اضطراب شغلی چیست؟ با آن چه کنیم؟

"استرس" یک واقعیت انکارناپذیر در زندگی کنونی است و گریز از آن امکان پذیر نیست. ضرورتی نداارد که استرس به تمامی از زندگی حذف شود. بدون استرس، زندگی چنان ساکن و راکد خواهد شد که جز تنبلی و کودنی ذهنی نمی انجامد اما از سوی دیگر، افزایش استرس نیز نظام و سیستم تعادل بدن را به هم میریزد کارایی مطلوب را دچار اختالل می سازد از این رو (مدیریت استرس) تنها راه مقابله با استرس است که اکنون به شدت مورد توجه صاحبنظران بوده و کنفرانس ها و سمینارهای متعدد را در جهان به خود اختصاص داده است. حجم عظیمی از مقاالت در حوزه مدیریت در این ارتباط به رشته تحریر درآمده است. استرس میتواند بازتاب روانی و جسمی داشته باشد. از جمله جنبه های روانی بی میلی به معاشرت، کم اشتهایی، بی میلی به زندگی و ارتباط، افسردگی و از جمله عوامل جسمی به میگرن، فشار خون بالا،  بیماری های قلبی و عروقی بیخوابی ، کمردرد مزمن و طخم معده اشاره کرد.

نشانه‌های اضطراب شغلی

به طور کلی وجود اضطراب در افراد دارای علائم تقریباً مشترکی است که از بین آن‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد:

نگرانی بیش از حد و یا غیرمنطقی
اختلال در خواب
احساس لرز
خستگی بیش از حد
خشکی دهان
تعریق
تپش قلب
علاوه بر علائم عمومی اضطراب، وجود اضطراب شغلی در افراد نیز به نوبه خود دارای ویژگی‌هایی خواهد بود:

صرف وقت و زمان غیرمعمول و غیراداری برای کار
واکنش بیش از حد به موقعیت‌های شغلی
تمرکز بیش از حد بر روی جنبه‌های منفی شغل خود
عدم توانایی در تمرکز بر روی کار‌ها و یا مهلت گرفتن برای به پایان بردن آن‌ها
متاسفانه افرادی که به اضطراب شغلی مبتلا هستند می‌توانند به یکی از اختلالات اضطرابی زیر نیز گرفتار شوند:

اختلال اضطراب عمومی
اختلال هراس
اختلال اضطراب اجتماعی
وسواس فکری
فوبیای خاص
اختلال اضطراب بعد از سانحه

دلایل وجود اضطراب شغلی در افراد

به طور کلی اضطراب شغلی می‌تواند ناشی از ویژگی‌های متفاوت محیط کاری باشد. قطعاً غیرعادی نیست که در برابر برخی اتفاقات مهم در محل کار، فرد دچار اضطراب و استرس شوید، برای مثال وقتی کسی به هر دلیلی کار خود را رها می‌کند، طبیعتاً با درجه نسبتاً بالایی از اضطراب رو‌به‌رو می‌شود.

این نوع اضطراب طبیعی است و می‌تواند برای هر فرد دیگری هم پیش بیاید، اما اگر فردی بیش از حد در زمان‌های غیرکاری و بعد از ساعت کاری خود در اداره یا محل کار باقی می‌ماند تا کار‌ها را با وسواس خود به پایان ببرد و در این حال هم اضطراب زیادی را در خود احساس کند، قطعاً این نوع اضطراب عادی و معمول نیست و می‌تواند از موارد اضطراب شغلی به شما رود.

شاید بهتر باشد دلایل وجود این نوع از اضطراب در افراد را دقیق‌تر بررسی کنیم:

• روبه‌رو شدن با درگیری و مشکلات کاری

مهلت ملاقات
روابط با همکاران
مدیریت کارمندان
ساعات کاری طولانی
داشتن رئیسی بسیار سخت‌گیر و بداخلاق
حجم کاری بیش از حد زیاد
عدم راهنمای در کار‌ها
عدم درک منصفانه از کار
عدم کنترل شرایط در محیط کار
پاداش کم (درآمد پایین، نداشتن مزایای کافی و...)

تاثیرات اضطراب شغلی

اگر دائماً با اضطراب شغلی، روزگار خود را می‌گذرانید طبیعی است که شاهد تاثیرات منفی آن در زندگی روزمره‌تان نیز باشد. برخی از تاثیرات کلی و رایج اضطراب شغلی در زندگی افراد شامل این موارد می‌شوند:

