نورتیلیپتیلین
نام رایج دارو: نورتریپتیلین – Nortriptyline
اسامی تجاری دارو: آونتیل، پاملور
توجه: مطلبی که مطالعه می‌کنید صرفا جنبه‌ی افزایش آگاهی دارد و به هیچ وجه جایگزین توصیه‌های پزشک نیست. برای مصرف دارو، آگاهی از عوارض جانبی، تداخل دارویی و موارد مرتبط دیگر لازم است حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.
هشدار:
داروهای ضد افسردگی برای درمان انواع بیماری‌ها از جمله افسردگی و سایر اختلالات روحی و روانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این داروها برای جلوگیری از افکار یا اقدام به خودکشی استفاده می‌شود و مزایای مهم زیادی دارد. با این حال مطالعات نشان داده تعداد کمی از افراد مصرف کننده داروهای ضد افسردگی (خصوصا افراد زیر 25 سال) ممکن است دچار افسردگی شدید، دیگر اختلالات روانی و افکار یا اقدام به خودکشی شوند از این رو حتما در مورد خطرات و مزایای مصرف داروهای ضد افسردگی (خصوصا برای افراد کمتر از 25 سال) حتی اگر مصرف این دارو برای درمان موارد اختلالات روحی و روانی نباشد، با دکتر اعصاب و روان مشورت نمایید.
اگر متوجه شدید شرایط افسردگی بدتر شده یا دیگر شرایط روانی به وجود آمده سریعا با پزشک تماس بگیرید. همچنین در صورت مشاهده تغییرات رفتاری غیر طبیعی (مانند احتمال افکار یا اقدام به خودکشی) یا دیگر تغییرات خلقی (مانند تشدید اضطراب، حملات اضطرابی، مشکلات خواب، خشونت یا احساس عصبانیت، اعمال بدون فکر و هیجانی، بی‌حوصلگی شدید و حرف زدن سریع) سریعا به پزشک مراجعه نمایید. هنگام مصرف داروی ضد افسردگی جدید یا تغییر دوز مصرف دارو شرایط بیمار با دقت بررسی کنید.
نورتریپتیلین چیست و چه کاربردی دارد؟
نورتریپتیلین برای درمان مشکلات روحی و روانی مانند افسردگی استفاده می‌شود. این دارو باعث افزایش روحیه و حس خوب در انسان می‌شود و همچنین موجب کاهش اضطراب و تنش روانی می‌شود و سطح انرژی را بالا می‌برد. این دارو به دسته داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای تعلق دارد.
نحوه عملکرد داروی نورتریپتیلین
عملکرد این دارو به صورت تاثیر بر میزان مواد شیمیایی طبیعی مغز (انتقال‌دهنده‌های عصبی) است.
نحوه مصرف نورتریپتیلین و دوز مصرفی
قبل از شروع به مصرف نورتریپتیلین راهنمای دارویی داخل جعبه را با دقت بخوانید و از پزشک یا دکتر داروخانه راهنمایی بگیرید. . این دارو به صورت خوراکی، طبق تجویز پزشک و معمولا 1 الی 4 بار در مصرف می‌شود. اگر از شربت خوراکی این دارو استفاده می‌کنید از پیمانه‌ی مخصوص استفاده کنید و از قاشق غذاخوری استفاده نکنید.
دوز مصرف داروی نورتریپتیلین به وضعیت پزشکی بیمار و پاسخ بدنشان نسبت به دارو بستگی دارد. برای کاهش خطر بروز عوارض جانبی این دارو مانند خشکی دهان و گیجی ممکن است پزشکتان درمان را از دوزهای کم این دارو شروع کند و بعد آن را اضافه کند. طبق تجویز پزشک عمل کنید.
مصرف امپرازول در زمان‌های منظم باعث می‌شود بیشترین بهره از آن را ببرید. برای کمک به یادآوری، این دارو را در ساعت معینی هر روز مصرف کنید و دوز مصرفی خود را افزایش ندهید. همچنین به مصرف این دارو تا زمانی که پزشک تجویز کرده ادامه دهید. با افزایش دوز مصرفی سرعت بهبودتان افزایش نمی‌یابد و خطرات عوارض بیشتر می‌شود.
