بخشیدنِ کسی که در حق شما بی‌انصافی کرده است، کار آسانی نیست، اما از هر نظر به‌نفع شماست. کینه‌جویی علاوه‌بر آنکه انرژی جسمی و روحی شما را هدر می‌دهد، به سلامتی‌تان نیز آسیب می‌رساند. اما بسیاری از افراد به‌هیچ‌وجه نمی‌توانند از خطای بقیه چشم‌پوشی کنند. مطمئنا همه‌ی شما حداقل با یکی از این اشخاص برخورد داشته‌اید، مثلا در خانه، محل کار، موقع رانندگی و… . حتما میدانید که وقتی آتش کینه‌ورزی‌شان روشن شود، ممکن است چه رفتارهای زننده‌ای با شما داشته باشند. اما شما هم می‌توانید در برخورد با آنها از روش‌های بخصوصی استفاده کنید تا کمتر آسیب ببینید.
فرد کینه ای در بسیاری از اوقات، حس می‌کند دنیا به دو نیم شده است: آنهایی که حق با آنهاست و آنهایی که اشتباه می‌کنند.
دوپاره‌سازی: یعنی تقسیم‌کردن افراد (احساسات، باورها و بقیه‌ی چیزها) به خوب و بد.
ملانی کلین، روان‌شناس بریتانیایی می‌گوید این یعنی توانایی دیدن چیزها به‌شیوه‌ای دقیق‌تر و پیچیده‌تر. او معتقد است این ویژگی در اوایل کودکی شکل می‌گیرد و معمولا با بالارفتن سن، گسترش می‌یابد.
اما بعضی از ما میل به سیاه‌وسفید دیدن چیزها را کاملا کنار نمی‌گذاریم؛ برای محافظت از خودمان در برابر احساس اینکه کاملا بد هستیم، مجبوریم خودمان را کاملا خوب ببینیم. کینه، فرد کینه ای را در دسته‌ی افرادی قرار می‌دهد که حق با آنهاست و فرد خاطی را نیز در دسته‌ی مقابل: افراد بد.
در این هنگام، فرد خطاکار لایق خشم و عصبانیت طرف مقابل است. فرد کینه ای فکر می‌کند شخص خطاکار به‌خاطر کار و رفتار اشتباهش، مستحق مجازات نیز هست.
مشکل این است که حجم کینه و خشم همراه با آن، اغلب با اشتباهِ رخ‌داده، متناسب نیست. از نظر روان‌شناختی، فرد کینه ای ممکن است شما را نه‌تنها به‌خاطر اشتباه اخیرتان مجازات کند، بلکه ممکن است برای اشتباه یا مجموعه‌ای از اشتباهات گذشته‌تان نیز مجازات‌تان کند. آن اشتباهات، اغلب در دوران کودکی اتفاق افتاده‌اند، یعنی زمانی که فرد مظلوم، قدرت کمی برای پاسخ به صدمات واردشده داشته یا اصلا قدرتی برای مقابله نداشته است. او چون هیچ چاره‌ای جز نگه‌داشتن خشم و غیظ در درونش نداشته است، به فردی کینه ای تبدیل شده است. حالا به خودش حق می‌دهد خشمگین و کینه ای باشد، هرچند ممکن است احساساتش را روی فرد اشتباهی تخلیه کند.
چه عواملی میتوانند باعث کینه ای شدن افراد شود؟
داشتن توقعات زیاد در بین مردم
توقعات بیش از اندازه میتواند از عامل ایجاد و ریشه ی کینه توزی باشد، انسان ها باید هر فرد را همانگو هست با تمام خوبی ها و بدی هایش بخواهد و اصلا افراد را همانگونه که خود دوست دارد در ذهن خود بسازد هر انسانی دارای ویژگی های خوب و یا بد است که شما باید این قدرت را در خود افزایش دهید و واقع بین باشید که هر فردی که در اطراف شماست میتواند خوب و یا در زمانی بد باشد شما باید قدرت تحمل خود را افزایش دهید.
