رابطه با محبوب مرزی با خوشایندی و هیجان آغاز و با بهت، خشم و گیجی خاتمه می یابد. رابطه با شخصیت مرزی مانند درآغوش گرفتن جوجه تیغی است.
اگر شما دچار اختلال شخصیت مرزی (BPD ) باشید ، احساس می‌کنید همه چیز ناپایدار است: روابط ، روحیه ، تفکر ، رفتار و حتی هویت شما. اما خوب ناامید نشوید
اختلال شخصیت مرزی(BPD)چیست؟
فرد مرزی مانند طوفانی شدید وارد زندگی شما می شود و همه چیز را به هم می ریزد. گرچه رابطه با اختلال شخصیت مرزی می تواند در آغاز جالب و هیجان انگیز باشد؛ اما به سرعت همه چیز تغییر یافته و به فردی پرخاشگر و خود تخریبگر تبدیل می شود. افراد مرزی در ابتدا از محبوب خود یک بت می سازند. اما به سرعت از او ناامید شده و او را به بی توجهی متهم می سازند.
افراد مرزی حد و حدودی در روابط خود قائل نمی شوند و از همان ابتدا وارد رابطه جنسی شده و از محبوب خود می خواهند تمام وقت خود را با هم سپری کنند. محبوب مرزی از همان آغاز رابطه شدیدا صمیمی شده و خصوصی ترین مسائل زندگی خود را به شما می گوید.
آنها به صورت ناهشیارانه شما را بازی می‌دهند. احساساتی که تجربه می‌کنند را در شما می‌کارند، به صورتی که آن عواطف و احساسات ناخوشایند را احساس کنید. مثلا او عصبانی است و کاری می‌کند که شما را عصبانی کند.
لازم به ذکر است که بدانید اختلال شخصیت مرزی یک طیف است، یعنی برخی افراد دارای نشانه های خفیف هستند(تا حدودی آگاهی و بینش دارند) و برخی دارای نشانه های متوسط تا شدید هستند(آگاهی ندارند). در موارد شدید، تهدید به خودکشی و یا خودزنی دیده می شود که نیاز به مداخله روانشناس بالینی و روانپزشک می باشد.
تشخیص اختلال شخصیت مرزی
آیا جمله های زیر در مورد شما صدق می کند؟
من اغلب احساس “پوچی” می کنم.
احساسات من خیلی سریع تغییر می کند و من غالباً غم، عصبانیت و اضطراب شدیدی را تجربه می‌کنم.
من دائما می ترسم که افرادی که به آنها اهمیت می دهم مرا رها کنند یا مرا ترک کنند.
من بیشتر روابط عاشقانه خود را شدید، اما ناپایدار توصیف می کنم.
احساسی که نسبت به افراد زندگی ام دارم می تواند از لحظه‌ای به لحظه دیگر به طرز چشمگیری تغییر کند – و من همیشه دلیل آن را نمی فهمم.
من غالباً کارهایی انجام می دهم که می دانم خطرناک یا ناسالم هستند، مانند رانندگی بی پروا ، داشتن رابطه جنسی غیر ایمن، نوشیدن بیش از حد، استفاده از مواد مخدر.
من سعی کرده ام به خودم آسیب برسانم، رفتارهای خودآزاری مانند بریدن یا تهدید به خودکشی داشته باشم.
وقتی در یک رابطه احساس ناامنی می کنم، تمایل دارم که برای نزدیک نگه داشتن طرف مقابل، پرخاش کنم یا حرکات تکانشی انجام دهم.
اگر با چندین مورد از جمله های بالا همذات پنداری می‌کنید، ممکن است از اختلال شخصیت مرزی رنج ببرید. البته برای تشخیص رسمی به یک متخصص بهداشت روان نیاز دارید ، زیرا BPD به راحتی با سایر مسائل اشتباه گرفته می شود. اما حتی بدون تشخیص ، ممکن است نکات خودیاری ارائه شده در این مقاله برای تسکین طوفان عاطفی درونی شما و یادگیری کنترل انگیزه‌های خودآزاری مفید باشد.
ویژگی های افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی
از مهم‌ترین ویژگی‌های این اختلال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خشم شدید
- بی‌ثباتی عاطفی
- اقدام چندین‌باره به خودکشی
- خودزنی‌های مکرر
بی‌ثباتی عاطفی در آنها معمولاً با تکانش گری آن‌هم در سطح بالا همراه است که در نهایت منجر به رفتارهای خود ویرانگری میشود.
