اختلال شخصیت مرزی (BPD) چیست؟

اختلال شخصیت مرزی (BPD) چیست؟
فرد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی به دلیل احساسات و روابط  متغیر و تزلزل شخصیتی، حسی مشابه با سوار شدن به ترن هوایی دارد. ثابت و واضح نبودن احساسات سبب می شود هدف، تصویر ذهنی فرد از خود و حتی علایق وی به طور مکرر دچار تغییر گردد. افراد مبتلا به BPD به شدت حساس هستند، به گونه ای که با کوچکترین عاملی، عکس العمل های شدیدی را نشان می دهند و به سختی آرام می شوند. به آسانی قابل درک می باشد که چگونه وجود احساسات متغیر و ناتوانی فرد در تسکین خود سبب آشفتگی روابط و رفتارهای خطرناک وی می گردد.

فرد مبتلایی که انباشته از احساسات خسته کننده هست، نمی تواند به طرز صحیحی فکر و رفتار کند و در آرامش به سر ببرد. وی ممکن است کلمات نامناسب به کار ببرد یا رفتار خطرناکی داشته باشد که عواقب بعدی آن سبب شرمندگی و احساس گناه در فرد می گردد. چرخه ای دردناک که فرد احساس می کند راه فراری از آن ندارد در حالی که اینگونه نیست.

اختلال شخصیت مرزی (BPD) قابل درمان می باشد
در گذشته بسیاری از دانشمندان بر این باور بودند که درمان اختلال شخصیت مرزی قابل درمان نمی باشد، بنابراین نتیجه گرفتند که نمی توان برای درمان این اختلال کاری انجام داد. بر خلاف گذشته، امروزه قابل درمان بودن این اختلال اثبات شده است. در حقیقت پیش بینی بهبودی از اختلال شخصیت مرزی بسیار بهتر از افسردگی و اختلال دو قطبی است ولی با این حال نیازمند رویکرد خاصی برای درمان می باشد. اساس این است که افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی می توانند از طریق درمان های صحیح بهبود یابند.

بهبودی با از بین بردن الگوهای نادرست تفکر، احساسات و رفتار های استرس زا حاصل می گردد. عاداتی که در طول عمر بدست آمده اند، به آسانی قابل تغییر نمی باشند. انتخاب راه و رفتاری جدید در آغاز غیرطبیعی و ناراحت کننده به نظر خواهد رسید ولی با گذر زمان عادات جدید شکل می گیرند که احساسات شما را متعادل و قابل کنترل نگه می دارند.

تشخیص اختلال شخصیت مرزی
– احساس “تهی” بودن دارم.

– احساساتم خیلی سریع تغییر می کند و اغلب احساس ناراحتی ، عصبانیت و اضطراب شدیدی دارم.

– به طور دائم از این می ترسم که افرادی که دوستشان دارم مرا ترک کنند یا مرا تنها بگذارند.

– بسیاری از روابط عاطفی خود را مستحکم شرح می دهم در حالی که غیرپایدار هستند.

– احساس من درباره دیگر لحظه به لحظه دچار تغییر می شود و هیچگاه علت آن را نمی دانم .

– اغلب اوقات کارهایی را انجام می دهم که می دانم ناسالم و خطرناک است مثل رانندگی بدون ترس، رابطه جنسی ناسالم، مصرف مشروبات الکلی، استفاده از مواد مخدر و یا ولگردی.

– چندین بار تلاش هایی برای آسیب به خودم داشته ام مثل خودزنی و خودکشی.

– وقتی احساس می کنم روابط عاطفی من در خطر است شروع به عصبانیت و رفتار های ناآگاهانه ای جهت نزدیک نگه داشتن افراد دیگر می کنم.