نداشتن فضیلت
بیان فضیلت هایی که میدانید طرف مقابل از آن برخوردار نیست ریشه ی کینه توزی را در دل او می افزاید شما باید از سخن گفتن و بیان موضوعاتی که فرد مقابل علاقه ای به آن ندارد بپرهیزید بنابراین سخنان و بیانات خود را مطابق با شخصیت افراد تطبیق دهید.
بدگویی و سخن چینی
هیچ گاه سعی بر این نداشته باشید که پشت سر کسی اقدام به بدگویی و سخن چینی کنید زیرا که علاوه بر اینکه این امر از پایه و اساس غلط است باعث میشود کینه ی فرد مرد نظر را تشدید نمایید.
دعوا و ناراحتی از دیگران
ج دعوا و ناراحتی از دیگران ریشه ی دوستی ها را از بین می برد و باعث کینه توزی میشود.
اگر باعث ناراحتی فردی کینه‌ای شدید چه باید بکنید؟
نحوه رفتار با افراد کینه ای | معذرت خواهی کنید
اگر واقعا کار اشتباهی کرده‌اید، مسئولیت آن را به‌عهده بگیرید. اعتراف کنید اشتباه کرده‌اید و برای جبران آن هر کاری می‌توانید انجام دهید. اگر فکر نمی‌کنید کار اشتباهی انجام داده‌اید اما میدانید طرف مقابلتان این‌طور فکر می‌کند، بگذارید بداند که متوجه دیدگاه متفاوتش هستید و البته از عمد باعث ایجاد مشکل موردنظر نشده‌اید. بگذارید طرف مقابل بداند که از وضعیت پیش‌آمده متاسفید حتی اگر فکر می‌کنید خطایی از شما سر نزده است.
از طرف مقابل در مورد کاری که باید برای جبران انجام دهید سوال کنید
گاهی اوقات نیت خوب شما به همراه عذرخواهی کافی خواهد بود. اما خودتان را آماده کنید چون ممکن است شخص مقابل حتی پس از عذرخواهی شما، از اشتباهتان چشم‌پوشی نکند و راهی برای بدتر کردن اوضاع پیدا کند. پس از طرف مقابل بپرسید چه کاری از دست شما برای بهتر شدن اوضاع برمی‌آید؟
نحوه رفتار با افراد کینه ای | بعد از عذرخواهی و دفاع از خودتان مسئله را رها کنید
به طور مداوم تلاش نکنید که دیدگاهتان درمورد آن مسئله، مورد تایید طرف مقابل قرار بگیرد. شما در این صورت حس کینه را در او تقویت خواهید کرد. فرد کینه‌ای در بسیاری از موارد، درنهایت دست از کینه‌جویی برمی‌دارد. گاهی اوقات این تغییرِ موضع با تغییر برخورد شما سریع‌تر اتفاق می‌افتد. سعی کنید وانمود کنید از عصبانیت آن شخص اصلا نگران و ناراحت نیستید. درمانگرانِ رفتاری شناختی معتقدند که گاهی اوقات می‌توانیم با وانمود کردن به درستی چیزی، وضعیت را تغییر دهیم.
بدانید که کینه‌ای شدن طرف مقابلتان دلایل زیادی دارد
شاید اعضای خانواده‌اش همیشه از او انتقاد می‌کرده‌اند و او همچنان سعی دارد در برابر آن از خودش محافظت کند. شاید هم خواهر یا برادر کوچک‌‌تر او هیچ‌گاه سرزنش نمی‌شده‌اند، در حالی‌که او همیشه به خاطر هر گونه سرپیچی از قوانین خانواده، مجازات شده است.
حتی ممکن است بدتر از همه، او را به یاد خواهر یا برادر کوچک‌‌ترش می‌اندازید و به همین خاطر، شما را مجازات می‌کند. بنابراین بدانید که مسائل زیادی در کینه‌ای شدن یک فرد دخیل هستند.
