علائم و نشانه های افسردگی چیست؟
علائم و نشانه های افسردگی از شخصی به شخص دیگر متفاوت است، ولی برخی علائم و نشانه های افسردگی وجود دارند که بین تمام افراد مشترک هستند. مهم است به یاد داشته باشید که این علائم ممکن است بخشی از مشکلات طبیعی زندگی باشند. اما هرچه علائمی که دارید بیشتر و شدیدتر باشند و مدت طولانی‌تری نیز باقی بمانند، احتمال اینکه با افسردگی مواجه باشید، بیشتر است.
علائم و نشانه های افسردگی
- احساسات درماندگی و ناامیدی: دیدگاهی در مورد اینکه هیچ چیز هرگز بهتر نخواهد شد و هیچ چیز نمی‌تواند وضعیت شما را بهبود بخشد.
- عدم علاقه به انجام فعالیت‌های روزانه: دیگر سرگرمی‌ها، تفریحات، فعالیت‌های اجتماعی یا روابط جنسی مانند گذشته برای‌شما اهمیتی ندارد. دیگر نمی‌توانید احساس لذت و خوشی کنید.
- تغییرات اشتها و وزن: ممکن است به طور قابل توجهی کاهش یا افزایش وزن داشته باشید (تغییر بیش از 5 درصد وزن بدن در ماه).
- تغییرات خواب: مخصوصا در ساعات اولیه بامداد بیخوابی داشته و یا دیر از خواب بلند شوید.
- خشم و تحریک‌پذیری: احساس آشفتگی، بی‌قراری، یا حتی عصبانیت؛ سطح تحمل شما پائین است، و هر چیز و هر کسی شما را عصبانی می‌کنند.
- فقدان انرژی: احساس خستگی، تنبلی، و به لحاظ فیزیکی خالی بودن؛ تمام بدن شما احساس سنگینی می‌کند، و حتی ممکن است وظایف کوچک هم طاقت‌فرسا بوده و انجام آنها زمان زیادی صرف کند.
- احساس از خودبیزاری: احساسات قوی از ضعیف بودن و گناه؛ خودتان را به خاطر اشتباه‌ها و خطاها به شدت سرزنش می‌کنید.
- رفتاری عاری از حس مسئولیت: ممکن است رفتارهای گریزگرا مانند سوءمصرف مواد، اختلال قماربازی، رانندگی بی‌محابا یا ورزش‌های خطرناک داشته باشید.
- مشکلات عدم تمرکز: تمرکز کردن، تصمیم‌گیری یا به یاد آوردن چیزها برای شما دشوار خواهد بود.
- دردها و رنج‌های ناشناخته: افزایش شکایت‌های جسمی مانند سردرد، کمر درد، درد عضلات و معده از دیگر علائم و نشانه های افسردگی هستند.
تمایز میان افسردگی و اختلال دوقطبی
اختلال دوقطبی که با عنوان اختلال افسردگی-شیدایی نیز شناخته می‌شود، شامل تغییرات جدی در خلق‌وخو، سطح انرژی، تفکر و رفتار است. از آنجا که این در فاز پائین بسیار مشابه با افسردگی است، لذا اغلب مورد توجه قرار نگرفته و اشتباه تشخیص داده می‌شود. مصرف داروهای ضد افسردگی برای افسردگی دوقطبی ممکن است مشکلات جدی ایجاد کرده و عملا وضعیت را بدتر کند. اگر تا به حال فازهایی را تجربه کرده‌اید که در آن دچار احساسات مفرط خوشحالی، کاهش نیاز به خواب، افکار رقابتی و رفتار تکانشی شده‌اید، ارزیابی برای تشخیص اختلال دوقطبی را مد نظر قرار دهید.
تغییر علائم و نشانه های افسردگی براساس جنسیت و سن افراد
افسردگی اغلب براساس سن و جنسیت تغییر می‌کند و علائم و نشانه های افسردگی میان زنان و مردان و یا افراد جوان و مسن متفاوت می‌باشد.
