کار ممکن است عامل مهمی برای استرس باشد. این نوع از استرس می‌تواند گاه‌گاه یا مزمن باشد.
عوامل زیر می‌توانند موجب بُروز استرس کاری شوند:
- احساس نداشتن قدرت یا کنترل روی آنچه اتفاق می‌افتد
- احساس گیرافتادن در شغل و نبودن چاره‌ی دیگر
- اجبار به انجام کارهایی که خودتان فکر می‌کنید نباید انجام دهید
- کشکمش با یکی از همکاران
- داشتن انتظار بیش‌ازحد از شما یا اضافه‌کاری
اگر مشغول کاری هستید که از آن بدتان می‌آید یا اینکه بدون هیچ کنترلی همیشه درحال برآورده‌کردن تقاضاهای دیگران هستید، ظاهرا درگیری با استرس اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. گاهی اوقات استعفادادن از آن کار و مبارزه برای ایجاد تعادل مناسب‌تری بین کار و زندگی، کار درستی است که باید انجام شود. البته برخی از مشاغل خطرناک‌تر از بقیه هستند؛ مثلا در مشاغل اورژانسی از فرد انتظار می‌رود زندگی دیگران را در اولویت قرار دهد. برخی افراد شاغل در حرفه‌های مرتبط‌با پزشکی، مانند پزشکان و پرستاران که زندگی دیگران در دستانشان است نیز چنین شرایطی دارند. یافتن تعادل و مدیریت استرس برای حفظ سلامت روانی در این زمینه اهمیت دارد.
در اوضاع سخت اقتصادی، کنار آمدن با مشکلات شغلی بیش از حد، سخت به‌نظر می‌رسد.
استرسی که ما همراه خود به محل کار می‌بریم و حتی استرسی که در محل کار منتظر ما است، طغیان می‌کند و بدین‌ترتیب کارکنان، مدیران و کارگران همه و همه فشار مضاعفی را تجربه خواهند کرد.
با اینکه وجود کمی استرس در زندگی روزانه عادی است، ولی استرس زیاد، سطح بهره‌وری را کاهش داده و از لحاظ جسمی و روانی صدماتی به همراه دارد، پس یافتن راهکارهایی برای مقابله با آن بسیار حائز اهمیت است. خوشبختانه راه‌های زیادی برای کاهش استرس وجود دارد که مقاله زیر به بررسی برخی از آنها می‌پردازد.
برای کارگران در هر نقطه از جهان، وجود اقتصاد مریض و نابسامان، مساوی است با نگرانی‌های فکری و روانی این قشر. با توجه به اینکه استرس‌های کاری در شرایط بحران اقتصادی، رشد افزونی دارد، بسیار مهم است که راه‌های جدید و معقول‌تری را برای کنار آمدن با این شرایط تجربه کنیم.
توانایی کنترل استرس در محیط کاری می‌تواند طعم موفقیت را در زمان ناامیدی و شکست به ما بچشاند.
می‌دانید که احساسات افراد به راحتی به دیگران منتقل می شود، بنابراین استرس می‌تواند بر کیفیت ارتباط شما با دیگران تاثیر بگذارد. راهکارهای مثبت و مناسب برای مقابله با استرس به معنای تاثیر‌گذاری مثبت بر محیط اطراف خود و تاثیر‌پذیری کمتر از شرایط یاس و ناامیدی است.
علائم و نشانه‌های استرس
- احساس اضطراب، تحریک‌پذیری و یا افسردگی
- بی‌علاقگی و از دست‌دادن تعلقات شغلی
- کاهش تمرکز
- ناراحتی‌های شکمی
- کاهش میل جنسی
- بی‌قراری در هنگام خواب
- خستگی مفرط حین کار
- پرش عضلات و یا سردرد
- گوشه‌گیری از اجتماع
- استفاده مداوم از داروهای محرک روان
علائم استرس مضاعف:
هنگامی‌که افراد احساس درماندگی می‌کنند، اعتماد به‌نفس خود را از دست داده و تحریک‌پذیر و گوشه‌گیر می‌شوند، بهره‌وری و اثربخشی شان کاهش یافته، در نتیجه پاداش و مزایای آنان نیز کاهش می‌یابد.