حتی اگر بهبود در شرایطتان را احساس کردید به مصرف این دارو ادامه دهید و بدون مشورت با پزشک مصرف نورتریپتیلین را قطع نکنید. اگر مصرف این دارو را خودسرانه قطع کنید ممکن است بعضی شرایط بدتر شود. همچنین ممکن است عوارضی مانند تغییرات روانی، سردرد، خستگی و مشکلات خواب را تجربه کنید. برای جلوگیری از این عوارض ممکن است پزشک شما در طی یک دوره کاهش مصرف داروی شما را قطع کند. برای اطلاعات بیشتر با پزشک یا دکتر داروخانه مشورت کنید. اگر دچار عارضه‌ای شدید یا شرایطتان بدتر شد سریعا با پزشک تماس بگیرید.
تاثیر این دارو نیاز به زمان دارد و ممکن است از 1 تا 4 هفته تاثیرگذاری کامل دارو طول بکشد. در صورتی که شرایطتان ادامه پیدا کرد یا بدتر شد (به طور مثال احساس ناراحتی بیشتری داشتید یا افکار خودکشی به ذهنتان خطور کرد) سریعا با پزشکتان تماس حاصل کنید.
عوارض جانبی نورتریپتیلین
مصرف نورتریپتیلین ممکن است منجر به عوارضی مانند گیجی، خشکی دهان، افزایش وزن، یبوست، اختلال دید و مشکلات دفع ادرار شود. اگر هر یک از این عوارض ادامه یافت یا بدتر شد به سرعت با پزشک خود تماس حاصل کنید.
برای کاهش خطر سرگیجه و سبکی سر هنگام تغییر وضعیت از خوابیده به نشسته یا سرپا به آهستگی تغییر حالت دهید. همچنین برای جلوگیری از خشکی دهان می‌توانید از آدامس یا آب‌نبات (بدون شکر) استفاده کنید و یا بیشتر آب بنوشید.
برای جلوگیری از یبوست از فیبر در رژیم غذایی خود استفاده کنید و آب زیادی بنوشید و ورزش کنید. اگر موقع استفاده از این دارو دچار یبوست شدید با پزشک یا دکتر داروخانه درباره استفاده از ملین مناسب مشورت کنید.
در صورتی که پزشک داروی نورتریپتیلین را برای شما تجویز کرده است مطمئن باشید فوائد آن بیش از مضراتش بوده است. همچنین لازم است بدانید اکثر افرادی که داروی نورتریپتیلین را مصرف کرده‌اند، عوارض جدی این دارو را تجربه نکرده‌اند. چنانچه با عوارضی مانند سوزش دل مداوم، لرزش، ماسکه شدن صورت (از بین رفتن حس صورت)، گرفتگی عضلانی، درد شدید معده، کاهش توان یا میل جنسی، تورم و یا درد سینه را تجربه کردید سریعا با فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید.
این دارو سطح سروتونین را در بدن افزایش می‌دهد و به ندرت بیماری بسیار جدی به نام سندروم/مسمومیت سروتونین دیده شده است. همچنین این خطر با استفاده از دیگر داروها که باعث افزایش سطح سروتونین می‌شوند افزایش می‌یابد لذا تمام داروهایی که مصرف می‌کنید را به اطلاع پزشکتان برسانید. اگر عوارضی مانند تپش قلب، توهم، ناهماهنگی در حرکات، سرگیجه شدید، تهوع، استفراغ و اسهال شدید، لرزش ماهیچه‌ای، تب بی‌دلیل، آشفتگی و بی‌حوصلگی بی‌دلیل را تجربه کردید سریعا با فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید.
