خود زشت پنداری

خود زشت پنداری چیست ؟

خود زشت پنداری Body dysmorphic disorder نوعی اختلال روانی است که فرد مدام به نواقص ظاهری خود فکر می‌کند و نمی‌تواند فکر کردن در مورد نواقص ظاهری خود را متوقف کند؛ نواقصی که بعضا بسیار جزئی است و دیگران حتی متوجه آن نیز نمی‌شوند. این اختلال روانی که با این ایده وسواس‌گونه توصیف می‌شود که برخی از جنبه‌های بدن یا ظاهر فرد به شدت ناقص است و بنابراین اقدامات پنهانی را برای پنهان کردن یا رفع آن انجام می‌دهد.این اختلال روانی که با این ایده وسواس‌گونه توصیف می‌شود که برخی از جنبه‌های بدن یا ظاهر فرد به شدت ناقص است و بنابراین اقدامات پنهانی را برای پنهان کردن یا رفع آن انجام می‌دهد.

علائم اختلال خود زشت پنداری

نشان دادن رفتارهای وسواس گونه

فرد مبتلا به این اختلال می‌تواند نسبت به هر قسمتی از بدن خود وسواس پیدا کند. شایع‌ترین نواحی رایج نگرانی برای افراد مبتلا به BDD عبارت‌اند از: پوست صورت از جمله اندازه یا شکل چشم‌ها، بینی، گوش‌ها و لب‌ها، اندازه یا شکل اعضای بدن از جمله باسن، ران، شکم، پاها، سینه‌ها و اندام تناسلی، اندازه و شکل کلی بدن، تقارن بدن یا اعضای خاص بدن.

عمده افرادی که از اختلال BDD رنج می‌برند، مدام خود را در آینه چک می‌کنند؛ بعضی نیز از دیدن خود در آینه ابا دارند. آن‌ها سعی می‌کنند قسمتی را که با آن مشکل دارند، در زیر کلاه، روسری، لباس یا آرایش پنهان کنند.

افراد مبتلا به این اختلال به صورت وسواس گونه و آسیب‌زایی ورزش کرده یا آرایش می‌کنند. این سوال که آیا خوب به نظر می‌رسند یا خیر ورد زبانشان است. زمانی که دیگران از ظاهر این افراد تعریف و تمجید می‌کنند، باور ندارند.

علائم BDD در حالت پیشرفته

در حالت‌های پیشرفته، افراد مبتلا به اختلال خود زشت پنداری در فعالیت‌های اجتماعی شرکت نکرده و به ندرت از خانه خارج می‌شوند. بیشتر آن‌ها ممکن است به جراحی‌های پلاستیک و زیبایی غیرضروری روی آورند و اگر شرایط انجام این کار را نداشته باشند، از درمان‌های خانگی غیراصولی استفاده می‌کنند. دلیل اختلال زشت پنداری را به صورت کلی می‌توان به عدم توانایی در بالا بردن اعتماد به نفس عنوان کرد. نتایج این رفتار فرد را به سمت اضطراب، افسردگی، شرمندگی و حتی خودکشی سوق می‌دهد.

• این افراد به صورت مکرر در مقابل آیینه می ایستند و اندام خود را بررسی می کنند.
• برخی از این افراد حتی از آینه هم به دلیل نقص خیالی، بیزار می شوند.
• معمولا این افراد با رژیم های غذایی سعی دارند خود را چاق یا لاغر کنند تا به اندام ایده آل خود برسند.
• تصور می کنند دیگران به خاطر نقص های ظاهری او را مسخره می کنند
• بسیاری از این افراد با پوشیدن لباس های خاص و یا آرایش های غلیظ سعی دارند تا عیب های خیالی را بپوشانند.
• برای یک عکاسی ساده ممکن است ساعت ها وقت تلف کنند.
• این افراد در تماس با دیگران همواره در حال مقایسه هستند و احساس می کنند که نگاه دیگران تحقیرآمیز است.
• از حضور در موقعیت های اجتماعی اجتناب می کند.
• زنانی که به این اختلال دچار هستند، بیشتر در مورد موها، بینی و اندام خود حساسیت دارند و مردها به بزرگی هیکل و عضلات خود فکر می کنند.
• این افراد زمان زیادی را برای خرید یک لباس یا لوازم آرایشی صرف می کنند.

