نام رایج دارو: نورتریپتیلین – Nortriptyline
اسامی تجاری دارو: آونتیل، پاملور
توجه: مطلبی که مطالعه می‌کنید صرفا جنبه‌ی افزایش آگاهی دارد و به هیچ وجه جایگزین توصیه‌های پزشک نیست. برای مصرف دارو، آگاهی از عوارض جانبی، تداخل دارویی و موارد مرتبط دیگر لازم است حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.
نورتریپتیلین چیست؟
نورتریپتیلین دارویی از دسته ی ضد افسردگی های سه حلقه ای می باشد و معمولاً برای درمان افسردگی تجویز می شود.این دارو همچنین در تسکین دردهای عصبی هم استفاده دارد .
علت اصلی بروز افسردگی ناشناخته است اما هدف از درمان دارو همراه با مشاوره درمانی برطرف کردن علائم افسردگی نظیر خلق پایین، بی حالی،نداشتن انگیزه، افکار خطرناک ،اختلالات خواب و کاهش اشتها و...جهت رساندن فعالیت و عملکرد روزانه ی فرد به سطح طبیعی، می باشد.
داروهایی مانند نورتریپتیلین می توانند به برطرف نمودن علائم افسردگی مانند کم خوابی یا کمبود اشتها کمک قابل توجهی کنند.
برای شرکت در آزمون افسردگی بک کلیک کنید
نورتریپتیلین در بدن چگونه عمل می کند؟
این دارو در بدن با افزایش سطح ناقل های شیمیایی موجود در مغز که نقش پیام رسانی عصبی بین سلول های اعصاب رابر عهده دارند،علائم افسردگی رابرطرف می نماید.
پیش از شروع مصرف نورتریپتیلین
- در صورت بارداری یا اقدام به بارداری یا شیرده بودن به پزشک خود اطلاع دهید.
- در صورت سابقه ی بیماری هایی نظیر تیروئید پر کار ،مشکلات کبدی ،صرع،دیابت،یبوست های مزمن،مشکل در دفع ادرار،بیماری های قلبی عروقی،چشمی و یا بیماری های اعصاب و سایر بیماری هارا به پزشک خود اطلاع دهید.
- از آنجا که این دارو می تواند در عملکرد داروهای دیگر در بدن اختلال ایجاد کند لازم است پیش از شروع مصرف لیستی از کلیه ی داروهای مصرفی خود (خصوصا سایر داروهایی که تاکنون و در یک ماه اخیر برای درمان افسردگی و خواب استفاده نموده اید) در اختیار پزشک یا داروسازتان قرار دهید.
نحوه ی مصرف نورتریپتیلین
- نحوه و مقدار مصرف این دارو با توجه به مشکل و شرایط بیمارمتفاوت است.ممکن است این دارو سه تا چهارنوبت در روز و یا تنها یک نوبت تجویز گردد.
- اگر نورتریپتیلین به صورت یک نوبت در روز تجویز شود بهترین زمان مصرف آن شب ها پیش از خواب می باشد.اما برخی پزشکان ترجیح می دهند دارو را در مقدار کمتر اما در دو تا سه نوبت در روز برای درمان افسردگی تجویز کنند لذا. حتماً دارو را دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف نمایید.
- ممکن است پزشک شما درمان را با مقدار داروی کم شروع کند و پس از عادت کردن بدن،مقدار داروی شمارا افزایش دهد تا احتمال بروز عوارض ناشی از دارو کمتر شود.
- این دارو با غذا تداخلی ندارد و میتوانید آن را قبل یا بعد از غذا مصرف نمایید.
- در صورت فراموش کردن مصرف یک نوبت دارو بلافاصله پس از یادآوری آن را مصرف کنید مگر آنکه زمان یاد آوری به نوبت مصرف بعدی دارو نزدیک باشد.در این شرایط نوبت فراموش شده را مصرف نکنید و نوبت بعدی را در زمان خودش مصرف کنید اما به هیچ وجه مقدار مصرف دارو را دوبرابر نکنید.