در صورت بروز عوارض جانبی جدی و خطرناک این دارو مانند سرگیجه شدید، تپش قلب سریع یا نامنظم، غش کردن، تشنج، درد یا تورم یا سرخی چشم، گشادی مردمک چشم و یا تغییرات بینایی (مانند دیدن رنگین کمان دور منابع نوری موقع شب) را مشاهده کردید سریعا با پزشک تماس بگیرید.
لازم است بدانید که واکنش آلرژیک جدی در مورد داروی نورتریپتیلین نادر است. با این وجود اگر واکنش آلرژیک جدی‌ای مثل علائم پوستی، خارش، تورم (مخصوصا در صورت، زبان و گلو)، گیجی شدید و اختلال تنفسی را تجربه کردید، سریعا از فوریت های پزشکی کمک بگیرید. با توجه به اینکه لیست عوارض کامل نیست، ممکن است با عارضه ای برخورد کنید که ذکر نشده باشد. در این موارد با پزشک یا دکتر داروخانه مشورت کنید.
موارد احتیاط مصرف نورتریپتیلین
اگر به داروی نورتریپتیلین یا دیگر داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای مانند امیتریپتیلین حساسیت دارید یا هر حساسیت دیگری دارید قبل از مصرف این دارو را پزشک یا داروساز مشورت کنید. داروی نورتریپتیلین ممکن است شامل ترکیبات غیر فعالی باشد که موجب بروز حساسیت یا مشکلات دیگر بشود.
قبل از مصرف نورتریپتیلین در مورد سوابق پزشکی خود را به اطلاع پزشک برسانید؛ مخصوصاْ سابقه مشکلات تنفسی، مشکلات کبدی، مشکلات قلبی، مشکلات دفع ادرار (مانند عوارض ناشی از تورم پروستات)، پرکاری تیروئید، سابقه گلوکوم (آب سیاه) در خانواده (نوع بسته زاویه)، اختلال دوقطبی یا افسردگی شیدایی، سابقه اقدام به خودکشی در خانواده، تشنج و شرایطی که احتمال تشنج را بالا ببرد (مانند مشکلات مغزی یا ترک مصرف الکل).
نورتریپتیلین ممکن است موجب شرایطی شود که بر روی ریتم قلب تاثیر بگذارد (افزایش سطح نمودار کیوتی QT). افزایش نمودار کیوتی به ندرت باعث تپش قلب و عوارض دیگری مانند گیجی شدید و غش کردن شود که سریعا با فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید.
اگر شرایط خاصی دارید یا داروهای دیگری مصرف می‌کنید که خطر افزایش نمودار کیوتی را در پی دارند، قبل از مصرف نورتریپتیلین با پزشک خود مشورت کنید. همچنین اگر عوارضی مانند برخی مشکلات قلبی (نارسایی قلبی، ضربان قلب آرام، حمله قلبی و افزایش سطح نمودار کیوتی در آزمایش EKG) دارید و یا سابقه خانوادگی مشکلات قلبی مانند افزایش سطح نمودار کیوتی در آزمایش EKG و مرگ ناگهانی قلبی دارید با پزشکتان در مورد مصرف نورتریپتیلین صحبت کنید.
سطح پایین پتاسیم یا منیزیم در خون نیز ممکن است خطر افزایش سطح نمودار کیوتی را بیشتر کند. این خطر در صورت استفاده از داروهایی مانند دیوترتیک‌ها یا قرص‌های ادرار بالاتر می‌رود همچنین شرایطی مانند تعرق شدید، اسهال یا استفراغ این خطر را افزایش می‌دهند.
داروی نورتریپتیلین ممکن است موجب خواب‌آلودگی و تاری دید شما بشود. الکل و ماری جوآنا این حالات را تشدید می کند. لذا از رانندگی و فعالیت‌هایی که نیاز به هوشیاری دارند، تا زمانی که در هوشیاری کامل به سر ببرید اجتناب کنید. هنگام مصرف نورتریپتیلین از خوردن الکل پرهیز کنید و در صورت مصرف ماری جوآنا با پزشک خود صحبت کنید. ضمنا قبل از هر گونه جراحی همه‌ی داروهایی را که مصرف می‌کنید با پزشک یا دندانپزشک خود در میان بگذارید.
