سلامت جسمی و عاطفی و بر روابط و زندگی تاثیر بگذارد. حتی می‌تواند موفقیت یا عدم موفقیت در کار را تعیین کند. شما نمی‌توانید همه چیز را در محیط کار خود کنترل کنید. اما این بدان معنا نیست که شما بی‌قدرت هستید، حتی اگر در یک وضعیت سخت گیر کرده باشید. جاه‌طلبی یا خواسته‌های کاری شما هر چه باشد، مواردی وجود دارد که می‌توانید برای محافظت از خود در برابر اثرات مخرب استرس، بهبود رضایت شغلی و تقویت رفاه خود در داخل و خارج از محل کار استفاده کنید. با این مطلب از سایت استخدامی چراغ همراه باشید.
عوامل استرس زا در محیط کار
1- شرایط کاری
عواملی چون شرایط نامطلوب کاری ، تندکارکردن ، تلاش طاقت فرسای فیزیکی ، ساعات بسیاری را در محیط کار گذراندن و پرکاری مفرط، موجب اختلال در سلامت روانی می شود. کار خسته کننده و تکراری و محیط نامطلوب فیزیکی و روانی ازجمله سروکار داشتن با افراد تندخو و همکاران پرخاشگر علاوه بر اختلال سلامت روانی موجب کاهش سلامت جسمانی نیز می شود این افراد زودتر و بیشتر از افراد دیگر به بیماری مبتلا می شوند و دیرتر بهبود می یابند.
2- تراکم کاری
بعضی افراد زمانی که خیلی نزدیک با دیگران کار می کنند احساس ناراحتی می کننددر حالی که اگر عده ای در کنار بقیه کار نکنند احساس تنهایی می کنند. درهر حالت تراکم کاری (مثبت یا منفی ) می تواند باعث ایجاد استرس گردد.
3- ابهام نقش
اگر شخص اطلاع کافی از شغل و کاری که به عهده گرفته نداشته باشد بدین معنی که اهداف کاری وی چنانچه باید و شاید واضح و صریح نباشد و او نتواند با این اهداف وانتظارات خود، همکاران و مسئولیتهای محوله ارتباط درستی برقرار سازد، این حالت موجب بروز افسردگی ، کاهش اعتماد به نفس ، عدم احساس رضایت از وضع زندگی ، عدم رضایت شغلی و کاهش انگیزه شغلی می شود.
4- تعارض شغلی
اگر شخص در محیط کار خود با وظایف یا نیازهایی مواجه شود که واقعاًً علاقه ای نسبت به انجام آنها نداشته و یا اینکه قبلا تصوری از انجام آن کارها در ذهن نداشته باشد.متداول ترین مورد در این زمینه هنگامی دیده می شود که فرد بین دو گروه مختلف که دوخواست و دو هدف متفاوت دارند واقع شود و به دو سو کشیده شود و یا در شرایطی قرار گیرد که بین خواسته ها و انتظاراتی که از و می رود تعارض وجود داشته باشد. افرادی که به مشاغل اداری و تخصصی اشتغال دارند بیشتر از بقیه در معرض این فشارها قرارداشته و آسیب پذیرترند.
5- مسئولیت
موجب استرس است و به نحو چشمگیری به افسردگی ، اضطراب و روان پریشی منجر می‌شود. هرچه میزان مسئولیت فرد در مقابل دیگران بیشتر شود وی باید دقت وزمان بیشتری را در واکنش و برخورد با سایرین صرف کند و درنتیجه استرس نیز بیشترخواهدشد. مسئولیت افراد به میزان قابل توجهی با سیگارکشیدن ، فشارخون و میزان کلسترول خون در ارتباط است . خطر ابتلا به بیماریهای مختلف جسمانی و روانی به افرادی که مسئولیتی را درقبال اشیا برعهده دارند به مراتب کمتر است .
6- روابط با مافوق
در شرایطی که کارکنان رئیس خود را فردی با فکر و ملاحظه کار احساس می کنند روابط دوستانه ای ایجاد می شود که براساس اعتماد متقابل ، احترام و صمیمیت بوده ، موجب عدم بروز استرس بر کارکنان خواهدشد. کارکنانی که احساس کنند رئیس مراعات آنها را نمی کند و نسبت به منافع آنها بی تفاوت است تحت استرس بوده و بیشتر در معرض اختلال روانی هستند.
7- روابط با زیردستان
دعوت به تقسیم کار و مشارکت می تواند در برخی از مدیران موجب بروز استرس ازجمله احساس تنفر و اضطراب گردد. برخی از عوامل در بروز این پدیده سهیم هستند که مهمترین آنها عبارتند از:
- الف) ناهماهنگی و ناهمسانی توانائیهای فردی با توقعاتی که از او می رود;
- ب) ممکن است وی در معرض تعارض روانی قرار گیرد مثلا در جزیی ترین کارها دخالت کند و هم انتظار مشارکت و تقسیم کار داشته باشد;
- پ) ممکن است زیردستان و افرادی که او ریاست آنها را عهده دار است از همکاری ومشارکت در امور خودداری کنند.
8- روابط با همکاران
نبودن روابط خوب بین همکاران عامل اساسی و محور بی اعتمادی ، عدم صمیمیت و رقابت ناسالم یکی از عوامل مهم موجد استرس است . روابط خوب و سالم می تواندعلاوه بر سلامت روانی باعث تعادل میزان کورتیزول (هورمون مهم بدن که نقش اساسی در تسریع بهبود آسیب دیدگی دارد) کاهش فشار خون و میزان مصرف دخانیات گردد.