توصیه های نورتریپتیلین
- از آنجا که این دارو بر روی سیستم عصبی تاثیر دارد،مصرف آن باید به صورت مداوم و تحت نظر پزشک باشد.اگرچه ممکن است در چند هفته ی ابتدایی درمان احساس بهبودی در شما ایجاد نشود،با این حال درمان خودرا ادامه دهید و طبق برنامه ی منظم به پزشک خود مراجعه کنید و همچنین برای بهبود روند درمان کلیه ی مشکلات و سوالات خودرا از پزشک یا داروساز خود سوال بفرمایید .
- قطع این دارو به صورت ناگهانی و بدون نظر پزشک ،می تواند عوارض نامناسبی برای بیمار در برداشته باشد که اصطلاحا به آن سندرم محرومیت دارو می گویند و عوارضی همچون سردرد،تهوع،ضعف،حملات ترس و بی حالی در بر دارد.
- به دلیل این که مسمومیت با ضد افسردگی های سه حلقه ای بسیار خطرناک می باشد دارو را به همان مقدار تجویز شده مصرف کنید و دور از دسترس اطفال نگهداری کنید.در صورت مصرف بیش از حد یا ناخواسته ی دارو حتما با مرکز کنترل مسمومیت تماس بگیرید. -مصرف الکل در مدت درمان با این دارو می تواند احتمال بروز عوارض ناشی از این دارو را افزایش دهد.
- در ابتدای درمان با این دارو ممکن است افکار ناراحت کننده ی شما از گذشته بیشتر شوند اما نگران نباشید. باید بدانید که این افکار ناشی از مصرف این دارو و شروع اثر بخشی آن می باشند و به مرور زمان برطرف می شوند.
بهتر است در این موارد افکار خودرا با نزدیکان و یا مشاور و پزشک خود درمیان بگذارید و آگاهانه نسبت به برطرف کردن آنها اقدام نمایید . - در مدت درمان با این دارو ممکن است حساسیت پوست و بدن شما به نور آفتاب بیشترشود لذا. تا جای ممکن در معرض تابش مستقیم خورشید. قرار نگیرید و از فرآورده های ضدآفتاب و عینک آفتابی حتماً استفاده نمایید.
- در صورتی که مبتلا به دیابت هستید ،مصرف این دارو ممکن است باعث افزایش قندخون شما شود لذا قندخون خودرا به صورت منظم چک کنید و با پزشک خود درمورد آن صحبت کنید.
- در صورت شروع هرگونه درمان یا قصد عمل جراحی، درمانگر خود را از مصرف این دارو مطلع نمایید.
- پیش از دریافت هرگونه دارو از داروخانه (مانندداروهای ضد درد،ضد سرماخوردگی و ضد حساسیت)دکتر داروساز را در جریان مصرف این دارو قرار دهید.
عوارض شایع نورتریپتیلین
- در مدت درمان با این دارو ممکن است خشکی دهان را تجربه کنید که برای برطرف نمودن آن می توانید از آدامس یا آبنبات های بدون شکر استفاده نمایید.
- یبوست و سوهاضمه ،اسهال یا تهوع نیز از عوارض شایع این دارو می باشند که با یک رژیم غذایی حاوی وعده های غذا سبک و ساده و حاوی فیبر مناسب(درمورد یبوست) و با محدود کردن غذا های چرب و پر ادویه و مصرف به اندازه آب در شبانه روز می توانید این علائم را کاهش دهید.
- خواب آلودگی، خستگی، سرگیجه و مشکلات بینایی مانند تاری دید از عوارض این دارو می باشد لذا تا زمانی که اثر دارو از بین نرفته از رانندگی و کارهایی که نیاز به تمرکز و احتیاط بیشتری دارند خودداری نمایید.