اگر علائم استرس، ناخودآگاه افزایش یابد می‌تواند به مشکلات بزرگی ختم شود.
جدا از تاثیر منفی استرس بر رضایت شغلی و اجرایی کار، استرس مزمن و یا حاد، مطمئنا بر سلامت جسمی و روحی شما تاثیر منفی خواهد گذاشت.
دلایل متعارف پیدایش استرس مضاعف:
- ترس از بیکاری
- افزایش ساعات کاری به‌دلیل کاهش حقوق و مزایا
- فشارهای ناشی از افزایش انتظارات بدون در پی داشتن رضایت اجرایی کار
- فشارهای ناشی از افزایش حداکثر بهره‌وری در تمام ساعات کاری
شما می‌توانید با استفاده از روش‌های زیر، استرس شغلی خود را کاهش دهید:
- تقبل مسئولیت در محیط کار
- سعی در حذف عادات غیرارادی و منفی که موجب ازدیاد استرس می‌شود.
- یادگیری مهارت‌های ارتباطی برای تسهیل و بهبود بخشی روابط کاری با مدیران و همکاران.
- با خودتان مهربان باشید:
هنگامی که استرس کاری باعث تداخل در بازدهی کارتان می‌شود، با خودتان مهربان‌تر باشید و سکان زندگی را در دست بگیرید. حالا نوبت شماست که وارد عمل شده و آستین‌ها را بالا بزنید، به سلامت خود توجه کنید و نیازهای روحی و جسمی خود را در حد توان برآورده کنید. مطمئنا هر چقدر احساس بهتری داشته باشیم، نسبت به استرس و نتایج مخرب آن مقاوم‌تر و انعطاف‌پذیر‌تر خواهیم شد.
در واقع لازم نیست تغییرات عمده‌ای در زندگی‌تان به‌وجود آورید، حتی تغییرات کوچک نیز می‌تواند در بهبود شرایط روحی شما تاثیر بالقوه ای داشته باشد. اگر همین حالا شروع کنید، متوجه خواهید شد که به مرور زمان با در نظر گرفتن نکات مثبت زندگی، تغییرات قابل توجهی در زندگی و محیط کاری و محیط خانه ی شما پدید خواهد آمد.
1- جنب و جوش داشته باشید:
انجام ورزش های هوازی مثل پیاده روی، یک روش درمانی موثر برای کاهش استرس، افزایش انرژی، افزایش هوشیاری و بالاخره تنش‌زدایی از فکر و جسم است. حتی می‌توانید برای آرامش خاطر بیشتر، هر روز به‌مدت چند دقیقه به صدای آب گوش دهید. ورزش را می‌توانید طی 2 یا 3 نوبت در روز انجام دهید.
2- وعده‌های غذایی مناسب را انتخاب کنید:
کاهش حجم غذا همراه با افزایش تعداد وعده‌های غذایی در طی روز می‌تواند سطح قند خون بدن‌تان را در حد مطلوبی نگاه دارد. قند خون پایین، باعث تحریک‌پذیری و اضطراب می‌شود و از طرف دیگر پُرخوری بیش از حد، شما را سست و بی‌حال می‌کند.
3- سیــگار را کنـار بگذارید:
کشیدن سیگار حین اضطراب و استرس اگرچه ممکن است احساس آرامش را به فرد تلقین کند، اما در حقیقت، نیکوتین موجود در سیگار یک ماده مخدر محرک است که خود افزایش دهنده ی استرس است، نه کاهش‌دهنده آن.
4- به قدر کافی بخوابید:
استرس و نگرانی، بی‌خوابی را به‌همراه دارد و بی‌خوابی شما را مستعد استرس بیشتر‌می‌کند. اگرچه هنگام عدم وجود خواب کافی در شبانه روز، بدن با شرایط موجود تطابق نسبی می‌یابد، ولی نباید فواید داشتن خوابی آرام و کافی را در حفظ تعادل روحی و روانی انکار کرد.
