تست یانگ (طرحواره یانگ)
.webp "تست یانگ (طرحواره یانگ)")
طرحواره ها (تله های زندگی یا تله های شخصیتی) باورهای بنیادین در وجود افراد هستند که از دوران کودکی در وجود فرد شکل گرفته و باعث ایجاد الگوهای رفتاری خاص در فرد می‌شوند. طرحواره درمانی و تست طرحواره ها اولین بار توسط «جفری یانگ» معرفی شد. امروزه طرحواره درمانی به عنوان یکی از درمان‌های موثر در اختلالات شخصیتی و سایر اختلالات روانی شناخته می‌شود.
جفری یانگ، خالق روش طرحواره درمانی و روانشناس مطرح آمریکایی متولد سال 1950، بنیان‌گذار و رئیس موسسه‌ی شناخت درمانی نیویورک و موسسه طرحواره درمانی است. او همچنین به‌عنوان مدرس در دپارتمان روانشناسی کالج دانشگاه کلمبیا نیز فعالیت دارد. دکتر یانگ تحصیلات ابتدایی خود را در دانشگاه یِیل آمریکا آغاز کرد و پس‌ازآن مدرک دکترای خود را از دانشگاه پنسیلوانیا دریافت کرد. مدرک پسادکترای خود را نیز در مرکز شناخت درمانی دانشگاه پنسیلوانیا به همراه دکتر بِک تکمیل کرد و پس‌ازآن به‌عنوان مدیر بخش آموزش و پژوهش شروع به فعالیت کرد. دکتر یانگ بیش از 24 سال سابقه سخنرانی‌های بین‌المللی در زمینه‌های شناخت درمانی (cognitive teraphy) و طرحواره درمانی دارد. روش طرحواره درمانی، درمانی منسجم با جست‌وجو در ریشه‌های مشکلات ذهنی مبتنی بر احساسات و روابط افراد، در روانشناسی است.
کابردهای تست طرحواره یانگ
تست طرحواره یانگ برای موقعیت‌های مختلفی استفاده می‌شود. مثلاً روان‌درمانگرهایی که طبق روش طرحواره درمانی پیش می‌روند، قبل از شروع درمان، پرسش‌نامۀ طرحواره یانگ را به درمان‌جو می‌دهند. این پرسشنامه علاوه بر جلسه‌های درمانی، در انتخاب شغل، انتخاب همسر، کشف هدف زندگی و شناخت خود و تفکر فردی هم استفاده می‌شود.
طرحواره درمانی چیست؟
یک شیوه درمانی است که برای درمان اختلالات شخصیتی و نیز دیگر اختلالات مزمن ذهنی توسعه پیداکرده است. ازجمله این اختلالات ذهنی می‌توان به زمانی اشاره کرد که بیمار پس از تجربه دیگر شیوه‌های درمانی قادر به بازگشت به حالت عادی نمی‌شود.واژه طرحواره از نخستین دهه‌های قرن بیستم به متون روانشناسی راه یافت و روانشناسان بسیاری آن را با تعاریف خاص خودشان در چهارچوب نظری ویژه‌ای به کار بستند. به نظر می‌رسد «بارتلت» اولین کسی بود که مفهوم طرحواره را در روانشناسی و در گستره حافظه مطرح کرد. بعدها کم‌کم در روانشناسی جایگاه ویژه‌ای یافت و در نظریات پیاژه مدل‌های بازنمایی ذهنی را به‌خوبی توضیح داد. در چند دهه اخیر نظریه‌پردازان شناختی- رفتاری مثل بک، باور، تیزدیل، متیوز و کلارک برای تبیین نابهنجاری‌های روانی و نظریه‌پردازان روانشناسی اجتماعی مثل «نیس بت» برای تبیین سازه‌های ذهنی در پیوند با درون دادهای اجتماعی از واژه طرحواره بهره بردند.