مصرف این دارو شما را نسبت به نور خورشید حساس‌تر می‌کند و بهتر است زمان در معرض نور بودن خود را محدود کنید و زمانی که در بیرون به سر می‌برید از کرم ضد آفتاب استفاده کنید و لباس‌های پوشیده به تن کنید. اگر دچار آفتاب‌سوختگی یا قرمزی پوست شدید با دکتر خود مشورت کنید.
شربت این دارو ممکن است حاوی الکل باشد. در صورت ابتلا به بیماری دیابتی، وابستگی الکل، بیماری کبدی یا شرایطی که نیاز به محدود کردن یا عدم مصرف الکل دارد با پزشک یا دکتر داروخانه مشورت نمایید.
اگر مبتلا به دیابت هستید این دارو ممکن است کنترل قند خون را برای شما دشوارتر کند. همواره سطح قند خون خود را بسنجید و نتایج آن را با پزشک در میان بگذارید. ممکن است پزشک شما داروهای دیابتتان را تغییر دهید یا برنامه‌های ورزشی یا رژیم غذایی خاصی برایتان تجویز کند.
سالمندان ممکن است نسبت به عوارض جانبی این دارو مانند خشکی دهان، سرگیجه، گیجی، مشکلات دفع ادرار و افزایش سطح نمودار کیوتی حساسیت بیشتری از خود نشان دهند.
چنانچه باردار هستید فقط در صورت نیاز ضروری داروی نورتریپتیلین را استفاده کنید. از آن‌جایی که مشکلات روانی و روحی مانند افسردگی، اضطراب و اختلال استرسی می‌توانند شرایط سختی باشند از قطع دارو اجتناب کنید مگر اینکه توسط پزشک تجویز شده باشد. اگر قصد بارداری دارید با پزشک خود در مورد فواید و خطرات استفاده از نورتریپتیلین در زمان حاملگی مشورت کنید.
این دارو از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل می‌شود و ممکن است مشکلاتی در زمینه پرستاری از بچه به وجود بیاورد. در مورد شیردهی به نوزاد هنگام مصرف این دارو با پزشک مشورت نمایید.
تداخلات دارویی نورتریپتیلین با داروهای دیگر
تداخلات دارویی ممکن است عملکرد و تاثیر داروی نورتریپتیلین را تغییر دهد یا باعث افزایش ریسک بروز عوارض جانبی آن شود. این مقاله شامل تمامی تداخلات دارویی ممکن، نیست لذا لیست تمامی داروهای مصرفی‌تان را با پزشک یا دکتر داروخانه در میان بگذارید. و بدون صلاحدید پزشک شروع به مصرف، قطع یا تغییر دوز داروی نورتریپتیلین نفرمایید.
برخی از داروهایی که با این دارو تداخل دارویی دارند عبارتند از:
- رقیق کننده‌های خون مانند وارفارین
- دسولفیرام
- مکمل‌های تیروئید
- داروهای آنتیکولینرژیک مانند بنزتروپین، آلکالید‌های بلادونا
- برخی از داروهای درمان فشار خون بالا مانند داروهایی که در مغز عمل می‌کنند مثل کلونیدین و گوانابنز
مصرف نورتریپتیلین همراه با داروهای بازدارنده مونوآمین اکسیداز (MAO) ممکن است موجب تداخل کشنده‌ای شود. از مصرف بازدارنده‌های MAO مانند آیزوکروبوکسازید، لینزولید، متیلن بلو، موکلوبماید، فنلزین، پروکاربازین، رازاگیلین، سافینامید، سلژیلین و ترانیل سیپرومین همراه با نورتریپتیلین جدا خوداری فرمایید. همچنین نباید اکثر بازدارنده‌های MAO را 2 هفته قبل یا بعد از مصرف این دارو مصرف کرد. برای اطلاعات در این زمینه با پزشکتان مشورت کنید.