اگر چندین گذاره بالا برای شما آشنا باشد، به احتمال زیاد از اختلال شخصیت مرزی رنج می برید. البته برای تشخیص باید به یک مرکز تخصصی بهداشت روان مراجعه کنید زیرا اختلالی مانند اختلال شخصیت مرزی به راحتی می تواند با سایر بیماری ها اشتباه گرفته شود ولی بدون نیاز به تشخیص، شما با کمک این مقاله قادر خواهید بود تا نکاتی مفید جهت تسکین عواطف فوران کرده خود بیابید تا رفتارهای ناگهانی آسیب زننده به خود را کنترل کنید.

علایم و نشانه های اختلال شخصیت مرزی
اختلال شخصیت مرزی (BPD) از بسیاری راه ها آشکار می گردد ولی برای اهداف تشخیصی، متخصصان بهداشت روان علایم را در نه گروه اصلی دسته بندی می کنند. فرد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی حداقل باید پنج علامت را از بین علایم بروز دهد. همچنین علایم باید پایدار (شروع علایم معمولا از دوران نوجوانی) باشد و جوانب وسیعی از زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهد.

9 علامت اختلال شخصیت مرزی
1- ترس از ترک و رهاسازی

افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی اغلب از اینکه افراد ترکشان کنند یا آنها را طرد کنند، می ترسند. حتی موارد ساده ای مثل دیر رسیدن فرد مورد علاقه از سر کار به خانه یا بیرون رفتن برای آخر هفته می تواند سبب ترس شدیدی در فرد مبتلا گردد. این حالت می تواند سبب بروز رفتارهایی ناشی از عصبانیت گردد تا نگذارد دیگران وی را ترک کنند. فرد مبتلا ممکن است به دیگران اصرار کند، دعوا کند و حرکات فرد مورد علاقه خود را کنترل کند و یا حتی ممکن است به طور عملی مانع ترک کردن دیگران گردد. این رفتارها نتیجه عکس به دنبال خواهد داشت.

2- روابط ناپایدار

افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی روابطی کوتاه مدت و تنش زا دارند. ممکن است خیلی سریع عاشق شوند و فکر کنند که هر معشوقه جدید، فرد کامل کننده وی هست ولی خیلی سریع نا امید می گردد. روابط همچنین ممکن است خیلی کامل یا خیلی وحشتناک به نظر برسند. دوستان و افراد خانواده ممکن است به دلیل تغییر رفتار های شما از حالت ایده آل به حالت بی ارزشی، عصبانیت و تنفر دچار ضربات عاطفی گردند.

3- خود پنداره غیر واضح یا متغیر

فرد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی درباره خود احساسات متغیری دارد. گاه احساس خوبی نسبت به خود دارد ولی سایر اوقات از خودش متنفر است یا حتی خود را مانند شیطان تصور می کند. فرد نمی تواند تصویری روشن از چرایی وجود خود و هدف زندگی برای خود داشته باشد. در نتیجه دائما شغل، دوستان، معشوقه، مذهب، ارزش ها، اهداف و حتی هویت جنسی خود را تغییر می دهد.

4- رفتار های ناگهانی و مخرب

فرد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی درگیر رفتارهای مضر و حس محور به ویژه هنگام ناراحتی است. ممکن است به طور ناگهانی  خارج از توان مالی خود خرج کند، پر خوری عصبی داشته باشد و سومصرف الکل یا مواد مخدر داشته باشد، از مغازه ها دزدی کند، به طور خطرناک رانندگی کند و روابط جنسی ناسالمی را تجربه کند. این رفتار های خطرناک ممکن است در همان لحظه احساس بهتری در فرد ایجاد کند ولی در طولانی مدت سبب آسیب و تنهایی وی خواهد گشت.

5- آسیب رساندن به خود

خودکشی و آسیب رسانی عمدی به خود در بین افراد مبتلا به این اختلال بسیار رایج می باشد. رفتار خودکشی شامل فکر کردن درباره خودکشی، داشتن حالات خودکشی یا تهدید به آن یا حتی انجام تلاش برای خودکشی می باشد. آسیب به خود شامل تمام تلاش های فرد جهت آسیب رسانی به خود به استثنا خودکشی می باشد. اشکال رایج از آسیب به خود، خودزنی با چاقو و سوزاندن خود می باشد.