طرحواره‌ها می‌توانند ناکارآمد و ناسازگار باشند و اغلب محوری هستند برای تحریف تفکر و رفتار. طرحواره‌ها، نمونه‌های معتبری از تجارب آسیب‌زای دوره کودکی هستند که رفته‌رفته به‌صورت الگوهایی از تفکرات تحریف‌شده و رفتارهای ناکارآمد تثبیت می‌شوند و ازآنجاکه در آغاز زندگی پرورش می‌یابند، به‌صورت عادت درآمده و تداوم می‌یابد. یانگ، استدلال می‌کند که طرحواره‌های ناکارآمد باعث تحول و رشد اختلال شخصیت می‌شوند. این طرحواره‌ها از طریق تجارب منفی با افراد مهم زندگی به وجود می‌آیند. وقایع ناخوشایند و مزمن باعث ایجاد مجموعه باورهای مرکزی در مورد خود و دیگران می‌شوند که این باورها غیرقابل انعطاف هستند. این نظام باورها در دوره کودکی راهنمای پردازش اطلاعات و رفتار فرد بوده و به‌تدریج گسترش‌یافته و تثبیت و ناکارآمد می‌شوند.طرحواره‌های ناسازگار اولیه به عقاید عمیقا منفی درباره خود، دیگران و جهان اشاره دارد که ممکن است در طی اولین سال‌های زندگی به وجود بیاید. این طرحواره‌ها به شخص کمک می‌کنند تا تجارب خود را راجع به جهان پیرامون سازمان دهند و اطلاعات دریافتی را پردازش کنند. طرحواره‌های ناسازگار اولیه مفهوم کلیدی طرحواره درمانی است.این پرسشنامه 15 طرحواره ناسازگار اولیه را موردبررسی قرار می‌دهد. برای شناخت اختلالات شخصیتی کلیک کنید.
انواع طرحواره‌ها در تست طرحواره یانگ
به‌‌طور کلی طرحواره‌های یانگ در پنج دسته تقسیم می‌شوند:
- بریدگی و طرد
- خودگردانی و عمل مختل
- محدودیت‌های مختل
- دگرجهت‌مندی و گوش‌به‌زنگی بیش از حد و بازداری.
تمام این طرحواره‌ها یک حالت افراطی هم دارند؛ یعنی فرد به‌جای اینکه به حل مشکل خودش بپردازد، روی دیگران آثار منفی می‌گذارد و احساسات منفی‌اش را به دیگران منتقل می‌کند.
طرحواره‌های بریدگی و طرد
در این بخش پنج طرحواره وجود دارد:
- رهاشدگی/بی‌ثباتی
- بی‌اعتمادی/بدرفتاری
- محرومیت هیجانی
- نقص/شرم
- انزوای اجتماعی/بیگانگی.
طرحواره رهاشدگی
کسانی که طرحوار دارند، مدام نگران این هستند که اطرافیان و عزیزانشان آنها را ترک کنند. اگر جواب تلفن این افراد را ندهید ناراحت می‌شوند. حسادت، ترس از ترک‌شدن، وابستگی بیش از حد و کنترل‌کردن بقیه ازجمله رفتارهای شاخص طرحواره رهاشدگی هستند.
بی‌اعتمادی و بدرفتاری
طرحواره بی‌اعتمادی و بدرفتاری باعث می‌شود که فرد همیشه به اطرافیانش شک کند. چنین افرادی فکر می‌کنند همه در حال فریب‌دادن او هستند و به او دروغ می‌گویند. کسانی که به دلیل بی‌اعتمادی و بدبینی ازدواج نمی‌کنند یا وارد رابطه نمی‌شوند، طرحواره بی‌اعتمادی دارند.
