هوش کودک یکی از مهمترین جنبه های شناختی می باشد که لازم است در سنین پایه مورد ارزیابی قرار گیرد. شواهد زیادی وجود دارد که نشان می دهد هوش صرفا ذاتی نبوده و می توان آن را تقویت نمود. از طرف دیگر سرعت تغییر پذیری هوش در کودکی بیشتر از نوجوانی و بزرگسالی است. بنابراین هرچه تمرین های عملی و محرک های محیطی کودک غنی تر باشد می توان میزان هوش او را به مقدار بیشتری افزایش داد.
هر وقت صحبت از هوش می شود بلافاصله یک نوع توانایی ذهنی تصور می شود که دارای قابلیت هایی چون حل مسئله، یادگیری سریع، استعداد تشکیل مفاهیم، قدرت استدلال، برنامه ریزی و تفکر انتزاعی و ... می باشد. در بیشتر تعاریف هوش را استعداد حل مسئله می خوانند، اما مسائل خود دو نوع هستند:
هوش عینی: توانایی درک اشیاء
هوش ذهنی: مختص انسان بوده و منظور از آن توانایی درک علایم کلامی و ریاضی و کار کردن با آن هاست.
هر کدام از آزمون های هوش بر اساس تعریفی که متخصص و طراح آن آزمون از هوش داشته و همچنین بسته به جنبه ای از هوش که می سنجد در قالب های متفاوتی طراحی شده اند. بعنوان مثال تعاریف متعددی از هوش را در زیر ملاحظه می کنید که توسط متخصصین ارائه شده است:
والدین خوب همیشه بهترین چیزها را برای فرزند خود می خواهند. یکی از این موارد فرصت های غنی تحصیلی برای فرزندانشان است. آن ها از یادگیری بازی ها تا دوره های زبان برای افزایش عملکرد کودک خود استفاده می کنند. در همین راستا والدین همواره دوست دارند که توانایی ها و استعداد فرزند خود را شناسایی کنند. وقتی والدین می خواهند هوش فرزند خود را تعیین کنند، اغلب به این دلیل است که به نظر می رسد فرزند آن ها دارای هوش بسیار کم و یا بسیار بالایی است.
تست هوش کودکان والدین برای اینکه بتوانند پیشرفت آینده فرزند خود را پیش بینی نمایند از تست های هوش استفاده می کنند.
به طور کلی استفاده از تست های هوش می تواند نتایج سودمندی داشته باشد. اما نباید فراموش نمود که در تفسیر این تست ها باید به شدت دقت نمود. چرا که بی توجهی به شرایط انجام تست و ارزیابی پایین یا بالای هوش کودک می تواند عواقب زیادی داشته باشد. سنجش هوش کودکان به راحتی سنجش هوش در بزرگسالان نیست. آزمون های زیادی در زمینه ی سنجش هوش کودک وجود دارد که سوالات و آیتم های آنان بصورت های مختلف طراحی شده اند. آزمون ها بصورت کلامی، عملی، تصویری، مداد کاغذی و.... متناسب با سن کودک طراحی شده اند. استفاده از هوش تصویری نظیر تست هوش ریون و تست هوش کتل نیازمند این است که نخست بدانیم که این آزمون ها بیشتر هوش غیرکلامی و بخشی از توانایی فرد را مورد سنجش قرار می دهند. بنابراین هرگونه قضاوت در این زمینه نیازمند بررسی های بیشتری است.
مقوله ی هوش علل الخصوص در کودکان بسیار حائز اهمیت است. همانگونه که سنجش اهمیت دارد، فراهم کردن زمینه برای رشد و ترقی آن بسیار ضروری است.
در مورد هوش کودکان باید ذکر کرد که سرعت رشد هوش در آنها بسیار زیاد است و در یک برهه ی زمانی خاص سیر تکاملی چشم گیری را طی می کند. امروزه اعتقاد بر این است که هوش در هر دو کودک عادی و کم توان رشد می کند. بنابراین بررسی چنبه های مختلف هوش کودک در راستای برنامه ریزی بهتر به منظور تسریع رشد شناختی آن بسیار مهم و ضروری است. زمانی که والدین بتوانند در سنین پایه متناسب با ظرفیت فرزند خود محیطی غنی را برای او مهیا سازند، در آینده می توانند عملکرد بهتری را برای فرزند خود رقم بزنند
تست هوش ریون کودکان یا همان ماتریس پیشرونده رنگی ریون یکی از ابزارهای ارزیابی شناختی یا سنجش هوش تصویری کودکان است که در مطالعات پژوهشی و علمی منتشر شده است.
تست هوش ریون کودکان (تست هوش غیر کلامی ریون) در سراسر جهان مورد استفاده قرار گرفته و ده ها سال به عنوان یک ابزار موثر از آن یاد شده است.
در این تست از توانایی بالقوه کودک برای ایجاد ارتباطات منطقی بین محرک ها استفاده می شود.
تست هوش ریون کودکان 36 سوال دارد و برای ارزیابی بهره هوشی کودکان 5 تا 11 ساله مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین برای افراد بالغی که محدودیت فیزیکی و ذهنی دارند نیز قابل اجراست.
تست هوش ریون کودکان مانند تست هوش ریون بزرگسالان با سوالات آسان شروع شده و سوالات به تدریج سخت تر می شوند.
زمان لازم برای اجرای ریون کودکان 30 دقیقه است.
این آزمون استدلال انتزاعی و هوش سیال (وابسته به ژنتیک) فرد را می سنجد. همچنین این تست برای اندازه گیری هوش عامل یا هوش عمومی اسپیرمن طراحی شده است.
از این تست برای آزمون ورودی مدارس کاربردهای تست هوش ریون کودکان
خاص، آزمون استخدامی بعضی مشاغل و هدایت تحصیلی استفاده می‌شود.