خودکشی آنها نیز بیشتر برای فریب دیگران است ولی با این‌‌حال اعمالی که باعث آسیب به خود میشود همیشه به برای فریب دیگران نیست. مثلاً زخمی کردن بدن‌شان یکی دیگر از ویژگی‌های این اختلال است که مبتلایان بیشتر برای رهایی از اضطراب انجام می‌دهند.
درمانگران کلینیک روانپزشکی آکسون با در نظر گرفتن برنامه‌ای جامع طی جلسات متعدد روان درمانی هراس و اضطراب‌ها را ریشه یابی می‌کنند.
آنها نسبت به محیط و شرایط محیطی حساسیت زیادی دارند، همچنین افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی ترس شدید ناشی از طرد شدن و رها شدگی دارند و حتی یک جدایی کوتاه مدت و یا تغییراتی که غیرقابل اجتناب‌اند نیز این هراس به سراغ‌شان می‌آید.
آنها طرد شدن و رها شدگی را نهان ذهن خود به “بد بودن خود” تفسیر می‌کنند، ترس‌های شدید از رهاشدگی در این افراد با نیاز به با دیگران بودن و عدم تحمل تنهایی ارتباط دارد.
افرادی که به اختلال شخصیت مرزی مبتلا هستند دائم در حالا تلاش اند تا از احساسات طرد و رهاشدگی اجتناب کنند که به همین دلیل رفتارهای تکانشی مانند آسیب زدن به خود و رفتارهای خودکشی از آنها سر‌‌می‌زند.
به همین دلیل تشخیص و در پی آن درمان به موقع می‌تواند بسیار اهمیت داشته باشد، آکسون ، بهترین کلینیک اعصاب و روان در تهران با همکاری بهترین درمانگران در زمینه بیماری‌های روانی سعی می‌کنند ضمن تشخیص صحیح ، روش درمانی مناسب برای فرد را نیز ارائه دهند.
دلایل بروز اختلال شخصیت مرزی
به نظر بسیاری از روانشناسان عواملی مانند ژنتیک و مغز و دلایل اکتسابی و تجارب دوران کودکی را در بروز چنین اختلالی موثر می‌دانند، ولی تجارب اولیه کودک به ویژه سه سال اول خیلی مهم هستند از دلایل اصلی و شرایطی که می‌تواند زمینه ساز چنین بیماری شود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عدم ثبات مادر به دلایل مختلف
- طرد کودک
- عدم وجود دلبستگی امن در دوران کودکی
- درگیری بین والدین
- تنبیه کودک
- بی‌توجهی به احساسات کودک
- والدین ناسازگار و گرفتار
- طلاق والدین
علائم اختلال شخصیت مرزی
7 ویژگی افراد مبتلابه اختلال شخصیت مرزی عبارت است از:
روابط متزلزل
افراد مبتلابه اختلال شخصیت مرزی، دارای روابطی ناپایدار با خانواده، فامیل و دوستان خود هستند. این افراد ممکن است سریعاً علاقه شدیدی به یک فرد پیدا کنند و ناگهان از آن شخص متنفر شوند. هرگونه جدایی و یا تغییر در برنامه مورد انتظار، می‌تواند یک واکنش شدید و احساس طرد را در بیمار مبتلابه اختلال شخصیت مرزی به وجود بیاورد. هنگامی‌که این افراد به یک‌چیز و یا کسی علاقه داشته باشند و آن چیز و یا آن‌کس از پیش آنها برود، احساس پوچی و انزوا می‌کنند.
رفتارهای پرخطر
پول خرج کردن بی‌رویه یکی از رفتارهای افراد مبتلابه اختلال شخصیت مرزی است. روابط جنسی نامناسب، پرخوری و یا رانندگی کردن خطرزا از رفتارهای پرخطر این افراد است. این رفتارها ناشی از تصور ضعیف فرد از خودش است.
زیاده‌روی در مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی
این افراد برای فرار از مشکلات و یا آرام شدن، به مواد مخدر و مشروبات الکلی رو می‌آورند. برای کنترل بهتر علائم این اختلال، همه این موارد باید درمان گردند.
خشم بی‌جا
شرایط خارج از کنترل و یا ناچیز می‌توانند افراد مبتلابه اختلال شخصیت مرزی را بسیار خشمگین کنند. برای مثال اگر والدین و یا همکاران برای مدت کوتاهی، به فرد مبتلابه اختلال شخصیت مرزی اعتنا نکنند، این فرد از احساس طرد و انزوا، بسیار خشمگین میشود.