ویژگی رفتاری اختلال خود زشت پنداری

زندگی در انزوای اجتماعی و داشتن کمبود در ارتباطات. در بسیاری از موارد، افراد از افکار و احساسات آزارنده مرتبط با تصویر منفی که از بدن خود دارند، اجتناب می کنند و این رفتار های اجتنابی، شامل بازداری و سرکوب مستقیم احساسات(مثل استفاده از مواد) و یا بازداری فکری می باشد

نحوه برخورد با افراد دارای اختلال خود زشت پنداری

با پشتیبانی از این افراد، می‌توانید کمکشان کنید تا اعتماد به نفسشان را افزایش دهند. متوجه شوید که این افراد به چه چیزهایی علاقه دارند و آن‌ها را تشویق کنید تا به سمت آن‌ها حرکت کنند.

علت اختلال خود زشت پنداری 

اختلال خود زشت پنداری معمولا دردوران نوجوانی و در 12 تا 13 سالگی به وجود می‌آید. تحقیقات نشان می‌دهند که میزان ابتلا به این اختلال در زنان و مردان تقریبا یکسان است. علت به وجود آمدن آن معلوم نیست، اما عوامل بیولوژیکی و محیطی خاصی مانند استعداد ژنتیکی و عوامل زیستی-عصبی (مثلا ناکارآمدی سروتونین در مغز) خصوصیات شخصیتی و تجربیات زندگی (بدرفتاری با کودکان، ترومای جنسی، بدرفتاری همتایان) می‌توانند در بروز آن موثر باشند. حداکثر 2/4 درصد و حداقل 7/1 درصد کل جامعه امریکا به اختلال خود زشت پنداری دچارند. این آمار به این معناست که تقریبا از هر 50 نفر یک نفر به این اختلال مبتلاست.

عوارض پیامد خود زشت پنداری

اغلب ما از چیزی در ظاهر خود راضی نیستیم ؛ بینی کج ، فرم نامناسب لب ها هنگام لبخند یا چشم های زیادی بزرگ یا زیادی کوچک . این نقص ها گرچه ذهنمان را آزار می دهند اما در زندگی روزمره ما اختلالی ایجاد نمی کنند. لیکن افراد مبتلا به این اختلال ساعت ها درگیر نقص های واقعی یا خیالی در ظاهر خود هستند . این افراد نمی توانند افکار منفی خود را کنترل کنند و حرف کسانی را که می گویند ظاهرشان مشکلی ندارد باور نمی کنند . این افکار می توانند باعث فرسودگی شدید عاطفی شوند و در زندگی و عملکرد روزمره شان اختلال ایجاد کنند . این افراد آنچنان نگرانند مبادا دیگران متوجه عیب هایشان شوند که ممکن است از رفتن به سر کار یا مدرسه خودداری کنند ، از موقعیت های اجتماعی دوری کنند و خود را حتی از دوستان و اعضای فامیل مخفی کنند.