علائم و نشانه های افسردگی در مردان
مردان افسرده با احتمال کمتری به احساسات خود-بیزاری و ناامیدی اذعان می‌کنند. در عوض آنها اغلب از خستگی، تحریک‌پذیری و مشکلات خواب شکایت کرده و علاقه‌ای به کار و تفریح ندارند. همچنین به احتمال زیاد علائمی چون خشم، پرخاشگری، رفتار عاری از حس مسئولیت و سوءمصرف مواد را تجربه می‌کنند.
علائم و نشانه های افسردگی در زنان
زنان به احتمال زیاد علائم افسردگی مانند احساسات شدید گناه، خواب مفرط، پرخوری و اضافه وزن را تجربه می‌کنند. افسردگی در زنان در طول دوره قاعدگی، بارداری و یائسگی تحت تاثیر عوامل هورمونی قرار دارد. در واقع اثرات افسردگی پس از زایمان موجب شده تا یکی از هفت مورد از زنان، پس از زایمان افسردگی را تجربه کنند.
علائم و نشانه های افسردگی در نوجوانان
اغلب نشانه های حاد در نوجوانان افسرده شامل تحریک‌پذیری، خشم و آشفتگی (و نه ناراحتی) می‌باشد. همچنین آنها ممکن است از سردرد، درد شکم یا دیگر بیماری‌های فیزیکی شکایت کنند.
علائم و نشانه های افسردگی در بزرگسالان مسن
بزرگسالان اغلب بجای علائم و نشانه های عاطفی و علائم افسردگی بیشتر از علائم و نشانه های فیزیکی شکایت می‌کنند (مواردی مانند خستگی، دردها و رنج‌های ناشناخته و مشکلات حافظه). همچنین آنها ممکن است به ظاهر شخصی خود توجهی نکرده و مصرف داروهای مهم برای سلامتی خود را متوقف کنند.
انواع افسردگی
افسردگی به شکل‌های گوناگونی ظاهر می‌شود. دانستن نوع افسردگی‌شما به شما کمک می‌کند تا علائم آن را مدیریت کرده و بهترین درمان را دریافت کنید.
افسردگی حاد
افسردگی حاد نسبت به افسردگی خفیف یا متوسط کمتر رایج است و با علائمی شدید و دائمی مشخص می‌شود.
- افسردگی حاد که بدون درمان باقی مانده معمولا حدود شش ماه طول می‌کشد.
- برخی افراد در طول زندگی خود تنها یکبار دوره افسردگی را تجربه می‌کنند، اما افسردگی حاد می‌تواند یک اختلال تکرار شونده باشد.
افسردگی غیرعادی
افسردگی غیرعادی یکی از زیرمجموعه‌های افسردگی حاد با الگوی علائم خاص است. این نوع نسبت به مابقی به برخی درمان‌ها و داروها بهتر پاسخ می‌دهد، لذا شناسایی آن می‌تواند کمک‌کننده باشد.
- افراد مبتلا به افسردگی غیرعادی در پاسخ به رویدادهای مثبت (مثلا دریافت خبرهای خوب یا هنگام بیرون رفتن با دوستان) خلق‌وقوی موقت را تجربه می‌کنند.
- دیگر علائم و نشانه های افسردگی غیرعادی شامل اضافه وزن، افزایش اشتها، خواب مفرط، احساس سنگینی در پاها و بازوها می‌باشد.
افسرده‌خویی (افسردگی خفیف، عودکننده)
افسرده‌خویی نوعی افسردگی مزمن "سطح پائین" است. افراد مبتلا به افسرده‌خویی اغلب اوقات احساس افسردگی خفیفی دارند، گرچه ممکن است دوره‌های کوتاه حالت طبیعی داشته باشند.
- علائم و نشانه های افسردگی از نوع افسرده‌خویی به اندازه علائم و نشانه های افسردگی حاد مشخص و شدید نیستند، اما تا مدت طولانی ادامه می‌یابند (حداقل دو سال).
