ترس از شلوغی (آگورافوبیا)

آگورافوبیا نوعی اختلال اضطرابی است که باعث می‌شود افراد از رفتن به مکان‌های که باعث درماندگی، وحشت‌زگی، ترسیدن و شرمندگی آن‌ها می‌شود خودداری کنند. افرادی که مبتلا به آگورافوبیا هستند هنگامی که در موقعیت‌های استرس‌زا قرار می‌گیرند اغلب علائم حمله پانیک (وحشت) مانند افزایش ضربان قلب و حالت تهوع را بروز می‌دهند. آن‌ها همچنین ممکن است این علائم را حتی قبل از آنکه در معرض آن قرار بگیرند از خود بروز دهند. در برخی از موارد، علائم ممکن است به قدری شدید باشد که فرد را از انجام فعالیت‌های روزانه مانند رفتن به بانک یا خرید منع کند و فرد بیشتر زمان خود را در خانه بگذراند.

علت بروز اگورافوبیا

آگورافوبیا بنا به نظر کارشناسان پی‌آمد ترکیبی از عامل‌های ژنتیک، ناهنجاری‌های زیست ـ شیمیایی، تجارب ناخوشایند و آسیب زننده در زندگی و باورهای نادرست و ناآگاهانه درباره شلوغی و جمعیت است.

اکثر افرادی که از شلوغی می‌ترسند، بعد از پشت سر گذاشتن یک رخداد آسیب زننده و پرتنش، برای مثال گیر کردن زیر دست و پای جمعیت که منجر به صدمه و آسیب شدید شده باشد، دچار این ترس می‌شوند.

برای نمونه فردی که یک بار در میان جمعیت گیر کرده باشد یا زیر دست و پا له شده باشد، از آن روز به بعد دچار تروما یا آسیب شدیدی می‌شود و چون همیشه خود را در میان جمعیت در حال خفگی و له شدن می‌بیند، همواره از جمعیت و شلوغی خواهد ترسید.

به علاوه تصوری غالب درباره عدم امنیت و احتمالات خطرناک بی‌پایان ناشی از گیر افتادن در جمعیت در ذهن این افراد شکل می‌گیرد. چنین افکار محدود کننده‌ای باعث می‌شود که فرد دچار ترس و وحشتی شدید از شلوغی شود. بنابراین وقتی فرد دچار آگورافوبیا در محیطی شلوغ قرار می‌گیرد، بدنش پیام احتمال روبه‌رو شدن با خطر را به مغزش می‌فرستد و در نتیجه مغز واکنش جنگ یا گریز را به راه می‌اندازد.

برخی افراد نیز دچار ترس از شلوغی می‌شوند، چون متوجه می‌شوند که مکان شلوغ پرسرو صداتر از آن است که بتوانند با دیگران ارتباط برقرار کنند. آنها چون می‌ترسند که مبادا حرف‌هایی را که باید بشنوند، به گوششان نرسد، ترسی کلی از شلوغی و جمعیت در وجودشان شکل می‌گیرد. عده دیگری نیز از شلوغی می‌ترسند، چون از سرایت میکروب‌ها یا ویروس‌ها به دلیل تماس با افراد بیمار اطرافشان وحشت دارند. برخی نیز صرفاً از گم شدن می‌ترسند یا وقتی در کنار غریبه‌ها قرار می‌گیرند، دچار احساس ناامنی می‌شوند.

همچنین اگر فرد احساس کند که جمعیت به فضای شخصیش تجاوز می‌کند، دچار اگورافوبیا می‌شود. بنابراین نهایت تلاشش را می‌کند تا از شلوغی اجتناب کند. ترس از شلوغی توضیح می‌دهد که چرا اشخاص خجالتی یا افرادی که نمی‌توانند حساسیت خود را نسبت به احساسات دیگران در جمعیت از بین ببرند، مستعد ابتلا به اگورافوبیا هستند.

ترس از شلوغی به طور کلی شباهت‌هایی به دیگر گونه‌های فوبیا دارد. اگورافوبیا ترکیبی از عامل‌هایی است که بعضی از آنها، مانند ژنتیک، خارج از کنترل انسان هستند.

علائم آگورافوبیا

موقعیت‌هایی که می‌تواند محرک علائم آگورافوبیا باشد شامل موارد زیر است:

• ترس از ترک خانه
• ترس از فضای باز، پل‌ها، یا مراکز خرید
• ترس از فضاهای بسته یا ساختمان‌ها
• ترس از ترک خانه یا تنها بودن در موقعیت‌های اجتماعی
• ترس از، از دست دادن کنترل در یک مکان عمومی
• ترس از محیط‌های شلوغ که فرار می‌تواند در آن دشوار باشد.
• ترس از وسایل حمل و نقل عمومی

قرار گرفتن در این موقعیت‌ها در اکثر مواقع یک پاسخ اضطرابی ایجاد می‌کند که در مقابل خطری که قرار گرفتن در آن موقعیت ایجاد می‌کند کاملا غیرمنطقی است. هنگامی که فرد به طور ناخواسته در این موقعیت‌ها قرار می‌گیرد، ممکن است حملات وحشت به او دست دهد. علائم حملات وحشت عبارت‌اند از:

• درد قفسه سینه
• لرزیدن
• اسهال
• سرگیجه
• احساس خفگی
• حالت تهوع
• بی‌حسی
• افزایش ضربان قلب
• تنگی نفس
• تعریق

تشخیص آگورافوبیا

پزشک علائم شما را ارزیابی می‌کند و مشکلات پزشکی زمینه‌ای که باعث ایجاد علائم در شما می‌شود را بررسی می‌کند. پزشک ممکن است درباره سوابق بیماری‌های دیگر از شما سوالاتی بپرسد و همچنین در رابطه با ماهیت، مدت زمان و شدت علائم نیز از شما سوالاتی بپرسد.

برای اینکه آگورافوبیا برای شما تشخیص داده شود باید:

حداقل در دو موقعیت مختلف مانند فضای باز، مکان‌های شلوغ یا استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی ترس و اضطراب داشته باشید.
همیشه وقتی که در این شرایط قرار می‌گیرید علائم آگورافوبیا را تجربه کنید.
ترسی داشته باشید که در مقایسه با خطری که موقعیت ایجاد می‌کند غیرمنطقی و نامتناسب است.
رفتارهای اجتنابی یا پریشانی دارید که شما را از انجام فعالیت‌های عادی، رفتن به مدرسه، رفتن به سر کار و تعامل با دیگران را برای شما غیرممکن می‌کند.
حداقل شش ماه این علائم را داشته باشید.
این علائم همچنین نباید در اثر یک بیمار روانی دیگر تشخیص داده شده باشد.