در اینجا چند پیشنهاد برای کاهش استرس شغلی از طریق اولویت‌بندی و برنامه‌ریزی برای مسئولیت‌های اجرایی‌تان داریم:
5- برنامه‌ریزی متعادلی داشته باشید:
برنامه، مسئولیت‌ها و وظایف روزانه‌تان را تحلیل و بررسی کنید. کار مداوم و نداشتن تفریح، صبر شما را در یک آن لبریز خواهد کرد. بین کار و تفریح و زندگی خانوادگی، فعالیت‌های اجتماعی و فردی خود تعادل برقرار کنید.
6- بیش از حد خود را درگیر تعهدات کاری نکنید:
برنامه‌های کاری را پشت سر هم قرار ندهید. همه ما غالبا می‌دانیم که برای هر کاری تقریبا چه زمانی لازم است. اگر وظایف زیادی به گردن شما نهاده شده، بین کارهای واجب و غیر ضروری تفاوت قائل شوید. کارهایی که از اهمیت کمتری برخوردارند، باید در انتهای فهرست قرار گیرند و یا به کلی حذف شوند.
7 - زودتر از خواب بیدار شوید:
حتی 10 تا 15 دقیقه دیر یا زود آمدن به سر کار، می تواند تفاوت بین هجوم عصبی شما به میز کارتان و یا با کمال آرامش رسیدن به محل کار را نشان دهد، پس استرس خود را با دیر رفتن به سر کار مضاعف نکنید.
8- استراحت کوتاه و منظمی برای خود فراهم کنید:
لحظاتی را به خود استراحت دهید تا ذهنتان نظم پیدا کند. همچنین سعی کنید حتی‌الامکان در هنگام ناهار از پشت میز بیرون بیایید. قدم زدن دور از میز، باعث آرامش خاطر شما و بازدهی بیشتر کارتان خواهد شد.
9- استرس را از طریق ارتقای هوش هیجانی کاهش دهید:
حتی اگر در محیطی هستید که دائما شرایط استرس‌زای آن در حال افزایش است، باز هم می‌توانید بر خودتان تسلط داشته و اعتماد به نفستان را حفظ کنید، به شرطی که هوش هیجانی را شناخته و آن را تقویت کنید. در واقع هوش هیجانی، توانایی اداره و به‌کارگیری صحیح احساسات در راه مثبت و سازنده است. از این طریق شما دیگران را بیشتر به سوی خود جذب کرده، با تفاوت‌های موجود بین خود و دیگران کنار آمده، احساس سرخوردگی خود را التیام داده و استرس و تنش را از روابط خود دور می‌کنید.
هر قدر ضریب هوش هیجانی شما بیشتر باشد، استرس کمتری در محیط کار خواهید داشت. خوشبختانه هوش هیجانی ارثی نیست، در واقع خصیصه‌ای است که ما قادر به یادگیری و ارتقای آن هستیم.
آموختن مهارت‌های زیر شما را قادر می‌سازد تا هوش هیجانی را در خود شکوفا کرده و راه‌های ارتباط غیرکلامی را بیاموزید:
10- بیاموزید که چگونه نسبت به استرس واکنش نشان دهید و با روش‌هایی که می‌تواند به شما آرامش و انرژی مثبت منتقل کند، آشنا شوید.
11- با احساسات درونی خود ارتباط برقرار کنید و از این راه، احساسات و هیجانات خود را کنترل کنید. شناخت احساسات فردی نه تنها بر اعتماد به نفس شما می‌افزاید، بلکه باعث خواهد شد تا کنترل بیشتری روی خود داشته باشید.
12- توانایی مقابله با چالش‌های زندگی را با شوخ طبعی افزایش دهید. هیچ‌چیز بهتر از شوخ‌طبعی و خنده نمی‌تواند سد دفاعی استرس شما را بشکند.
13- یاد بگیرید که با مشکلات بدون هیچ واهمه‌ای روبه‌رو شوید و همواره در این اصل، ثابت قدم باشید که کنار آمدن با تضاد‌ها و تفاوت‌های موجود، رابطه‌ای مستحکم را خواهد آفرید.