- همچنین برخی افراد علاوه بر افسرده‌خویی دوره‌های افسردگی حاد را نیز تجربه می‌کنند، که این با عنوان "افسردگی مضاعف" شناخته می‌شود.
- اگر از افسرده‌خویی رنج می‌برید، ممکن است احساسی شبیه به اینکه همیشه افسرده بوده‌اید داشته باشید. شاید فکر کنید که خلقوخوی پائین شما تنها بدین دلیل است "که شما این گونه هستید".
اختلال عاطفی فصلی (SAD)
برای برخی افراد، کاهش ساعات طول روز در زمستان منجر به نوعی افسردگی می‌شود که با عنوان اختلال عاطفی فصلی (SAD) شناخته می‌شود. اختلال SAD حدود یک تا دو درصد از جمعیت مخصوصا زنان و افراد جوان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اختلال SAD می‌تواند احساساتی کاملا متفاوت با آنچه که در تابستان هستید، برای شما ایجاد کند (ناامیدی، ناراحتی، تنش، استرس، بدون هیچ علاقه‌ای به دوستان یا فعالیت‌هایی که معمولا دوست دارید). SAD معمولا در پائیز و زمستان که روزها کوتاه‌تر می‌شوند، آغاز شده و تا بهار که روزها روشن‌تر می‌شوند، باقی می‌ماند.
علل افسردگی و عوامل مخاطره‌آمیز
اگرچه برخی بیماری‌ها دارای علت خاص پزشکی هستند و درمان را آسان می‌کنند، لیکن افسردگی بیماری پیچیده‌تری است. افسردگی تنها نتیجه عدم تعادل شیمیایی در مغز نیست که بتوان به سادگی آن را با دارو و درمان معالجه کرد. این به دلیل ترکیبی از عوامل بیولوژیکی، روانی و اجتماعی رخ می‌دهد. به عبارت دیگر انتخاب‌های سبک زندگی، روابط و مهارت‌های مقابله (اگر بیشتر نباشد) لیکن به اندازه ژنتیک حایز اهمیت هستند.
عوامل مخاطره‌آمیزی که شما را در برابر افسردگی آسیب‌پذیرتر می‌کند، عبارتند از:
- تنهایی و کناره‌گیری
- فقدان پشتیبان اجتماعی
- تجربه‌های تنش‌زای در زندگی که به تازگی رخ داده‌اند.
- سوابق خانوادگی در ابتلا به افسردگی
- مشکلات ازدواج و روابط عاطفی
- فشار مالی
- ضربه روحی روانی و آزار جنسی در دوران کودکی
- مصرف الکل و دارو
- عدم اشتغال و بیکاری پنهان
- مشکلات بهداشتی یا درد مزمن
شناخت علائم و نشانه های افسردگی به تشخیص درمان کمک می‌کند
درک علل اصلی افسردگی می‌تواند به شما کمک کند تا بر این مشکل غلبه کنید. برای مثال ممکن است افسردگی شما به دلیل کار بیش از اندازه باشد، و بهترین درمان بجای مصرف دارو، یافتن شغلی است که سبک‌تر باشد و شما را بیشتر راضی کند. اگر در فضایی تازه‌وارد هستید و احساس تنهایی و ناراحتی می‌کنید، یافتن دوستان جدید نسبت به مراجعه به مشاور می‌تواند روحیه شما را بهتر بهبود بخشد. در چنین مواردی، افسردگی با تغییر شرایط درمان می‌شود.
برای داشتن احساس بهتر چه کارهایی می‌توانید انجام دهید
زمانیکه افسرده هستید، احساس شبیه به این دارید که مسیر طولانی دشواری و سختی‌ها پایانی ندارد. اما کارهای زیادی وجود دارد که می‌توانید با انجام دادن آنها روحیه خود را بهبود بخشیده و تثبیت نمایید. بسیار مهم است که با اهداف کوچک شروع کرده و از اینجا به آرامی خود را ارتقای دهید، سعی کنید هر روز اندکی بیشتر اقدام کنید. به دست آوردن احساسات بهتر زمان‌بر است، اما می‌توانید با انتخاب‌های مثبت برای خودتان بدان دست یابید.
