نوع دوستی چیست؟
نوع دوستی نگرانی غیر خودخواهانه برای افراد دیگر است. انجام کارها فقط به دلیل تمایل به کمک، نه به این دلیل که احساس می کنید به دلیل وظیفه، وفاداری یا دلایل مذهبی موظف هستید. این عمل به دلیل نگرانی برای رفاه حال افراد دیگر انجام می شود. در برخی موارد، این اعمال نوع دوستی باعث می شود که افراد برای کمک به دیگران سلامتی و روان خود را به خطر بیندازند. اینگونه رفتارها غالباً با فداکاری و بدون انتظار از پاداش انجام می شوند. موارد دیگر، معروف به نوع دوستی متقابل، شامل اقداماتی برای کمک به دیگران است با این انتظار که آن ها در ازای پاداش کمک کنند. نوع دوستی در واقع برای کمک به شخص دیگری است که می تواند هزینه آن را برای خود شخص کاهش دهد. این می تواند شامل طیف وسیعی از رفتارها باشد، از فدا کردن جان خود برای نجات دیگران، تا پول دادن به امور خیریه یا داوطلب شدن در کار های آشپزخانه، تا اینکه فقط چند ثانیه صبر کنید تا در را برای یک غریبه باز نگه دارید. غالباً، افراد وقتی دیگران را در شرایط چالش برانگیز ببینند و احساس همدلی و تمایل به کمک کنند، رفتارهای نوع دوستانه دارند. اصرارها و رفتارهای نوع دوستانه بخش مهمی از این رفتار است که خانواده ها و گروه های اجتماعی را به هم پیوند می دهد و به آن ها در همکاری و پیشرفت کمک می کند. افرادی که برای کمک به دیگران از تلاش خود غافل می شوند، غالباً چیزی در ازای آن دریافت می کنند. خواه یک پاداش ناملموس باشد، مانند تحسین و احترام، یا حمایت های مادی که در آینده قرار است انجام شود. انگیزه های نوع دوستی و پاسخ متقابل اعمال مهربانانه به شما اطمینان می دهد که در صورت نیاز برای همه اعضای یک گروه گره خورده پشتیبان بگیرید.
نشانه های نوع دوستی
زندگی روزمره پر از اعمال نوع دوستی کوچک است، از در دست گرفتن غریبه ها گرفته تا پول دادن به افراد بی خانمان. اخبار غالباً به موارد مهم تر نوع دوستی، مانند مردی که برای نجات یک غریبه غرق شده و یا اهدا کننده ای که هزاران وسیله به یک خیریه محلی می دهد یا فردی که در یک رودخانه یخی شیرجه می رود، تمرکز می کنند.
برخی از علائم نوع دوستی عبارتند از:
- انجام کاری برای کمک به شخص دیگری بدون انتظار پاداش
- بخشش مواردی که در صورت ایجاد هزینه برای دیگران ممکن است منافع شخصی به همراه داشته باشد
- کمک به شخصی با وجود هزینه های شخصی یا خطرات
- تقسیم منابع حتی در صورت کمبود
- نشان دادن نگرانی برای رفاه حال شخص دیگری
گرچه ممکن است ما با نوع دوستی آشنا باشیم، روان شناسان اجتماعی علاقه مندند که علت وقوع آن را درک کنند . چه چیزی باعث این اعمال مهربانی می شود؟ چه عواملی باعث می شود افراد برای نجات یک غریبه کاملاً جان خود را به خطر بیندازند؟ نوع دوستی یکی از جنبه هایی است که روان شناسان اجتماعی از آن به عنوان رفتار اجتماعی یاد می کنند. رفتارهای اجتماعی به هر عملی که به نفع افراد دیگر باشد اشاره دارد، مهم نیست که انگیزه یا سوددهنده آن از این اقدام چیست. برخی از افراد رفتارهای اجتماعی را از آن چه که بعنوان نوع دوستی خالص نامیده می شود، متمایز می کنند، که شامل ایثارگری واقعی و بدون هیچ چشم داشتی یا میل به منافع شخصی است. در حالی که تمام اعمال نوع دوستی، ناسازگاری هستند، اما همه رفتارهای مثبت نگرانه کاملا نوع دوستانه نیستند. ما ممکن است به دلایل مختلف مانند گناه، تعهد، وظیفه یا حتی پاداش دادن به دیگران کمک کنیم.
انواع نوع دوستی
نوع دوستی ژنتیکی
همانطور که از نامش پیداست، این نوع نوع دوستی شامل اعمال نوع دوستی است که به نفع اعضای نزدیک خانواده است. به عنوان مثال، والدین و سایر اعضای خانواده برای تامین نیازهای اعضای خانواده، غالباً فداکاری می کنند.