محرومیت هیجانی
افرادی که گرفتار محرومیت هیجانی هستند، به اندازه‌ی کافی محبت و همدلی دریافت نکردند. درمان‌جوهایی که محرومیت هیجانی دارند، جذب انسان‌های سرد و بی‌عاطفه می‌شوند. مثال طرحوارۀ محرومیت هیجانی را می‌توانید در روابط خانواده و فرزندان ببینید.
فرزندانی که در خانواده مهر و محبت ندیدند، سعی می‌کنند این محبت را از خارج از خانواده دریافت کنند؛ ولی آنها در دریافت عشق و علاقه از دیگران هم با مشکل مواجه می‌شوند و نمی‌توانند با آدم‌های مناسب ارتباط برقرار کنند.
نقص و شرم
طرحوارۀ نقص و شرم مانع از ابراز احساسات می‌شود. بعضی از این افراد همیشه از دیگران انتقاد می‌کنند و ویژگی‌های مثبت آنها را نمی‌بینند. اگر همیشه خودتان را با اطرافیانتان مقایسه می‌کنید و تصور می‌کنید کسی دوستتان ندارد، شاید طرحوارۀ نقص و شرم دارید.
انزوای اجتماعی و بیگانگی
کسانی که طرحوارۀ انزوای اجتماعی و بیگانگی دارند، بیشتر تنها هستند و سعی می‌کنند در جمع نباشند. آنها تمایلی به کارهای گروهی ندارند و از مهمانی‌ها و دورهمی‌ها فرار می‌کنند.
طرحواره‌های خودگردانی و عمل مختل
طرحواره‌های خودگردانی و عمل مختل به چهار دسته تقسیم می‌شوند:
- وابستگی/بی‌کفایتی
- آسیب‌پذیری نسبت به بیماری و ضرر
- گرفتار/خویشتن تحول‌نیافته
- شکست.
وابستگی/بی‌کفایتی
اگر طرحوارۀ وابستگی/بی‌کفایتی داشته باشید، بی‌هدف و بی‌انگیزه هستید و نمی‌توانید کارهایتان را به‌درستی انجام دهید. اگر در محل کار و مدرسه به مشکل برمی‌خورید و همیشه از دیگران کمک می‌خواهید، شاید طرحوارۀ وابستگی یا بی‌کفایتی دارید.
آسیب‌پذیری نسبت به بیماری یا ضرر
کسانی که طرحوارۀ آسیب‌پذیری دارند، همیشه از وقوع یک حادثه می‌ترسند. اگر در دورانی از زندگی‌تان از ابتلا به بیماری و سرطان یا وقوع زمین‌لرزه و حوادث طبیعی به‌شدت می‌ترسیدید، شاید طرحوارۀ آسیب‌پذیری داشتید.
گرفتار/خویشتن تحول‌نیافته
احتمالاً در اطرافیانتان کسانی را دیده‌اید که هویت محکمی ندارند و در بیشتر مواقع از دیگران تقلید می‌کنند. این افراد گرفتار طرحوارۀ خویشتن تحول‌نیافته هستند و اصطلاحاً به آنها افراد سست‌عنصر گفته می‌شود.
شکست
کسانی که احساس شکست‌خوردگی و ناکامی می‌کنند، طرحوارۀ شکست دارند. آنها همیشه خودشان را با بقیه مقایسه می‌کنند و تصور می‌کنند خدا هیچ استعدادی به آنها نداده است. اگر فکر می‌کنید در هیچ کاری خوب نیستید و اصلاً خودتان را قبول ندارید، شاید طرحوارۀ شکست دارید.
طرحوارۀ محدودیت‌های مختل
طرحواره‌های استحقاق/بزرگ‌منشی و خویشتن‌داری/خودانضباطی ناکافی در این دسته قرار می‌گیرند. کسانی که طرحوارۀ استحقاق دارند، فکر می‌کنند بهتر از دیگران هستند. به همین دلیل به حقوق آنها احترام نمی‌گذارند.