نحوه رفتار با افراد کینه ای | از اطرافیانتان پشتیبانی مثبت دریافت کنید
رعایت این نکته در محل کار اهمیت بیشتری دارد. شما نباید درمورد رئیس یا حتی همکارتان شکایت کنید، اما ممکن است لازم بشود به طور غیرمستقیم کمی اطلاعات جمع کنید. می‌توانید از همکار قدیمی‌تان بپرسید آیا او تابه‌حال از دست کسی در محل کار عصبانی شده است؟ اجازه ندهید گفت وگوی شما به بدگویی تبدیل شود، اما از او سوال کنید برای مقابله با این وضعیت، چه کرده است. متوجه خواهید شد که تنها نیستید و حتی ممکن است توصیه‌های مفیدی دریافت کنید.
همیشه امیدوار نباشید که اوضاع به بهترین حالت تغییر کند
اگر در محل کار با مافوقی کینه‌ای برخورد دارید و در موقعیتی نیستید که آنجا را ترک کنید، شرایط دشوارتر هم میشود. اگر می‌توانید از حمایت همکاران‌تان استفاده کنید. در صورت امکان این کار باید بدون شکایت یا بدگویی از رئیس‌تان صورت بگیرد چون در غیر این صورت فقط احتمال ادامه کینه‌جویی افزایش می‌یابد.
سعی کنید به‌خاطر داشته باشید حتی اگر کینه، شخصی به‌نظر برسد، فقط به شما مربوط نمی‌شود. چیزی در ذهن طرف مقابل وجود دارد که از آن اطلاعی ندارید و اصلا ارتباطی با شما ندارد. درنهایت، کینه به مشکلات شخص کینه‌ای برمی‌گردد، نه فردی که هدف کینه‌توزی قرار می‌گیرد.
نحوه رفتار با افراد کینه ای | سعی کنید فاصله خود را با افراد کینه‌ای حذف کنید
زمانی که متوجه شدید فردی کینه‌ای است، سعی کنید حدالامکان فاصله خود را با این افراد حفظ کنید. این افراد بیشتر از سایرین حساس هستند و ممکن است رفتارهای کوچک و بدون غرض شما هم باعث رنجش آنها شود. از سمت دیگر گاهی اوقات ممکن است یک فرد کینه‌ای تصمیم به انتقام بگیرد و امنیت روانی یا جانی و مالی کسی که او را آزرده، تهدید کند. بنابراین سعی کنید مواظب ارتباطات خود باشید.
پرخاشگری منفعلانه در افراد کینه ای
نشانه پرخاشگری منفعلانه
فقدان خشم یکی از مهم‌ترین چیزهایی که فرد در این نوع پرخاشگری پنهان می‌کند خشم است. هر آدمی در موقعیت‌هایی دچار خشم میشود. این مساله‌ای طبیعی است. خونسردی زیاد یا بی تفاوتی در شرایطی که هر آدمی خشمگین میشود اصلا عادی نیست
در پرخاشگری منفعلانه خشم به شکلی کاملا متفاوت نشان داده میشود. آنها خشم عادی‌شان را پنهان می‌کنند تا زمانی که به شکلی بسیار آزاردهنده‌تر آن را ابراز کنند. آنها همچنین پنهان کردن خشم را به عنوان راهی برای کنترل دیگران استفاده می‌کنند.
در پرخاشگری منفعلانه خشم به شکلی کاملا متفاوت نشان داده میشود. آنها خشم عادی‌شان را پنهان می‌کنند تا زمانی که به شکلی بسیار آزاردهنده‌تر آن را ابراز کنند. آنها همچنین پنهان کردن خشم را به عنوان راهی برای کنترل دیگران استفاده می‌کنند.
شریک زندگی‌تان ممکن است در یک موقعیت بد خودش را خوشحال، خونسرد و بی تفاوت نشان بدهد. اما بالاخره این خشم به شکلی بسیار ناخوشایند و نامناسب بروز پیدا می‌کند.