6- نوسانات عاطفی شدید

احساسات و حالات ناپایدار در بین افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی رایج می باشد. در همین لحظه فرد ممکن است احساس خوشحالی کند و بلافاصله بسیار محزون و دلسرد گردد. مسائلی کوچکی که سایر افراد آن را نادیده می گیرند، ممکن است سبب شود شما افسرده گردید. چنین نوسانات عاطفی بسیار شدید می باشد و خیلی سریع دچار تغییر می گردد. بر خلاف نوسانات عاطفی موجود در افسردگی یا اختلال دوقطبی، این نوسانات فقط چند دقیقه تا چند ساعت دوام می آورد.

7- احساسات مزمن بیهودگی

افراد مبتلا به این اختلال، معمولا از تهی بودن و بیهودگی حرف می زنند، به گونه ایکه انگار سوراخ یا حفره ای در باطن آنها وجود دارد. در موارد شدید، فرد احساس ” بیهودگی” و “نابودی” می کند. این احساسات آزار دهنده هست پس فرد تمایل دارد تا خلا وجودی خود را با استفاده از مواد مخدر، غذا یا روابط جنسی جبران کند ولی در حقیقت هیچ کدام ارضا کننده نیست.

8-  عصبانیت شدید

فرد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی، به طور دائم با عصبانیت شدید و آستانه تحمل کم در کشمکش است و به محض عصبانیت قادر به کنترل خود نیست. داد می زند و اشیا را پرتاب می کند یا به طور کامل دیوانه می شود. مهم است بدانید که این عصبانیت همیشه نمود خارجی به خود نمی گیرد و گاها فرد عصبانیت طولانی مدتی را در خود حبس می کند.

9- احساسات مشکوک و توهمی

افراد مبتلا به این اختلال اغلب با افکار پارانوئیدی، توهمی و مشکوک در تقابل می باشند حتی فرد تحت استرس احساس توهم کرده و حالتی به نام گسستگی را تجربه می کند که طی آن احساس مه آلودی و خارج از مکان بودن به فرد دست می دهد  یا حالتی که فرد احساس می کند خارج از بدن خود قرار دارد.

اختلالات رایج همزمان با اختلال شخصیت مرزی
اختلال شخصیت مرزی به ندرت به تنهایی تشخیص داده می شود.

اختلالات رایج همزمان عبارتند از :

افسردگی و اختلال دو قطبی
سوء مصرف مواد مخدر
اختلالات پرخوری
اختلالات اضطرابی
به هنگام درمان موفق اختلال شخصیت مرزی، اختلالات دیگر نیز بهبود می یابند ولی عکس این حالت همیشه صادق نیست. برای مثال شما ممکن است موفق به درمان علایم افسردگی شده باشید ولی همچنان با اختلال شخصیت مرزی در تقابل باشید.

علل بروز اختلال شخصیت مرزی
بسیاری از متخصصان بهداشت روان بر این معتقدند که اختلال شخصیت مرزی حاصل ترکیب عوامل وراثتی یا زیستی داخلی و عوامل خارجی محیطی مثل تجارب ضربات روحی دوران کودکی می باشد.

تفاوت های مغزی
در مغز فرد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی، موارد بسیار پیچیده ای رخ می دهد و محققین هنوز هم در حال تلاش برای حل تمام آنها می باشند ولی به طور کلی مغز فرد مبتلا در آماده باش کامل و بالایی قرار دارد. نسبت به بقیه افراد، همه چیز برایتان بسیار ترسناک و استرس زا به نظر می رسد. خیلی راحت و سریع عصبانی می شوید  و تفکر منطقی خود را از دست می دهید تا رفتار های شما مناسب با موقعیت های پیش آمده نباشد.