نوع دوستی متقابل
این نوع نوع دوستی بر اساس رابطه دو جانبه دادن و گرفتن است. این مدل در حال حاضر کمک به شخص دیگری است زیرا ممکن است روزی بتوانند لطف خود را پس دهند.
نوع دوستی نوع انتخاب شده توسط گروه
این نوع نوع دوستی شامل اقدامات نوع دوستی برای افراد براساس وابستگی گروهی آن ها است. به جای پرورش کودکان یا سایر افراد مرتبط با ژنتیک، افراد ممکن است تلاش خود را به سمت کمک به افراد دیگر یا حمایت از اهداف اجتماعی که به نفع دیگران است و بخشی از گروه اجتماعی آن ها هستند، سوق دهند.
نوع دوستی خالص
این نوع به عنوان نوع دوستی اخلاقی نیز شناخته می شود، شامل کمک به شخص دیگر است، حتی در صورت خطرناک بودن و بدون هیچ گونه پاداشی در نظر گرفته می شود. انگیزه آن ارزش ها و اخلاق درونی شده است.
نظر روان شناسان در مورد نوع دوستی
روانشناسان توضیحات مختلفی در مورد وجود نوع دوستی ارائه داده اند. برخی از نظریه ها عبارتند از:
سیر تکاملی
مدت هاست که روانشناسان بحث کرده اند که آیا برخی از افراد که تازه متولد شده اند، تمایل طبیعی برای کمک به دیگران دارند؟ این نظریه نشان می دهد نوع دوستی ممکن است تحت تاثیر ژنتیک باشد؟ انتخاب خویشاوندی یک نظریه تکاملی است که پیشنهاد می کند افراد به احتمال زیاد به کسانی که خویشاوند خونی هستند کمک کنند زیرا احتمال انتقال ژن به نسل های آینده را افزایش می دهد. ژن های مشترک هرچه با هم نزدیکتر باشند، احتمال کمک به افراد بیشتر است. تحقیقات همچنین نشان می دهد که رفتارهای اجتماعی مانند نوع دوستی، همکاری و همدلی مبنای ژنتیکی دارد.
پاداش های مبتنی بر مغز
نوع دوستی مراکز پاداش دهی را در مغز فعال می کند. متخصصان مغز و اعصاب دریافته اند که وقتی فردی درگیر یک اقدام نوع دوستانه باشد، مراکز لذت مغز او فعالتر می شوند. یک مطالعه در سال 2014 که در مجله Social Cognitive and Affective Neuroscience منتشر شده و نشان داد که انجام اقدامات دلسوزانه مناطق مغز مرتبط با سیستم پاداش را فعال می کند، که این نقاط شامل ناحیه قطعه قطره شکمی دوپامینرژیک و جسم مخطط شکمی است. احساسات مثبت ایجاد شده توسط دلسوز اقدامات سپس رفتارهای نوع دوستانه را تقویت می کند.
محیط
روابط و ارتباطات با دیگران تاثیر عمده ای در رفتار نوع دوستانه دارد . مطالعات نشان داد که جامعه پذیری تاثیر مهمی بر اقدامات نوع دوستانه در کودکان یک و دو ساله دارد. کودکانی که اعمال متقابل نوع دوستی را مشاهده کردند، به احتمال زیاد اقدامات نوع دوستی از خود نشان دادند. از طرف دیگر، اقدامات مدل شده دوستانه اما غیر نوع دوستانه نتایج یکسانی را القا نمی کنند. چنین تحقیقی نشان می دهد که الگوبرداری از اقدامات نوع دوستانه می تواند راهی مهم در پرورش اقدامات اجتماعی و دلسوزانه در کودکان باشد.
هنجارهای اجتماعی
قوانین، هنجارها و انتظارات جامعه می تواند بر روی اینکه آیا افراد نوع دوستانه رفتار می کنند یا نه، تاثیرگذار باشد. به عنوان مثال هنجار متقابل یک انتظار اجتماعی است که در صورت احساس فشار برای کمک به دیگران اگر آن ها کاری را برای ما انجام داده باشند . به عنوان مثال، اگر دوست شما چند هفته پیش برای ناهار به شما پول قرض داده باشد، وقتی از شما می پرسند که آیا می توانید مقداری پول قرض کنید، احتمالاً مجبور خواهید شد که تلافی کنید. آن ها کاری برای شما انجام دادند، اکنون شما احساس وظیفه می کنید که در ازای آن کاری انجام دهید.
