استفاده نمود. می‌توانید برای انتخاب داروی مناسب با پزشک خود مشورت کنید تا از مصرف انواع مختلف قرص برای معده درد عصبی و روبرو شدن با عوارض جانبی آن پیشگیری کنید.
مدیریت استرس، اضطراب و هیجان
برای مدیریت استرس می‌توایند راهکارهای زیر را به کار بگیرید:
- تنفس عمیق
- ورزش سبک
- تمرکز بر تنفس خود و آنچه در اطراف‌تان رخ می‌دهد
- بیرون‌رفتن یا سرگرم‌کردن خود
- تجسم‌کردن خود را در حالتی که با ترس‌های خود روبه‌رو شده‌اید و بر آنها غلبه کرده‌اید
- دریافتِ کمک از دوستان یا یکی از اعضای دلسوز از خانواده‌تان
- برنامه‌ریزی و فکر‌کردن در مورد اینکه چگونه می‌خواهید مشکلی را حل کنید(این کار کمک می‌کند تا حس کنید که
- اختیار امور در کنترل شماست)
- تغذیه‌ی مناسب
- مدیتیشن و ریلکسیشن
- استراحت‌کردن برای بازیابی نیرو، رویاپردازی، چُرت‌زدن.
زمان مراجعه به پزشک
اگر شما یا فرزندتان، به معده درد عصبی یا حالت تهوع مکرر دچار می‌شوید، نخست به پزشک مراجعه کنید تا اطمینان یابید که هیچ‌گونه علت فیزیکی موجب بروز این مشکلات نشده است. علل فیزیکی‌ای مانند باکتری، ویروس، برگشت اسید معده یا رفلاکس، عدم تحمل لاکتوز و یبوست، معمولا از دلایل معده‌درد و استفراغ در افراد در سنین پایین‌تر است.
وقتی از نبود علل فیزیکی اطمینان یافتید، توجه کنید و ببینید که شما یا فرزندتان چگونه به موقعیت‌های استرس‌زا واکنش نشان می‌دهید.
انجام درمان‌های لازم می‌تواند به کودکان و بزرگسالان کمک کند، ولی در بیشتر موارد، نیازی به مراجعه به پزشک نیست و یادگیری چگونگی تنظیم مؤثرتر احساسات، به فرد کمک بیشتری می‌کند. مهم این است که یاد بگیریم چگونه در هر موقعیت سخت احساسی، به دنبال روزنه‌ی امیدی باشیم، پیش از آنکه واکنشی احساسی نشان دهیم.