رفتار تعارف متعددی دارد، اما مهم این است که بخواهیم آن را در کجا استفاده کنیم. رفتار بیرونی‌ترین مدل بروز حالات انسانی است. رفتار یعنی یک عمل قابل مشاهده، عملی که از شما یا از فرد دیگری درپاسخ به یک محرک درونی یا بیرونی سر میزند. افراد برای پذیرفته شدن در اجتماع به صورت خودآگاه رفتاری را از خود بروز می دهند که می توانند آن را براساس زمان و مکان تغییر دهند. رفتار قابل مشاهده و قابل تغییر است.
نخست اینکه رفتار باید قابل مشاهده باشد. چیزهایی که قابل مشاهده نیستند از جنس فکر کردن، قضاوت کردن و چیزهایی مانند اینها جز رفتار ما به حساب نمی آیند.
نکته دوم اینکه گاهی اوقات ،عمل نکردن را باید یک عمل در نظر گرفت مثلا وقتی کسی به شما توهین می کند و شما رو در روی او می ایستید و سکوت می کنید، شما یک رفتار انجام داده‌اید رفتاری که در مدیریت تعارض آن را رفتار اجتنابی می نامند. رفتار زمانی که تکرار شود جز الگوهای شخصیتی ما قرار می گیرد. شخصیت یعنی از گذشته تا حال فرد، یعنی از زمانی که به یاد می آوریم.
عوامل موثر بر شخصیت و رفتار انسان:
سه عامل زیر بر شخصیت و رفتار انسانها تاثیر بسزایی دارد:
- ژنتیک
- محیط
- شرایط
ژنتیک قبل از تولد و محیط و شرایط در سالهای ابتدایی تولد هر فرد شخصیت او را شکل میدهند و باید بگویم دیگر قابل تغییر نیست. ناخودآگاه، مدل ذهنی و شخصیت هر فرد از موارد هستند که در طول زندگیش قابل تغییر نیستند.
اما رفتار هر فرد و هوش هیجانی او از مواردی است که میتواند رشد و تکامل یابد و تغییر کند. پس در نتیجه یکی از تفاوت های بین شخصیت و رفتار تغییر ناپذیری و تغییرپذیری آنها است.
اتفاقی که در دهه اول زندگی اکثر انسانها با آن روبه رو می شوند مانند تشویق، تنبیه یا اجبار از سوی محیط برای بروز شخصیت یا رفتاری که مورد پسند محیط است و الزاما با شخصیت و ویژگی‌های شخص تطابق ندارند. این وضعیت پیامدهایی در پی خواهد داشت.
برای شناخت لایه‌های مختلف روان می توانیم از تستهای روانشناسی کمک بگیریم و تعارضات درونی خود را پیدا کنیم. از نقاط ضعف و قوت خود آگاه شویم و آگاهانه به اصل خود بازگردیم.
باید توجه داشته باشیم هیچ شخصیتی بر شخصیت دیگر برتری ندارد و این شرایط مختلف است که نیازهای مختلف را می طلبد. پس با شناخت بهتر خود می توانیم شرایط و موقعیتهای بهتری را که باتواناییهای ما سازگاری بیشتری دارند انتخاب کنیم.
انواع تستهای شخصیت و رفتارشناسی شناخت کاملی از خود به ما می دهند اما بسنده کردن به یک تست کافی نیست. تستهای روانشناسی کاربردهای متفاوتی دارند. از یک سو برای ارزیابی و اندازه گیری دقیق توانمندی های فرد نظیر هوش، استعداد و… مورد استفاده قرار می گیرند و از سویی دیگر برای تشخیص و ارزیابی مشکلات و مسائلی که فرد با آنها روبه روست قابل استفاده می باشد.
همچنین نتایج به دست آمده از تست روانشناسی در بررسی علل و ارائه راهکار جهت پویایی بیشتر و کار آمدتر شدن تاثیر بسزایی دارد.