9- عدم امنیت شغلی
در شرایط فعلی دنیا هیچ شغلی دائمی نیست و حفظ شغل و بقا آن بستگی به میزان فعالیت خود فرد دارد ولی عدم آگاهی از این موضوع موجب ترس از کنار گذاشته شدن (لغو یا اتمام قرارداد موقت ) و بازنشستگی یکی از فشارهای روانی است . چنین حالتی موجب می شود فرد قبل از آنکه به طور طبیعی از کار بازنشسته شود احساس فرسودگی وکسالت روحی کند. ترس از تنزل مقام یا کنار گذاشته شدن در افرادی که می دانند به مدارج بالا و بالاترین سطح پیشرفت در کار خود رسیده اند بسیار شدیدتر است . این افراد به پرکاری می پردازند تا همچنان خود را در اوج نگه دارند و درعین حال می کوشند عدم احساس امنیت شغلی را مخفی کنند و بدین ترتیب بیش از پیش درمعرض استرس قرار می‌گیرند.
عوامل گوناگونی می تواند باعث بروز استرس شوند . «برتنر » در تحقیقی شش عامل : عوامل شخصی، خانوادگی ، محیط کار و مسائل اجتماعی ، فرهنگی و اقتصادی را عوامل استرس زا معرفی می نماید .
علل شایع استرس در محیط کار
- ترس از اخراج شدن
- اضافه کاری بیشتر به دلیل کمبود کارکنان
- فشار برآورده کردن انتظارات فزاینده برای افزایش رضایت شغلی
- فشار برای کار در سطوح مطلوب – تمام وقت!
- عدم کنترل نحوه انجام کارتان
علائم هشداردهنده استرس در محیط کار
هنگامی که در کار احساس ناراحتی می‌کنید، اعتماد به نفس خود را از دست می‌دهید و ممکن است عصبانی، تحریک‌پذیر باشید. سایر علائم و نشانه‌های استرس بیش از حد در محل کار عبارتند از:
- احساس اضطراب یا افسردگی
- بی‌تفاوتی و از دست دادن علاقه به کار
- خوابیدن با مشکل
- خستگی
- تمرکز بر مشکل
- تنش عضلانی یا سردرد
- مشکلات معده
- مشکلات اجتماعی یا خانوادگی
- استفاده از الکل یا مواد مخدر برای مقابله
راه های کاهش استرس شغلی
1. استفاده از روابط و دوستیهای سالم و مثبت
گاهی اوقات بهترین کاهش دهنده استرس این است که صرفاً استرس خود را با شخص نزدیک به خود درمیان بگذارید. صحبت کردن در مورد استرس و گرفتن پشتیبانی و همدردی – به‌خصوص چهره به چهره – می‌تواند روشی بسیار موثر در بازیابی احساس آرامش شما باشد. شخص دیگر، لازم نیست مشکلات شما را برطرف کند آنها فقط باید شنونده خوبی باشند.
به دوستان و اعضای خانواده تکیه کنید
روابط اجتماعی در محل کار خود را افزایش دهید. داشتن یک شبکه قوی از دوستان حامی و اعضای خانواده برای مدیریت استرس در همه زمینه‌های زندگی شما بسیار مهم است. به خاطر داشته باشید که هر چه شما تنهاتر و منزوی‌تر باشید، آسیب‌پذیری شما در برابر استرس نیز بیشتر می‌شود.
برای پشتیبانی به همکاران خود مراجعه کنید
داشتن یک سیستم پشتیبانی کامل در محل کار می‌تواند شما را از اثرات منفی استرس شغلی دور کند. فقط بخاطر داشته باشید که هنگام نیاز آنها نیز به آنها گوش دهید و از آنها حمایت کنید. اگر دوست صمیمی در محل کار ندارید، می‌توانید برای ارتباط اجتماعی با همکاران خود قدم بردارید. برای مثال، وقتی استراحت می‌کنید، به جای اینکه توجه خود را به تلفن همراه خود معطوف کنید سعی کنید با همکاران خود وارد صحبت شوید.
دوستیهای جدید مثبت ایجاد نمایید
اگر احساس می‌کنید که کسانی را ندارید که با آنها وقت بگذرانید، هرگز برای ایجاد دوستی جدید دیر نیست. با شرکت در کلاس یا رفتن به باشگاه، با افراد جدید با منافع مشترک آشنا شوید. و همچنین، کمک به دیگران -به ویژه کسانی که قدردانی می‌کنند- لذت بی‌نظیری را به شما منتقل می‌کند و می‌تواند به میزان قابل توجهی در کاهش استرس کمک کند.
از درگیری دور شوید
درگیری بین فردی به سلامتی جسمی و عاطفی شما آسیب می‌رساند. این مشکل اگر بین فرد و همکارانش به وجود آید به دلیل زمان زیادی که همکاران با هم سپری می‌کنند، بسیار دشوارتر خواهد بود. خوب است برای جلوگیری از درگیری در محل کار تا حد امکان نظرات شخصی خود را در مورد دین و سیاست به اشتراک نگذارید و سعی کنید از طنز اداری رنگارنگ بپرهیزید. سعی کنید از افرادی که در کار نیستند و به خوبی با دیگران کار نمی‌کنند دوری کنید. اگر به هر حال درگیری به سراغ شما می‌آید بیاموزید که چگونه با آن برخورد مناسب داشته باشید. مهارتهای موثر در حل تعارض، کلید اصلی استرس کمتر در روابط است. مایل به سازش باشید. گاهی اوقات، اگر شما و یک همکار یا رئیس خود هر دو انتظارات خود را کمی تنظیم کنید، می‌توانید یک رابطه سالم داشته باشید که سطح استرس را برای همه کاهش دهد.