تشخیص اختلال خود زشت پنداری

اختلال خود زشت انگاری از دسته اختلال‌هایی است که هر دو جنس زن و مرد را درگیر و مبتلا می‌کند و بیشتر باید نقطه آغاز و مبدا این ابتلاء را در دوران نوجوانی جست و جو کرد، دقیقاً جایی که فرد برای ظاهر و زیبایی خود ارزش قائل می‌شود، اما بلوغ او را به مرز تردید می‌رساند. بسیاری از افراد در دوران بلوغ دچار این نگرانی‌ها درباره ظاهر بدنی خود شده‌اند که به مرور این نگرانی‌ها رو به کاهش رفته است، اما آن دسته از نگرانی‌هایی که ماندگار است و به فرد آسیب می‌زند همان اختلال خود زشت انگاری محسوب می‌شود که موجب رنج فرد شده و زندگی او را مختل می‌کند. مقایسه کردن اشخاص با سایر افراد در ارتباط‌های اجتماعی از عواملی است که به باور فردی خدشه وارد می‌کند و این آسیب‌ها موجب تشکیل اختلال‌های مختلف از جمله اختلال خود زشت پنداری در فرد می‌شود. در نهایت آنچه که بیشترین بروز را در افراد دارد، بستگی به جنسیت آن‌ها نیز دارد چرا که زنان در حوزه توجه به ظواهر و اندام از مردان حساس‌تر بوده و این همان چیزی است که منجر به ایجاد اختلال در طیف سنی 15 تا 30 سالگی می‌شود. ناگفته نماند که در مجردها بیشتر از متاهل‌ها این اختلال دیده شده است که دلیل کاملاً مشخصی دارد.

بیشتر افراد مبتلا به این اختلال، به طور غیرعادی نگران وجود یک نقص کوچک در بدن خود هستند و نمی‌توانند کاری در جهت بالا بردن اعتماد به نفس خود کنند. افکار منفی ناشی از این نقص به قدری شدید هستند که زندگی عادی افراد را مختل می‌کنند.

صحبت کردن با یک متخصص سلامت روان و انجام مصاحبه بالینی، می‌تواند منجر به تشخیص اختلال خود زشت پنداری شود. اگر این موضوع به موقع تشخیص داده نشده و کاری برای درمان آن صورت نگیرد، ممکن است موارد دیگری هم مانند اختلال وسواس فکری اجباری، افسردگی و اضطراب اجتماعی به دنبال آن در فرد ظهور پیدا کند.

درمان اختلال خود زشت پنداری

درمان خاص برای BDD توسط متخصص سلامت روان بر اساس فاکتورهایی نظیر وسعت مشکل، سن، سلامت کلی بدن، سابقه پزشکی و تحمل مصرف داروها تعیین می‌شود. درمان BDD ممکن است شامل صحبت درمانی یا دارودرمانی باشد. بهترین درمان احتمالاً ترکیبی از این دو روش است.

درمان شناختی رفتاری (CBT) موثرترین روش درمانی شناخته شده است. در CBT، شما با یک متخصص سلامت روان کار می‌کنید تا افکار و الگوهای فکری منفی را با افکار مثبت جایگزین کنید. داروهای ضدافسردگی معروف به مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین، معمولاً برای BDD بهترین کارایی را دارند. همچنین کمک گرفتن از یک متخصص مشاوره فردی جهت افزایش اعتماد به نفس در کیس‌های خفیف‌تر می‌تواند کمک‌کننده باشد.

جلوگیری از اختلال خود زشت پنداری

بهترین راه برای جلوگیری از تبدیل شدن BDD به یک مشکل جدی، تشخیص زودهنگام آن است. BDD با افزایش سن بدتر می‌شود؛ انجام جراحی پلاستیک برای اصلاح نقص‌های بدن به ندرت به این افراد کمک می‌کند. اگر شخصی را می‌شناسید که به نظر می‌رسد بیش از حد نگران ظاهر خود است و نیاز به اطمینان مداوم دارد، با یک متخصص سلامت روان مشورت کنید.