انواع تست های رفتارشناسی و تست های شخصیت شناسی:
تستهای شخصیت شناسی:
تست MBTI
تست نئو فرم بلند
تست نئو فرم کوتاه,
تست MMPI برای شخصیت شناسی و اختلالات شخصیت
اهمیت و ضرورت تست های رفتارشناسی و تست های شخصیت شناسی:
استخدام یک کارمند جدید می تواند مانند ریختن تاس باشد. یک داوطلب می تواند روی کاغذ و در مصاحبه بسیار مطلوب به نظر برسد، اما یک مدیر تنها بعد از شروع کار او از صلاحیتش مطمئن خواهد شد. کار فرمایان برای درک بهتر علایق، هوش هیجانی، انگیزه و ویژگی‌های شخصیتی متقاضیان کا به آزمونهای سنجش رفتاری و شخصیتی روی آورده اند.
جای تعجب نیست که تصمیمات ضعیف استخدام برای سازمان بسیار سنگین تمام خواهد شد. اگرچه برای ارزیابی شخصیت کاندیدها اعتماد به داده‌های ذهنی مانند برداشت اول، وسوسه انگیز است، اما از یک روش اندازه‌گیری قابل اعتماد نباید صرف نظر کرد. چرا که امکان تصمیم گیری بهتر در زمینه استخدام را فراهم می کنند.
آزمونهای ارزیابی رفتاری شناختی، وقتی به درستی ایجاد و اجرا شوند ،عملکرد و رفتار بالقوه نامزدها در محل کار را پیش بینی می کنند و بهره وری سازمان را افزایش می دهند. بسیاری از تستها در سازمانها انجام می شوند، اما برخی از آنها جنبه فردی و استفاده خصوصی تر دارند. مثلا پیش بینی موفقیت کودکان در مدرسه. مطالعات نشان داده‌اند که کودکانی که بسیار با وجدان هستند به دلیل تواناییشان در منظم بودن، سر وقت بودن و پیروی از قوانین و سخت کوش بودن در مدرسه موفق تر هستند.
همچنین تحقیقات نشان داده است که ویژگی های شخصیتی در انتخاب و موفقیتهای شغلی تاثیر گذار هستند. در کل درک شخصیت شما می تواند به شما در کار و زندگی کمک کند.
برتری تست های رفتارشناسی و تست های شخصیت شناسی:
افراد اغلب ارزیابی‌های شخصیت و رفتاری را اشتباه می گیرند و سعی می کنند از آنها به جای یکدیگر استفاده کنند.
تستهای رفتارشناسی انواع اصلی شخصیت را نشان نمی دهد بلکه، نحوه عملکرد یک کارمند در یک محیط را نشان می دهد. به عبارت دیگر، شخصیت نیمی از معادله است. نیمه دیگر نحوه واکنش شخصیت به یک موقعیت خاص است.
شخصیت و موقعیت ها با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند و باعث ایجاد افکار، احساسات و رفتار می شوند. ارزیابی‌هایی که تیپ‌های شخصیتی را مشخص می کنند تنها در صورتی مفید هستند که افراد راهی کاربردی برای استفاده از نتایج حاصل در محیط کار داشته باشند.
معمولا از آزمونهای شخصیت برای ارزیابی موقعیت شغلی و تناسب نامزدها به طور نامناسب استفاده می شود. مشهورترین تست شخصیت Myers-Briggs Typeاست. شما می توانید انواع شخصیت را از طریق ارزیابی کشف کنید، اما نمی توانید آنها را تغییر دهید. از طرف دیگر، ارزیابی رفتاری نشان می دهد که چگونه آنها در هر شرایط کار می کنند و به طور کلی، از درک چگونگی سازگاری فرد و چگونگی تناسب رفتارهای خاص وی دریک شغل و محیط خاص، چیزهای بیشتری به دست می آید تا اینکه صرفا ویژگی های ثابت شخصیتی مطالعه و بررسی شود.