- اگر برای اولین بار از این دارو استفاده می کنید ممکن است با تغییروضعیت سریع از حالت نشسته به ایستاده سرگیجه مختصری ایجاد شود کهبه مرور برطرف می شود. این حالت طبیعی است. هنگام برخواستن ، به ارامی بلند شوید.
- در صورت بروز علایمی همچون اضطراب و پریشانی،اختلال در خواب، مشکل در دفع ادرار، احساس گز گز انگشتان،تغییر غیر عادی در اشتها یا وزن،تغییر طعم ها در دهان، زنگ زدن گوش، لکه های قرمز پوستی خارش دار،ریزش مو یا تعریق شدید و ضربان قلب نامنظم حتماً به پزشک خود مراجعه کنید.
موارد احتیاط مصرف نورتریپتیلین
اگر به داروی نورتریپتیلین یا دیگر داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای مانند امیتریپتیلین حساسیت دارید یا هر حساسیت دیگری دارید قبل از مصرف این دارو را پزشک یا داروساز مشورت کنید. داروی نورتریپتیلین ممکن است شامل ترکیبات غیر فعالی باشد که موجب بروز حساسیت یا مشکلات دیگر بشود.
قبل از مصرف نورتریپتیلین در مورد سوابق پزشکی خود را به اطلاع پزشک برسانید؛ مخصوصاْ سابقه مشکلات تنفسی، مشکلات کبدی، مشکلات قلبی، مشکلات دفع ادرار (مانند عوارض ناشی از تورم پروستات)، پرکاری تیروئید، سابقه گلوکوم (آب سیاه) در خانواده (نوع بسته زاویه)، اختلال دوقطبی یا افسردگی شیدایی، سابقه اقدام به خودکشی در خانواده، تشنج و شرایطی که احتمال تشنج را بالا ببرد (مانند مشکلات مغزی یا ترک مصرف الکل).
نورتریپتیلین ممکن است موجب شرایطی شود که بر روی ریتم قلب تاثیر بگذارد (افزایش سطح نمودار کیوتی QT). افزایش نمودار کیوتی به ندرت باعث تپش قلب و عوارض دیگری مانند گیجی شدید و غش کردن شود که سریعا با فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید.
اگر شرایط خاصی دارید یا داروهای دیگری مصرف می‌کنید که خطر افزایش نمودار کیوتی را در پی دارند، قبل از مصرف نورتریپتیلین با پزشک خود مشورت کنید. همچنین اگر عوارضی مانند برخی مشکلات قلبی (نارسایی قلبی، ضربان قلب آرام، حمله قلبی و افزایش سطح نمودار کیوتی در آزمایش EKG) دارید و یا سابقه خانوادگی مشکلات قلبی مانند افزایش سطح نمودار کیوتی در آزمایش EKG و مرگ ناگهانی قلبی دارید با پزشکتان در مورد مصرف نورتریپتیلین صحبت کنید.
سطح پایین پتاسیم یا منیزیم در خون نیز ممکن است خطر افزایش سطح نمودار کیوتی را بیشتر کند. این خطر در صورت استفاده از داروهایی مانند دیوترتیک‌ها یا قرص‌های ادرار بالاتر می‌رود همچنین شرایطی مانند تعرق شدید، اسهال یا استفراغ این خطر را افزایش می‌دهند.
داروی نورتریپتیلین ممکن است موجب خواب‌آلودگی و تاری دید شما بشود. الکل و ماری جوآنا این حالات را تشدید می کند. لذا از رانندگی و فعالیت‌هایی که نیاز به هوشیاری دارند، تا زمانی که در هوشیاری کامل به سر ببرید اجتناب کنید. هنگام مصرف نورتریپتیلین از خوردن الکل پرهیز کنید و در صورت مصرف ماری جوآنا با پزشک خود صحبت کنید. ضمنا قبل از هر گونه جراحی همه‌ی داروهایی را که مصرف می‌کنید با پزشک یا دندانپزشک خود در میان بگذارید.