نکات مهم در مراجعه به روانشناس برای درمان BDD

1. به صورت دقیق و کامل دلیل مراجعه به روان‌پزشک یا درمانگر خود را بدانید و در جریان باشید که چه اتفاقی می‌افتد.
2. از وضعیت سلامت روان خود مطلع باشید.
3. بهتر است قبل از دیدار با پزشک کمی در مورد اینکه دلیل اختلال زشت پنداری در شما چیست فکر کنید.
4. قبل از مراجعه، سوالاتی را که می‌خواهید به آن‌ها پاسخ داده شوند، یادداشت کنید.
5. شخص امن و مورد اعتمادی را با خود بیاورید تا به شما کمک کند سوال بپرسید و آنچه را که متخصص سلامت روان به شما می‌گوید به خاطر بسپارید.
6. در ویزیت، نام تشخیص جدید و هرگونه دارو، درمان یا آزمایش جدید را یادداشت کنید.
7. هر دستورالعمل جدیدی را که روان‌پزشک به شما می‌دهد بنویسید.
8. باید بدانید که چرا یک دارو یا درمان جدید تجویز می‌شود و چگونه به شما کمک می‌کند. همچنین باید به خوبی از عوارض آن دارو آگاه باشید.
9. از پزشک خود بپرسید که آیا بیماری شما به روش‌های دیگری قابل درمان است یا خیر؟
10. شما باید بدانید چرا یک آزمایش یا روش توصیه می‌شود و نتایج چه معنایی می‌توانند داشته باشند.
11. شما باید آگاه باشید که اگر دارو را مصرف نکنید یا آزمایش یا روش درمان پیشنهادی درمانگر را انجام ندهید چه چیزی در انتظار شماست.
12. اگر قرار ملاقات بعدی دارید، تاریخ، زمان و هدف آن ویزیت را یادداشت کنید.
13. راه‌های ارتباطی با درمانگر خود در مواقع اورژانسی را داشته باشید.

اختلالات احتمالی همراه با اختلال خود زشت پنداری

اختلال وسواس اجباری(OCD )

این اختلال با افکار و تصاویر ناخواسته مکرر (وسواس) و تشریفات تکراری (اجبار) مشخص می‌شود. از آنجایی که افراد مبتلا به BDD به شدت درگیر جنبه‌ای از ظاهر خود هستند، دلیل اختلال زشت پنداری ممکن است ابتلا به نوعی OCD باشد. علاوه بر این، برخی از افراد مبتلا به BDD، OCD دارند یا داشته‌اند.

فوبیای اجتماعی

این بیماری نوعی اختلال اضطرابی است که با ترس از تعامل با مردم همراه می‌شود. یک فرد مبتلا به فوبیای اجتماعی ممکن است نگران قضاوت، انتقاد، تمسخر یا تحقیر شدن باشد. اگر این اجتناب، ناشی از نگرانی در مورد ظاهر آن‌ها باشد، مشکل اساسی ممکن است اختلال خود زشت پنداری باشد.

بی‌اشتهایی عصبی

افراد مبتلا به BDD اغلب به اشتباه به عنوان بی‌اشتهایی عصبی تشخیص داده می‌شوند که معمولا با هدف کنترل وزن پیش گرفته می‌شود. ممکن است فردی به طور هم‌زمان بی‌اشتهایی عصبی و BDD داشته باشد.

هیپوکندریازیس

این اختلال به معنی اشتغال ذهنی با توسعه بیماری است. در مورد فرد مبتلا به BDD او به ظاهر خود مشغول است، نه سلامتی خود. این اختلال هم ممکن است به عنوان دلیلی برلی ابتلا به BDD شناخته شود.

تریکوتیلومانیا

این اختلال باعث به وجود آمدن میل مقاومت‌ناپذیر برای کندن موها می‌شود. اگر این رفتار ناشی از نگرانی در مورد ظاهر باشد، مشکل اساسی ممکن است اختلال خود زشت پنداری باشد. برداشتن یا فشردن لکه‌های پوستی برای ساعت‌ها وضعیتی مشابه تریکوتیلومانیا است.

سخن پایانی

در صورت ابتلا به این اختلال، بهترین راه مراجعه برای مشاوره فردی و تشخیص دلیل اختلال زشت پنداری با استفاده از این شیوه است.

برای تشخیص اختلالات ذکر شده و سایر اختلالات روانشناختی در تست MMPI-2 شرکت کنید. شرکت در آزمون به صورت آنلاین میباشد و نتیجه تست آنی به شما نمایش داده می شود.

شرکت در آزمون آنلاین MMPI-2