ارتباطی مبهم
یکی از ویژگی‌های رفتارهای پرخاشگرانه ابهام واژه‌هاست. این سلاحی است که آنها برای محافظت از خود و برای کنترل دیگران استفاده می‌کنند، منظور و هدف آنها اصلا از میان چیزی که می‌گویند مشخص نیست. آنها با کلمات مبهم و گفته‌های نامشخص سعی می‌کنند اثر منفی آنچه می‌گویند را بر شنونده (شریک زندگی) کم کنند.
مثلا شما ممکن است از این حرف ناراحت شوید که همسر یا دوستتان بگوید شما روزهایتان را هدر می‌دهید و خوب کار نمی‌کنید.
اما وقتی اعتراض می‌کنید که چرا اینقدر غیرمنصفانه حرف می‌زند او بدون اینکه خودش را توجیه کند از کنار این مساله می‌گذرد. او می‌گوید «خوبه!» و شما از خودتان می‌پرسید «خوبه؟!» چه معنایی دارد؟ این نوع پاسخ‌ها و واکنش‌های سربسته و مبهم که هیچ معنای خاصی ندارند عادت این افراد است. چیزی که دیگران را بسیار آزار می‌دهد.
به راحتی فراموش کردن
یکی از رفتارهای آزاردهنده آدم پرخاشگر منفعل این است که او به راحتی فراموش می‌کند. یک دلیل آن میتواند اجتناب از پذیرش مسئولیت‌ها باشد. مثلا او می‌گوید «من فراموش کردم شیر بخرم» در حالی که شما چند بار به او تاکید کرده بودید که در خانه شیر لازم است. یا مثلا فراموش کردن تولد، عیدها و چیزهای خوشایند زندگی شما یک راه برای اجتناب از واکنش شما و عدم پذیرش مسئولیت است.
قهر زیاد
اگرچه این افراد احساسات‌شان را بیان نمی‌کنند اما به همین دلیل به راحتی قهر می‌کنند. شما به خوبی متوجه می‌شوید که اگر امور معمول زندگی به سادگی و به دلخواه او پیش نروند او قهر می‌کند. از او می‌پرسید آیا چیزی باعث ناراحتی و آزارش شده؟ و او می‌گوید هیچ مساله‌ای وجود ندارد با این حال از حرف زدن، برقراری ارتباط و رابطه صمیمی امتناع می‌کند.
نشانه های پرخاشگری منفعلانه را بشناسید
این رفتار نیز برایش موقعیتی فراهم می‌کند که همه چیز را در کنترل خودش قرار بدهد چون اوست که میتواند با قهر کردن یا نکردن شرایط را با روحیات خودش منطبق کند.
دیگران را مقصر دانستن
یکی از نشانه‌های متمایز رفتار پرخاشگری منفعلانه این است که از نظر چنین فردی فقط دیگران مقصر هستند. هرچیزی که به خوبی پیش نرود تقصیر دیگران است. آب روی زمین ریخته چون بقیه لیوان را سر جایش قرار نداده‌اند. هیچ اشتباهی نیست که او مرتکب شود مگر اینکه دیگران کارشان را به خوبی پیش نبرده باشند.
تعلل و به تاخیر انداختن
اگر شریک زندگی‌تان دائم وظایفش را به بعد موکول می‌کند این میتواند نشانه رفتار پرخاشگرانه منفعل او باشد.همه باید کارشان را به موقع انجام بدهند جز او. چنین فردی همیشه کارها را با برنامه مطلوب خودش انجام می‌دهد صرف نظر از اینکه تاریخ و قرار‌ها چگونه تنظیم شده‌اند.