شاید به نظر برسد که نمی توانید کاری برای درمان خود انجام دهید ولی اگر بدانید مغز شما متفاوت است، چه کار می کنید؟ در حقیقت  می توان مغز را تغییر داد. هر گاه تمرینی جهت سازگاری یا تکنیکی جهت خود تسکینی انجام می دهید، راه عصبی جدیدی ایجاد می کنید حتی انجام برخی درمان ها مثل مدیتیشن آگاهانه سبب رشد مغز شما می گردد و با تکرار تمرین های خود، راه عصبی ایجاد شده خودکار و قوی تر می گردد. پس دست از تلاش برندارید چون با گذر زمان و پشتکار می توان راه تفکر، احساس و رفتار را تغییر داد.

اختلالات شخصیتی و برچسب اجتماعی
وقتی روانشناسان درباره شخصیت سخن می گویند، به الگوهای فکر کردن، احساسات و رفتاری تاکید دارند که ویژه و خاص هر کدام از ما است. هیچ کس هیچگاه دقیقا به طور مشابه رفتار نمی کند ولی همه ما تمایل داریم تا با راه های ثابتی با اطرافیانمان تعامل و ارتباط داشته باشیم و به همین دلیل هم اغلب افراد به صورت ” خجالتی”، “برون گرا “، “وسواسی “، “سرگرم کننده ” و غیره توصیف می شوند.

این ها عناصر تشکیل دهنده شخصیت می باشد. به دلیل ارتباط تناتنگ بین شخصیت و منش، ممکن است اصطلاح “اختلال شخصیتی” کمی گیج کننده به نظر برسد و ممکن است سبب شود تا فکر کنید چیزی از پایه درباره وجود شما دچار اشکال است ولی اختلال شخصیتی، قضاوت درباره منش فرد نیست.

در اصطلاح درمانی ” اختلال شخصیت ” به معنای تفاوت چشمگیر الگوی رفتاری فرد با الگوی نرمال می باشد. به عبارتی دیگر رفتار فرد متفاوت از رفتاری است که دیگران انتظار دارند. همین عامل سبب وجود تنش همیشگی در بسیاری از مراحل زندگی فرد اعم از روابط، شغل و احساسات وی نسبت به خود و دیگران می گردد ولی نکته مهم قابل تغییر بودن این الگوهای رفتاری می باشد.

3 راه اصلی برای سازگاری با اختلال شخصیت مرزی
1- طوفان احساسی خود را آرام کنید.

2- یاد بگیرید که افکار منفی خود را کنترل کنید و اضطراب را تحمل کنید.

3- روابط بین فردی خود را بهبود ببخشید.

راه کلیدی اول : طوفان احساسی خود را آرام کنید.
به عنوان فرد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی، به احتمال زیاد وقت فراوانی را صرف مقابله با احساسات و برانگیختگی های خود کرده اید، بنابراین پذیرش می تواند چیزی سخت برای ذهن شما باشد ولی پذیرش احساسات به معنای تایید آنها یا کناره گیری از رنج بردن نیست. بلکه پذیرش بدین معنی است که باید تلاش برای مقابله، اجتناب، ممانعت یا تکذیب را متوقف کرد.

اجازه دهید تمام این احساسات قوی از بین بروند. سعی کنید خیلی ساده و بدون قضاوت یا انتقاد با احساسات خود برخورد کنید. گذشته و آینده را رها کنید و فقط به طور خاص در لحظه حال تمرکز کنید. روش های خود آگاهی در این راه می تواند بسیار کمک کننده باشد.

به عنوان فردی سوم شخص تمام احساسات خود را زیر نظر بگیرید.
دقت کنید که احساسات همانند امواجی در حال رفت و آمد هستند.
روی تاثیرات فیزیکی همراه با احساسات خود تمرکز کنید.
به خود بگویید تمام آنچه را که در لحظه حال احساس می کنید، می پذیرید.
به یاد بیاورید صرف اینکه شما چیزی را احساس می کنید، لزومی به واقعی بودن آن نیست.

ادامه