آسیب رساندن به خود
فرد مبتلابه این اختلال می‌تواند دارای علائم خطرناکی باشد و مشکلاتی را در ارتباط با تصویر بدن خود و عزت‌نفس داشته باشند. افراد مبتلابه اختلال شخصیت مرزی به خودشان صدمه می‌زنند، مثل بریدن بدن خود با چاقو. حتی ممکن است فکر خودکشی کنند، در این صورت باید فوراً به روانپزشک مراجعه کنند.
احساس پوچی
هنگامی‌که این افراد به یک‌چیز و یا کسی علاقه داشته باشند و آن چیز و یا آن‌کس از پیش آنها برود، احساس پوچی و انزوا می‌کنند و توانایی مقابله کردن با این احساس را ندارند. علائم اختلال شخصیت مرزی می‌تواند شامل احساس بی‌ارزشی، بی‌عشقی و پوچی باشد. یک درمان جدید به نام رفتار دیالکتیکی می‌تواند برای افراد مبتلا مفید باشد.
ترس از تنها ماندن
خشم و ترس شدید در این افراد از تنها ماندن نشات می‌گیرد. این افراد حتی اگر تجسم کنند که تنها هستند، دچار ترس و عصبانیت می‌شوند. ترس از تنها بودن، یک مشکل جدی در روابط خانوادگی ایجاد می‌کند.
علت عشق دیوانه وار شخصیت مرزی
ویژگی یک شخصیت مرزی، هراس شدید او از طرد شدن از سوی والدین، سرپرستان یا فرد محبوب خود است. آنها نه تنها هر لحظه منتظر هستند که از سوی محبوب خود، طرد شوند؛ بلکه با تقاضای توجه افراطی و رفتار پرخاشگرانه با محبوب خود، موجب می شوند محبوبشان طردشان کند. افراد مرزی هرگونه تاخیر و تغییر در برنامه های محبوبشان را به منزله طرد خویش می دانند، سپس با خشم یا افسردگی که معمولا با آسیب به خود و ژست های خودکشی همراه است واکنش نشان می دهند.
اینگونه رفتارها تلاش عاجزانه برای فرار از تنهایی است. چیزی که آنها در کودکی از آن وحشت داشتند. زمانی که افراد مرزی در رابطه، دچار مشکل شوند یا رابطه پایان یابد، احساس بی ارزشی کرده و ممکن است به رفتارهای تکانشی مانند ولخرجی غیر معمول، رانندگی پرخطر، رابطه جنسی، مصرف مواد یا پرخوری دست بزنند.
رابطه با شخصیت مرزی مانند یک طوفان
برجسته ترین ویژگی افراد مرزی بی ثباتی مزمن و شدید آنها در عواطف، رفتار و روابط با دیگران و تصویر ذهنی از خودشان است. این بی ثباتی می تواند تغییر سریع از حالتی همچون افسردگی به حالت های دیگری همچون خشم، تندخویی و اضطراب همراه با احساس آرامش زودگذر باشد. حالت هیجانی آنها تا حدود زیادی وابسته به این است که تا چه اندازه در رابطه عاطفی خود احساس امنیت می کنند. از آنجایی که افراد مرزی دائما با احساس پوچی خود در کشمکش هستند، غالبا در رابطه عاطفی با جنس مخالف احساسات پرشوری را از خود به نمایش می گذارند تا بدین ترتیب به تجربه دیگری غیر از تنهایی خودشان دست یابند.
تصویر ذهنی یک فرد مرزی از خودش برداشتی شکننده و همواره در حال تغییر است. آنها غالبا خود را بد ذات می دانند و تصویری گنگ و مبهم از خود دارند. افراد مرزی هنگامی که احساس کنند می توانند به محبوب خود تکیه کنند، عاشق می شوند و بهترین احساسات عاشقانه را تجربه می کنند. با این حال چون روابط آنها همواره بی ثبات و کوتاه مدت است، مجددا به همان حالت از خود بیزاری و گمگشتگی سابق باز می گردند.
شکل گیری شخصیت مرزی
یک فرد مرزی هیچگاه از یک هویت یکپارچه حتی در دوران بزرگسالی برخوردار نیست. آنها در درون خود احساس امنیت و راحتی نمی کنند و دارای هویتی شکننده هستند. به همین خاطر افراد مرزی در هر رابطه ای تلاش می کنند وجودشان از سوی طرف مقابل مورد تایید قرار گیرد.