فرد همیشه قربانی
فردی که پرخاشگری منفعل دارد توانایی پذیرش مسئولیت را ندارد. یک راه برای شانه خالی کردن از هر مسئولیتی بازی در نقش قربانی است. او به قرار با شما دیر می‌رسد و قربانی ترافیک شهری است. او می‌داند بازی در نقش قربانی به او کمک می‌کند تا شرایط همیشه به نفعش باشند. عذرها و بهانه زیادی وجود دارد که او را در نقش قربانی هر تنش، اختلاف نظر، مشکل و بی مسئولیتی توجیه می‌کند.
ترس از وابستگی
با وجود اینکه او همیشه دیگران به ویژه شریک زندگی‌اش را متهم و مقصر می‌داند اما در عین حال ترس زیادی از وابستگی دارد. او می‌ترسد به شما وابسته شود چون در این صورت نمی‌تواند همه چیز را با نظارت خودش جلو ببرد. به همین دلیل او همیشه از پذیرش کمک دیگران اجتناب می‌کند نیازش را به شما یا هر کس دیگری انکار می‌کند.
ترس اصلی این است که مطرح کردن افکار و نیازهایش با شما و دیگران میزان وابستگی‌اش را نشان خواهد داد و این اصلا خواسته او نیست. معمولا چنین شخصیت‌هایی افرادی را برای ازدواج یا رابطه دوستی انتخاب می‌کنند که شدیدا وابسته و متکی باشند. شریک و همراه وابسته ترس وابستگی خودشان را پنهان می‌کند و این یک نوع آرامش روانی برای آنهاست.
ترس از صمیمیت
شخصیت افراد پرخاشگر منفعل مبتنی بر عدم اعتماد به دیگران است. آنها نمی‌خواهند به کسی نزدیک شوند. نه نزدیکی جسمی و نه نزدیکی عاطفی! ترس از صمیمیت است که باعث میشود شما بارها از خودتان بپرسید او چرا هرگز به من نزدیک نمی‌شود.
اگر او بفهمد در رابطه با او بیش از اندازه احساس صمیمیت می‌کنید شما را با فاصله‌ای که ایجاد می‌کند مجازات می‌کند. طوری که متوجه شوید نباید بیش از اندازه به او نزدیک شوید و یا هر ارتباطی را به حساب صمیمیت بگذارید.
به دنبال ایجاد مانع
یکی از ویژگی‌های بسیار آزاردهنده این افراد ایجاد مانع در زندگی افراد است. در چنین رابطه‌ای شما هرگز در نهایت به خواسته خود نمی‌رسید چون او این اجازه را نمی‌دهد. مثلا ممکن است سال‌ها برای خرید یک خانه دلخواه تلاش کرده باشید.
اما حالا که شرایط آن فراهم شده است او با بهانه‌های مختلف مانعی ایجاد می‌کند تا از خرید خانه مطلوب‌تان صرف نظر کنید. بهانه‌های او ایرادهای جزیی هستند، حمام کوچک است، دیوار اتاق خواب لکه دار و غیره. این واقعا گیج کننده است که چطور یک آدم ادعا می‌کند که می‌خواهد خوشحالتان کند و شما را به خواسته‌هایتان برساند اما هر بار بهانه‌ای دارد که مانع از رسیدن به هدف است.
پرخاشگری منفعلانه یک اختلال رفتاری است که در بزرگسالی و در رابطه با افراد دیگر به ویژه در رابطه نزدیک با اعضای خانواده، همسر و دوستان قابل تشخیص است. وجود این نشانه‌ها در رفتار فرد مقابل شما هشدار دهنده است، چون این رفتارها عملا رابطه را دچار مشکل می‌کنند.
این رفتارها سو تفاهم‌آمیز هستند و باعث خشونت‌های خانگی می‌شوند. اگر در چنین رابطه‌ای قرار دارید این علائم را جدی بگیرید. بهترین کار این است که با یک مشاور خانواده گفتگو کنید تا دلیل پیچیدگی‌های رفتاری شریک زندگی‌تان و تاثیر آن بر رابطه را بهتر بشناسید.