مصرف این دارو شما را نسبت به نور خورشید حساس‌تر می‌کند و بهتر است زمان در معرض نور بودن خود را محدود کنید و زمانی که در بیرون به سر می‌برید از کرم ضد آفتاب استفاده کنید و لباس‌های پوشیده به تن کنید. اگر دچار آفتاب‌سوختگی یا قرمزی پوست شدید با دکتر خود مشورت کنید.
شربت این دارو ممکن است حاوی الکل باشد. در صورت ابتلا به بیماری دیابتی، وابستگی الکل، بیماری کبدی یا شرایطی که نیاز به محدود کردن یا عدم مصرف الکل دارد با پزشک یا دکتر داروخانه مشورت نمایید.
اگر مبتلا به دیابت هستید این دارو ممکن است کنترل قند خون را برای شما دشوارتر کند. همواره سطح قند خون خود را بسنجید و نتایج آن را با پزشک در میان بگذارید. ممکن است پزشک شما داروهای دیابتتان را تغییر دهید یا برنامه‌های ورزشی یا رژیم غذایی خاصی برایتان تجویز کند.
سالمندان ممکن است نسبت به عوارض جانبی این دارو مانند خشکی دهان، سرگیجه، گیجی، مشکلات دفع ادرار و افزایش سطح نمودار کیوتی حساسیت بیشتری از خود نشان دهند.
چنانچه باردار هستید فقط در صورت نیاز ضروری داروی نورتریپتیلین را استفاده کنید. از آن‌جایی که مشکلات روانی و روحی مانند افسردگی، اضطراب و اختلال استرسی می‌توانند شرایط سختی باشند از قطع دارو اجتناب کنید مگر این‌که توسط پزشک تجویز شده باشد. اگر قصد بارداری دارید با پزشک خود در مورد فواید و خطرات استفاده از نورتریپتیلین در زمان حاملگی مشورت کنید.
این دارو از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل می‌شود و ممکن است مشکلاتی در زمینه پرستاری از بچه به وجود بیاورد. در مورد شیردهی به نوزاد هنگام مصرف این دارو با پزشک مشورت نمایید.
تداخلات دارویی نورتریپتیلین با داروهای دیگر
تداخلات دارویی ممکن است عملکرد و تاثیر داروی نورتریپتیلین را تغییر دهد یا باعث افزایش ریسک بروز عوارض جانبی آن شود. این مقاله شامل تمامی تداخلات دارویی ممکن، نیست لذا لیست تمامی داروهای مصرفی‌تان را با پزشک یا دکتر داروخانه در میان بگذارید. و بدون صلاحدید پزشک شروع به مصرف، قطع یا تغییر دوز داروی نورتریپتیلین نفرمایید.
برخی از داروهایی که با این دارو تداخل دارویی دارند عبارتند از:
- رقیق کننده‌های خون مانند وارفارین
- دسولفیرام
- مکمل‌های تیروئید
- داروهای آنتیکولینرژیک مانند بنزتروپین، آلکالید‌های بلادونا
برخی از داروهای درمان فشار خون بالا مانند داروهایی که در مغز عمل می‌کنند مثل کلونیدین و گوانابنز
مصرف نورتریپتیلین همراه با داروهای بازدارنده مونوآمین اکسیداز (MAO) ممکن است موجب تداخل کشنده‌ای شود. از مصرف بازدارنده‌های MAO مانند آیزوکروبوکسازید، لینزولید، متیلن بلو، موکلوبماید، فنلزین، پروکاربازین، رازاگیلین، سافینامید، سلژیلین و ترانیل سیپرومین همراه با نورتریپتیلین جدا خوداری فرمایید. همچنین نباید اکثر بازدارنده‌های MAO را 2 هفته قبل یا بعد از مصرف این دارو مصرف کرد. برای اطلاعات در این زمینه با پزشکتان مشورت کنید.