هویت افراد مرزی انسجام نیافته است. به عبارتی، درک ثابتی از خودشان ندارند. در مراحل رشد شخصیت اریکسون، فرد در نوجوانی، هویت خود را شناسایی و به آن متعهد میشود. اگر این اتفاق نیفتد، فرد نمی‌تواند مراحل بعدی را به خوبی طی کند. مرحله بعد، زمانی است که فرد احساس نیاز به داشتن رابطه عاطفی دارد. بدین ترتیب، فردی که خود نابسامانی در او شکل گرفته، هنگام عشق‌ورزی نیز، تصویر منسجمی از فرد مورد علاقه‌اش در ذهنش ندارد. او فرد مورد علاقه‌اش را گاهی بسیار خوب و گاهی بسیار بد می‌بیند.
یکی از علل اختلال شخصیت مرزی، دوران کودکی آشفته و بی نظمی همراه با تنهایی آن دوران است. بی اعتنایی، طرد، بدرفتاری جسمی، عاطفی و جنسی جزئی از دوران کودکی آنها بوده است. به احتمال زیاد اینگونه افراد در خانواده هایی بسیار آشفته رشد کرده اند که نیازهای عاطفیشان تامین نشده و هنگامی که می خواستند هویت خود را تشکیل دهند، مورد تمسخر قرار گرفته اند. برخورد با این افراد به گونه ای بوده که نادیده گرفته شده و دچار آسیب شدید عاطفی شده اند. ناخواسته به آنها القا شده که فردی نامربوط، بی اهمیت و بد بوده و علت همه آشوب های خانواده است.
این افراد به دلیل کودکی پر آشوبی که داشته اند، از قطع ارتباط با واقعیت به عنوان روشی برای مقابله با شرایط استفاده می کردند. این رفتار در بزرگسالی شدیدا اختلال آفرین و آسیب زاست. در صورتی که اختلال شخصیت مرزی شدید باشد، زمانی که فرد در رابطه عاطفی خود دچار مشکل شود، موقتا رابطه وی با واقعیت و زمان و مکان قطع می شود.
زندگی با افراد مرزی
از نگاه شخصیت مرزی هر فردی او را طرد می کند. پس در نهایت شما هم او را طرد می کنید و قابل اعتماد نیستید. او در آغاز رابطه شما را به عنوان فردی که آرزویش را داشت قلمداد می کند و به شدت به شما وابسته می شود و می خواهد تمام اوقات را با شما باشد. تقاضای مداوم وی از شما، شما را به ستوه می آورد.
پس از مدت کوتاهی شما دیگر فرد ایده آل وی نیستید، چون به قدر کافی نیازهای عاطفی ناسالم وی را تامین نکرده اید. در اینجا متهم به بی وفایی و بی عاطفگی خواهید شد و رابطه در مرحله بحرانی قرار می گیرد و محبوب شما با خشم و پرخاش خواستار توجه بیشتر از سوی شماست. در این وضعیت هرگونه مخالفت شما با تقاضاهای او، خشم شدید را به دنبال دارد و عواطف شما را زیر سوال می برد. در این دوران طوفانی احتمال رخ دادن هرگونه تکانه رفتاری، هیجانی و کارهای خطرناک وجود دارد.
نکته جالب توجه این است که هنگامی که در یک رابطه عاطفی همه چیز به خوبی می گذرد، فرد مرزی آن را به گونه های مختلف به آشوب می کشد؛ زیرا شادی و راحتی با روحیه وی سازگار نیست و فقط از طریق احساس خشم، افسردگی و طرد شدگی است که به رضایت خاطر می رسد.
در ارتباط با شخصیت مرزی، او همیشه در حال عذاب است. وقتی نسبت به شما ابراز رنجش می‌کند، قصد آسیب به خود را دارد و هم وقتی متوجه میشود شما را رنجانده است، با احساس گناه و عذاب وجدان به آزار خود ادامه می‌دهد. متوجه شدن این‌که محبوبمان در رابطه، آرامشی را تجربه نمی‌کند، می‌تواند بسیار عذاب‌آور باشد.
برای تشخیص اختلال شخصیت از تست MCMI استفاده میشود برای شرکت در آزمون آنلاین MCMI به لینک زیر مراجعه فرماید. نتیجه ازمون آنی به شما نمایش داده میشود.