اگر داستان جودی ابوت و دوستانش را یادتان باشد، یکی از دوستان جودی ابوت به دلیل داشتن خانوادۀ پولدار خودش را برتر از دیگران می‌دانست و به بقیه احترام نمی‌گذاشت. همچنین طرحوارۀ خودانضباطی ناکافی باعث می‌شود که افراد نتوانند هیجان‌های خودشان را کنترل کرده و به‌خوبی برای آینده برنامه‌ریزی کنند.
طرحواره‌های دگرجهت‌مندی
طرحواره‌های دگرجهت‌مندی در سه دستۀ اطاعت، ایثارگری و پذیرش‌جویی قرار می‌گیرند. کسانی که نمی‌توانند نیازها و تمایلات خودشان را بیان کنند و احساساتشان را سرکوب می‌کنند، طرحوارۀ اطاعت دارند.
طرحوارۀ ایثارگری برای افرادی است که خودشان را فدای زندگی می‌کنند. شاید بتوانید مفهوم این طرحواره را در زندگی بیشتر والدین، به‌خصوص مادران، ببینید. بیشتر مادرها به خواسته‌ها و آرزوهای خودشان اهمیتی نمی‌دهند و به‌اصطلاح زندگی خودشان را فدای فرزندانشان می‌کنند.
طرحوارۀ پذیرش‌جویی باعث می‌شود که فرد همیشه به دنبال تایید و جلب توجه دیگران باشد. اگر به این افراد توجه نکنید، ناراحت می‌شوند و به دیگران حسودی می‌کنند.
طرحواره‌های گوش‌به‌زنگی بیش از حد و بازداری
بدبینی, تنبیه معیارهای سخت‌گیرانه/انتقادجویی و بازداری هیجانی در دستۀ طرحواره‌های گوش‌به‌زنگی قرار دارند.
اگر جزو کسانی هستید که نیمۀ خالی لیوان را می‌بینید، شاید طرحوارۀ منفی‌گرایی یا بدبینی دارید.
بعضی از افراد هم فقط ویژگی‌های منفی آدم‌ها را می‌بینند، این‌ها هم گرفتار طرحوارۀ بدبینی هستند. در طرحوارۀ تنبیه، افراد نمی‌توانند اطرافیان را ببخشند و آنها را درک کنند.
کمال‌گراها، کسانی که قوانین دست‌وپاگیر زیادی دارند و انتظار بالایی از خودشان و دیگران دارند، گرفتار طرحوارۀ معیارهای سخت‌گیرانه و انتقادجویی هستند. کسانی که از طرحوارۀ بازداری هیجانی رنج می‌برند، احساساتشان را نشان نمی‌دهند.
آنها فکر می‌کنند اگر هیجان‌ها، آسیب‌ها و احساسات مثبت و منفی‌شان را به اشتراک بگذارند، طرد می‌شوند و دیگر کسی آنها را دوست نخواهد داشت.
تست طرحواره یانگ برای موقعیت‌های مختلف زندگی
تست طرحواره یانگ و طرحواره درمانی ابزار قدرتمندی است که در حل بسیاری از مشکلات روان‌شناختی کمک می‌کند. سوال‌های پرسشنامه طرحواره یانگ شفاف و ساختارمند است و به شما کمک می‌کند که زندگی شادتری را تجربه کنید. این تست هم مثل بقیۀ آزمون‌های روان‌شناختی به تفسیر و تحلیل احتیاج دارد.
شرکت در آزمون یانگ به‌تنهایی نمی‌تواند تاثیر شگرفی روی زندگی‌تان بگذارد. روان‌درمانگر در مسیر استفاده از تست طرحواره یانگ، تاریخچۀ زندگی درمان‌جو را در نظر می‌گیرد و الگوهای رفتاری مخرب زندگی را شناسایی می‌کند. می‌توانید تست طرحواره یانگ در سایکومتریست انجام دهید. برای شرکت در آزمون آنلاین یانگ کلیک کنید