کاهش عملکرد شغلی و کیفیت کار
تاثیر بر روابط با همکاران و یا مافوق
اثرات منفی بر زندگی شخصی
تاثیر بر روابط عاشقانه با همسر
خستگی، کاهش بهره‌وری، عصبانیت و...
از دست دادن فرصت‌ها به دلیل ترس (چیز‌هایی مثل صحبت کردن در جلسات و سایر فضا‌های عمومی، ترس از پرواز و...)
کاهش رضایت شغلی
احساس اینکه کاری که انجام می‌دهید تغییری ایجاد نمی‌کند
کاهش میل رسیدن به هدف
از دست دادن شغل
ریسک ناپذیری
احساس انزوا
ایجاد سطوح مختلف اختلالات اضطرابی در فرد
کاهش مهارت‌های اجتماعی
داشتن مهارت‌های برنامه‌ریزی ضعیف
اجتناب از نوآوری
مسئله را با کارفرمای خود در میان بگذارید

ممکن است به نظرتان عجیب بیاید که لازم است اضطراب شغلی خود را با کارفرمایتان در میان بگذارید، اما اگر این اختلال را به صورت جدی در زندگی کاری‌تان احساس می‌کنید خودتان اهمیت این موضوع را متوجه خواهید شد.

اگر فرد دچار اختلال شغلی به صورت جدی باشد، طبیعتاً می‌تواند با پیگیری آن راه‌های درمان را پیش بگیرد و به آرامش خود باز گردد. ناگفته نماند که اگر این اضطراب شغلی در اثر استرس در محیط کاری اتفاق افتاده باشد بعید نیست که با بهتر کردن شرایط و یا حتی بدون آن هم به خودی خود برطرف شود.

قبل از هر چیز باید این را بدانید که در میان گذاشتن این مشکل با مدیر یا کارفرما منجر به این نمی‌شود که شما را فردی ضعیف در نظر بگیرند. در چنین شرایطی بیشتر کارفرمایان پاسخگو هستند و به افراد کمک می‌کنند تا مشکل خود را برطرف کنند، اما اگر کارفرمای شما چنین شخصیتی ندارد ممکن است از شما بخواهد که به یک روانشناس و یا حتی دوره‌های مدیریت ذهنی مراجعه کنید تا مشکلاتان برطرف شود!\

در ادامه نکاتی را برای کارفرمایان می‌آوریم که بهتر است در چنین مواردی به آن‌ها توجه کنند:

با همه کارمندان با احترام رفتار کنید
رفتار و برخوردی شفاف و روشن داشته باشید
در مورد مشکلات شخصی کارمندان به آن‌ها کمک کرده و یا لااقل در رابطه با آن صحبت کنید
از آن‌ها بخواهید که ریشه اضطراب شغلی‌شان را برایتان مشخص کنند
به آن‌ها فرصت پاسخگویی دهید

سعی کنید شخصیت کارمندان خود را بهتر بشناسید

مقابله با اضطراب شغلی

سرانجام احتمالاً شما به دنبال راه‌هایی برای کنار آمدن و مقابله با اضطراب شغلی‌تان هستید. باید بدانید که وجود اضطراب شغلی می‌تواند در محل کار مسری باشد، پس یا آن را به طور کامل برطرف کنید و یا از همکارانتان تا حد امکان دوری نمایید.

اگر اضطراب دارید به خودتان فرصت استراحت بدهید و با اطرافیانتان به گفتگو بنشینید. اگر اضطراب شغلی‌تان آنقدر زیاد شده کرده که بر زندگی شخصی و روزمره‌تان هم تاثیرات منفی خود را می‌گذارد بهتر است که به دنبال تکنیک‌های خودیاری باشید تا آرامش خود را مجدداً به دست آورید، قطعاً کمک‌های حرفه‌ای زودتر و بهتر اثرگذار خواهند بود. یادتان باشد که از راهکار‌های مقابله با استرسی مثل غذا خوردن بیش از حد، استفاده از کافئین و... اکیداً اجتناب کنید.

شما می‌توانید با این راهکار‌ها اضطراب شغلی خود را در طول شبانه‌روز کاهش دهید و به آرامش خود نزدیک‌تر شوید:

کمی از کار فاصله بگیرید
به دنبال کار‌ها و مسائلی باشید که شما را به خنده می‌اندازند
از ساعت استراحت و ناهار خود استفاده کنید و گاهی نیز وعده غذایی‌تان را با دیگران شریک شوید
محل میز و صندلی خود را تغییر داده و منظره آن را متنوع کنید

بر زندگی خارج از کاری‌تان نیز متمرکز شوید
با خانواده و دوستانتان به سرگرمی و تفریح بیشتری بپردازید
ترس‌هایتان را بشناسید و با بررسی آن‌ها ببینید که آیا این میزان از اضطراب منطقی است؟

به دنبال ایده‌های جدیدتر در کار خود باشید
در نهایت باید گفت که اگر اضطراب شغلی، شما را کلافه کرده و شاهد تاثیرات منفی آن در زندگی‌تان هستید بهتر است که هر چه زودتر به خود مسلط باشید و پیش از آنکه تبدیل به یک اختلال مزمن شود آن را برطرف کنید.

منبع: verywellmind