اگر نورتریپتیلین را با داروهای دیگری که سطح سرتونین بدن را افزایش می‌دهند مصرف کنید خطر ایجاد سندروم/مسمومیت سروتونین را افزایش می‌دهید. قرص‌های اکستاسی/MDMA، عصاره‌ی گل راعی، قرص‌های ضد افسردگی مانند فلوکستین/ پروکستین و دولوکستین/ ونلافاکسین نمونه‌هایی از این افزایش‌دهنده‌های سروتونین هستند. خطر ایجاد سندروم سروتونین موقع شروع به مصرف این دارو یا افزایش دوز مصرفی بالا می‌رود.
برخی از داروها بر روی روند خروج نورتریپتیلین از بدن تاثیر می‌گذارند که موجب اختلال در عملکرد این دارو می‌شود. این داروها شامل سایمتیدین، تربینافین و داروهای درمان تپش قلب نامنظم مانند کوینیدین، پروپافنون و فلکاینید می‌شوند. این لیست کامل نیست لذا با پزشک در این زمینه مشورت نمایید.
داروهای زیادی به جز نورتریپتیلین بر روی ضربان قلب (افزایش سطح نمودار QT) تاثیر می‌گذارند که شامل آمیودارون، سیزاپراید، دوفتیلید، پیموزاید، پروکائین آمید، کینیدین، سوتالول، آنتی‌بیوتیک‌های ماکرولید (مانند اریترومایسین) و دیگر داروها می‌شوند. همچنین نورتریپتیلین عملکردی مشابه آمیتریپتیلین دارد لذا در زمانی که نورتریپتیلین مصرف می‌کنید از مصرف آمیتریپتیلین خودداری فرمایید.
داروهای زیر ممکن است با داروی نورتریپتیلین تداخل داشته باشد. در صورت مصرف این داروها، پزشک خود را مطلع سازید.
- داروهای دیگری که خواب آلودگی ایجاد می‌کنند (مخدرهایی که کاهنده‌ی سرفه یا درد هستند مثل: کدئین)
- الکل
- ماری‌جوآنا
- داروهای خواب یا ضد اضطراب (آلپرازولام، دیازپام، زولپیدم)
- شل کننده ی عضلانی (کاریزوپرودول، سیکلوبنزاپرین)
- آنتی هیستامین‌ها (سیتریزین، دیفن هیدرامین)
راهنما و دستورالعمل تمام داروهای مصرفی (مانند داروهای آلرژی یا داروهای رفع سرفه) را با دقت مطالعه فرمایید زیرا این داروها ممکن حاوی دکونژستانت‌ها و یا مواد تشکیل دهنده‌ای باشد که موجب خواب‌آلودگی می‌شوند. برای مصرف صحیح این دارو با پزشک یا دکتر داروخانه مشورت نمایید.
علائم اوردوز نورتریپتیلین
اگر علائم اوردوز این دارو مانند از هوش رفتن و مشکلات تنفسی را مشاهده کردید سریعا با فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید. علائم اوردوز این دارو شامل خواب‌آلودگی شدید، توهم، تپش قلب سریع یا نامنظم، از هوش رفتن، تنگی نفس و تشنج است.
همچنین آزمایش‌های پزشکی مانند آزمایش کبد، آزمایش سطح نرتریپتیلین و آزمایش EKG در زمان مصرف نورتریپتیلین به صورت دوره‌ای برای بررسی پیشرفت و عوارض جانبی دارو توصیه می‌شود.
اگر دوز مصرفی داروی نورتریپتیلین را فراموش کردید، در اولین زمان ممکن آن را مصرف کنید. اما اگر نزدیک به مصرف دوز بعدی، به یاد آوردید که دارو را مصرف نکرده‌اید ،نیازی به مصرف دو برابر دارو نیست و فقط دوز مقرر را مصرف کنید.
نگه داری داروی نورتریپتیلین
برای نگهداری صحیح داروی نورتریپتیلین، آن را در دمای اتاق، دور از حرارت و رطوبت و خارج از دسترس کودکان قرار دهید و در حمام نگهداری نفرمایید. توجه داشته باشید که داروی منقضی شده را مصرف نکنید.