مشوق ها
در حالی که تعریف نوع دوستی شامل انجام بدون پاداش برای دیگران است، اما هنوز هم انگیزه های شناختی وجود دارد که بدیهی نیستند. به عنوان مثال، ما ممکن است به دیگران کمک کنیم تا ناراحتی خود را برطرف کنند یا به دلیل اینکه مهربان بودن با دیگران، دیدگاه خود را به عنوان افرادی مهربان و همدل حفظ می کنیم. توضیحات شناختی دیگر عبارتند از:
همدلی
محققان پیشنهاد می کنند که افراد وقتی احساس همدلی با فردی که دچار پریشانی است را احساس کنند، رفتارهای نوع دوستانه تری را تجربه می کنند ، پیشنهادی که به عنوان فرضیه همدلی-نوع دوستی شناخته می شود و حس همدلی ایجاد می شود.
کمک به تسکین احساسات منفی
متخصصان دیگر پیشنهاد کرده اند که اقدامات نوع دوستی به تخفیف احساسات منفی ناشی از مشاهده شخص دیگری که در پریشانی است کمک می کند، ایده ای که به عنوان مدل تسکین حالت منفی شناخته می شود. اساساً، دیدن یک شخص دیگر در مشکل باعث ناراحتی، پریشانی یا ناراحتی ما می شود، بنابراین کمک به فرد دردسر کمک می کند تا این احساسات منفی کاهش یابد.
تاثیر نوع دوستی
اگرچه نوع دوستی در هنگام افراط و تفریط ممکن است دارای اشکالاتی باشد، اما باید به خاطر داشت که این یک نیروی مثبت است که می تواند به نفع شما و دیگران باشد. تحقیقات نشان می دهد نوع دوستی دارای مزایای گسترده ای است که می تواند به شاد تر و سالم تر شدن افراد کمک کند.
اهمیت نوع دوستی
وقتی به این فداکاری و نوع‌دوستی می‌اندیشیم، این سوالات پیش می‌آید که چرا برخی افراد برای کمک به دیگران، زندگی خود را به خطر می‌اندازند؟ چه چیزی باعث می‌شود تا آنها، حتی وقتی که هیچ چیز ملموسی دریافت نمی‌کنند، وقت، انرژی، پول و زندگی خود را به دیگران اختصاص می‌دهند؟ چه عاملی موجب می‌شود افراد برای نجات یک غریبه، جان خود را به خطر بیاندازند؟ پاسخ نوع‌دوستی است.
مزایای نوع‌دوستی
عوامل متعددی از جمله روانشناختی، فرهنگی و تاثیرات بیرونی مانند تربیت مذهبی یا وضعیت اقتصادی در نوع‌دوستی نقش دارند. از طرفی نوع‌دوستی می‌تواند منجر به به‌زیستی عاطفی پایدار و دیدگاه مثبت‌تر شود که می‌تواند تاثیر مثبتی بر دیگران و وضعیت اجتماعی شان داشته باشد. از دیگر مزایای نوع‌دوستی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کمک به تسکین احساسات منفی
- سلامت روانی و تقویت آرامش خاطر
- افزایش حمایت اجتماعی
- جامعه بهتر
- کاهش استرس
ویژگی‌های افراد نوع‌دوست
- دیگران را در اولویت قرار می‌دهند زیرا ترجیح می‌دهند برای دیگران قدمی بردارند.
- به این فکر می‌کنند که اقدامات شان چه تاثیری بر دیگران خواهد گذاشت.
- بعد از کمک به دیگران احساس خوبی دارند.
- فعال هستند و منتظر فرصت‌های عالی برای کمک نیستند بلکه خودشان آنها را ایجاد می‌کنند.
- سطح قابل ملاحظه ای اعتماد به نفس داشته و پایبند باورها و اعتقادات شان هستند.
- برای بهتر کردن زندگی اطرافیان شان تلاش می‌کنند.
چگونه نوع دوست‌تر باشم؟
- عشق را پخش کنید. نوع‌دوستی با کمک به دیگران آشکار می‌شود. پس مثبت، مهربان و مفید باشید و نوع‌دوستی را گسترش دهید.
- به جامعه خود خدمت کنید. آیا می‌دانید در جامعه شما چه می‌گذرد؟ این کار ساده‌ای است که جستجو کنید و بفهمید کوشش‌های شما در کجا مورد نیاز است.
- از مزایای نوع‌دوستی بهره‌مند شوید. وقتی کاری برای کسی انجام می‌دهید، طبیعی است که در مورد خودتان احساس بهتری داشته باشید. بنابراین، این احساسات را از بین نبرید، آنها را بپذیرید و لذت ببرید. این احساس موجب تمایل بیشتر به ادامه تلاش‌های نوع‌دوستانه شما می‌شود.