مقابله با افسردگی
با دیگران رابطه برقرار کنید. کناره‌گیری افسردگی را تشدید می‌کند، بنابراین (حتی اگر دوست دارید تنها بمانید و نمی‌خواهید بار مسئولیتی برای دیگران باشید) با دوستان و کسانی که دوستشان دارید ارتباط برقرار کنید. عمل ساده صحبت کردن حضوری با کسی درباره احساسات‌تان می‌تواند بسیار سودمند و مفید باشد. فردی که با او صحبت می‌کند حتمن لازم نیست کسی باشد که بتواند شما بهبود بخشد. تنها کافی است که شنونده خوبی باشد، کسی باشد که بدون ناراحت کردن و قضاوت کردن شما به دقت گوش دهد.
تحرک داشته باشید. زمانی که افسرده هستید حتی بیرون آمدن از تخت دلهره‌آور است چه برسد به اینکه ورزش هم بکنید. اما ورزش منظم می‌تواند هم اندازه با داروهای ضدافسردگی در مقابله با علائم و نشانه های افسردگی موثر باشد. پیاده‌روی کوتاهی داشته باشید، موسیقی گوش کنید و برقصید. با فعالیت‌های کوچک شروع کنید و حال و هوای خود را ارتقا دهید.
رژیم غذایی داشته باشید که تقویت‌کننده خُلق‌وخو است. مصرف غذاهایی که ممکن است تاثیرات مضری بر خلقوخوی شما داشته را کاهش دهید (مانند کافئین، الکل، چربی‌های ترانس، شکر و کربوهیدرات‌های تصفیه شده). مواد غذایی تقویت‌کننده خلقوخوی مانند اسیدهای چرب امگا 3 را افزایش دهید.
راه‌هایی برای ارتباط دوباره با جهان پیدا کنید. زمانی را در طبیعت بگذرانید، از حیوانات خانگی مراقبت کنید، برای کارهای بشردوستانه داوطلب شوید، عادتی را انتخاب کنید که قبلا از آن لذت می‌برده‌اید یا کار جدیدی که برای‌شما لذت‌بخش است را انتخاب کنید. در ابتدا این را احساس نمی‌کنید، اما چنانچه دوباره با جهان ارتباط برقرار کنید، احساسات بهتری به دست خواهید آورد.
چه زمانی باید از کمک حرفه‌ای بهره گرفت؟
اگر پشتیبانی از طرف خانواده و دوستان و همچنین تغییرات مثبت در سبک زندگی کافی نباشد، شاید زمان آن فرا رسیده تا از متخصص بهداشت روان کمک بگیرید. درمان‌های موثر زیادی برای افسردگی وجود دارند، از جمله:
مشاوره‌درمانی: درمان موثر برای افسردگی اغلب شامل مشاوره با یک درمان‌گر است، درمان‌گر کسی است که می‌تواند ابزار درمان افسردگی از زوایای مختلف را ارائه کند و برای انجام اقدامات لازم به شما انگیزه دهد. همچنین مشاوره مهارت‌ها و بینش‌های لازم برای جلوگیری از بازگشت افسردگی را باعث می‌شود.
داروها: اگر احساسات خودکشی یا خشونت‌آمیز داشته باشید، مصرف دارو الزامی است. ضمن اینکه می‌تواند در برخی افراد علائم و نشانه های افسردگی را تسکین دهد، ولیکن درمان قطعی نبوده و معمولا راه‌حل طولانی مدت نیز نمی‌باشد. همچنین عوارض جانبی و اشکالات دیگری نیز به همراه دارد، لذا مهم است تا برای تصمیم‌گیری آگاهانه همه حقایق را بدانیم