اگر نورتریپتیلین را با داروهای دیگری که سطح سرتونین بدن را افزایش می‌دهند مصرف کنید خطر ایجاد سندروم/مسمومیت سروتونین را افزایش می‌دهید. قرص‌های اکستاسی/MDMA، عصاره‌ی گل راعی، قرص‌های ضد افسردگی مانند فلوکستین/ پروکستین و دولوکستین/ ونلافاکسین نمونه‌هایی از این افزایش‌دهنده‌های سروتونین هستند. خطر ایجاد سندروم سروتونین موقع شروع به مصرف این دارو یا افزایش دوز مصرفی بالا می‌رود.
برخی از داروها بر روی روند خروج نورتریپتیلین از بدن تاثیر می‌گذارند که موجب اختلال در عملکرد این دارو می‌شود. این داروها شامل سایمتیدین، تربینافین و داروهای درمان تپش قلب نامنظم مانند کوینیدین، پروپافنون و فلکاینید می‌شوند. این لیست کامل نیست لذا با پزشک در این زمینه مشورت نمایید.
داروهای زیادی به جز نورتریپتیلین بر روی ضربان قلب (افزایش سطح نمودار QT) تاثیر می‌گذارند که شامل آمیودارون، سیزاپراید، دوفتیلید، پیموزاید، پروکائین آمید، کینیدین، سوتالول، آنتی‌بیوتیک‌های ماکرولید (مانند اریترومایسین) و دیگر داروها می‌شوند. همچنین نورتریپتیلین عملکردی مشابه آمیتریپتیلین دارد لذا در زمانی که نورتریپتیلین مصرف می‌کنید از مصرف آمیتریپتیلین خودداری فرمایید.
داروهای زیر ممکن است با داروی نورتریپتیلین تداخل داشته باشد. در صورت مصرف این داروها، پزشک خود را مطلع سازید.
- داروهای دیگری که خواب آلودگی ایجاد می‌کنند (مخدرهایی که کاهنده‌ی سرفه یا درد هستند مثل: کدئین)
- الکل
- ماری‌جوآنا
- داروهای خواب یا ضد اضطراب (آلپرازولام، دیازپام، زولپیدم)
- شل کننده ی عضلانی (کاریزوپرودول، سیکلوبنزاپرین)
- آنتی هیستامین‌ها (سیتریزین، دیفن هیدرامین)
راهنما و دستورالعمل تمام داروهای مصرفی (مانند داروهای آلرژی یا داروهای رفع سرفه) را با دقت مطالعه فرمایید زیرا این داروها ممکن حاوی دکونژستانت‌ها و یا مواد تشکیل دهنده‌ای باشد که موجب خواب‌آلودگی می‌شوند. برای مصرف صحیح این دارو با پزشک یا دکتر داروخانه مشورت نمایید.
علائم اوردوز نورتریپتیلین
اگر علائم اوردوز این دارو مانند از هوش رفتن و مشکلات تنفسی را مشاهده کردید سریعا با فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید. علائم اوردوز این دارو شامل خواب‌آلودگی شدید، توهم، تپش قلب سریع یا نامنظم، از هوش رفتن، تنگی نفس و تشنج است.
همچنین آزمایش‌های پزشکی مانند آزمایش کبد، آزمایش سطح نرتریپتیلین و آزمایش EKG در زمان مصرف نورتریپتیلین به صورت دوره‌ای برای بررسی پیشرفت و عوارض جانبی دارو توصیه می‌شود.
اگر دوز مصرفی داروی نورتریپتیلین را فراموش کردید، در اولین زمان ممکن آن را مصرف کنید. اما اگر نزدیک به مصرف دوز بعدی، به یاد آوردید که دارو را مصرف نکرده‌اید ،نیازی به مصرف دو برابر دارو نیست و فقط دوز مقرر را مصرف کنید.
برای نگهداری صحیح داروی نورتریپتیلین، آن را در دمای اتاق، دور از حرارت و رطوبت و خارج از دسترس کودکان قرار دهید و در حمام نگهداری نفرمایید. توجه داشته باشید که داروی منقضی شده را مصرف نکنید.