سندرم سروتونین

سندرم سروتونین چیست؟

سندرم سروتونین یک واکنش دارویی بالقوه تهدیدکننده زندگی است که از وجود بیش از حد سروتونین در بدن ناشی می‌شود. سروتونین یک انتقال‌دهنده عصبی است، یک ماده شیمیایی که توسط سلول‌های عصبی در مغز و سایر نواحی بدن تولید می‌شود.

اکثر افراد می‌توانند با خیال راحت داروهای موثر بر سروتونین (سروتونرژیک) را در صورت تجویز با دوز مناسب و تحت نظر پزشک مصرف کنند. سندرم سروتونین اغلب زمانی اتفاق می‌افتد که شما داروی جدیدی مصرف می‌کنید یا دوز بیشتری از دارویی را مصرف می‌کنید که سطح سروتونین را در بدن شما افزایش می‌دهد.

اگر بدن سروتونین را به طور متفاوتی پردازش کند یا نتواند مقدار افزایش یافته سروتونین را پردازش کند، علائم سندرم سروتونین می‌تواند پدیدار شود.

سندرم سروتونین می‌تواند علائم خفیف (مانند اسهال یا حالت تهوع) تا علائم شدید (مانند تب بالا یا تشنج) ایجاد کند. در برخی موارد، سندرم شدید سروتونین اگر به سرعت تشخیص داده و درمان نشود، می‌تواند کشنده باشد.

ارائه دهندگان خدمات درمانی برای اولین بار سندرم سروتونین را در دهه 1960، پس از تایید اولین داروهای ضد افسردگی، تشخیص دادند. امروزه، داروهای موثر بر سروتونین بیشتری در دسترس هستند. این امر منجر به افزایش تعداد موارد سندرم سروتونین شده است.

چه کسی به سندرم سروتونین مبتلا می‌شود؟

هر کسی که داروهای تجویزی خاص، داروهای بدون نسخه، مکمل‌های گیاهی یا غذایی و داروهای غیرقانونی که بر سطح سروتونین بدن او تاثیر می‌گذارند، مصرف کند، می‌تواند در معرض خطر ابتلا به سندرم سروتونین باشد. این بیماری برای افراد در هر سنی اتفاق می‌افتد.

شایع‌ترین علائم سندرم سروتونین چیست؟

علائم سندرم سروتونین و شدت آنها از فردی به فرد دیگر متفاوت است. این علائم می‌توانند خفیف تا شدید و حتی کشنده باشند.

اگر دارویی مصرف می‌کنید که بر سروتونین تاثیر می‌گذارد و هر یک از علائم زیر را تجربه می‌کنید، فوراً با پزشک تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه کنید.

علائم خفیف

• عصبی بودن
• حالت تهوع، استفراغ
• اسهال
• گشاد شدن مردمک چشم
• لرزش
  
  

علائم متوسط

• آشفتگی، بی‌قراری
• پرش عضلات، انقباضات غیرارادی عضلات، اسپاسم عضلات، سفتی عضلات
• عرق کردن، لرز
• حرکات غیرطبیعی (از یک طرف به طرف دیگر) چشم

علائم شدید

• گیجی، عدم تمرکز، هذیان
• ضربان قلب سریع
• فشار خون بالا
• دمای بالای بدن (بیشتر از 101.3 درجه فارنهایت [38.5 درجه سانتیگراد])
• تشنج. ضربان قلب غیرطبیعی
• غش کردن، بیهوش شدن

علائم سندرم سروتونین چقدر سریع بروز می‌کنند؟

علائم معمولاً ظرف چند ساعت پس از مصرف داروی جدیدی که بر سطح سروتونین تاثیر می‌گذارد یا افزایش دوز دارویی که قبلاً مصرف می‌کردید، شروع می‌شوند. تقریباً همه افراد ظرف 24 ساعت پس از شروع، اضافه کردن یا افزایش دوز دارو یا محصول سروتونرژیک، علائم را تجربه خواهند کرد.

چه عواملی باعث بروز سندرم سروتونین می‌شود؟

افزایش سطح سروتونین در بدن باعث سندرم سروتونین می‌شود. این افزایش سروتونین می‌تواند در صورت موارد زیر رخ دهد:

• مصرف بیش از یک دارو که بر سطح سروتونین تاثیر می‌گذارد.
• اخیراً مصرف دارویی را شروع کرده‌اید یا دوز دارویی را که به عنوان افزایش‌دهنده سطح سروتونین شناخته می‌شود افزایش داده اید.
• مصرف بیش از حد یک داروی مرتبط با سروتونین، به طور تصادفی یا عمدی.
• استفاده از برخی داروهای غیرقانونی یا محصولات گیاهی یا داروهای بدون نسخه که بر سطح سروتونین تاثیر می‌گذارند.

چه داروها و محصولات دیگری بر سطح سروتونین تاثیر می‌گذارند و می‌توانند باعث سندرم سروتونین شوند؟

داروهای ضد افسردگی
داروهای ضد افسردگی رایج‌ترین داروهایی هستند که بر سطح سروتونین تاثیر می‌گذارند. وقتی در سندرم سروتونین دخیل باشند، اغلب با سایر داروهای سروتونرژیک که سایر بیماری‌ها را درمان می‌کنند، استفاده می‌شوند؛ به عنوان مثال، داروهای میگرن تریپتان یا داروهای مسکن اپیوئیدی.

گروه‌های دارویی ضد افسردگی و نمونه‌های دارویی که می‌توانند سطح سروتونین را افزایش دهند عبارتند از:

• مهارکننده‌های بازجذب سروتونین-نوراپی نفرین (SNRIs): این دسته شامل دولوکستین (Cymbalta®)، ونلافاکسین (Effexor®)، دسونلافاکسین (Pristiq)، لوومیلناسیپران (Fetzima) و میلناسیپران (Savella) می‌شود.
• مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs): این گروه شامل فلوکستین (Prozac®)، سیتالوپرام (Celexa®)، سرترالین (Zoloft®)، پاروکستین (Paxil®) و اسیتالوپرام (Lexapro®) است. این گروه دارویی به دلیل کاربرد گسترده‌اش، رایج‌ترین گروه داروهای ضد افسردگی است که در سندرم سروتونین نقش دارد.
• داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای: این دسته شامل آمیتریپتیلین (Elavil®)، کلومیپرامین (Anafranil®)، نورتریپتیلین (Pamelor®)، دزیپرامین (Norpramin®)، دوکسپین (Sinequan®)، ایمیپرامین (Tofranil®) و تریمیپرامین (Surmontil®) می‌شود.
• مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز: این دسته شامل فنلزین (Nardil®)، سلژیلین (Emsam®) و ترانیل سیپرومین (Parnate®) است. تعدیل‌کننده‌های سروتونین: این دسته شامل نفازودون و ترازودون (Desyrel®) می‌شود.
• مهارکننده بازجذب نوراپی نفرین: این دسته شامل بوپروپیون (Wellbutrin®) می‌شود.

پزشکان چگونه سندرم سروتونین را تشخیص می‌دهند؟

هیچ آزمایشی برای تشخیص علائم سروتونین وجود ندارد. پزشک شما معمولاً بر اساس نتایج معاینه فیزیکی، بررسی علائم و سابقه داروهایی که مصرف می‌کنید و بر سطح سروتونین تاثیر می‌گذارند، تشخیص را انجام می‌دهد.

می‌توانید با گفتن تمام محصولاتی که مصرف می‌کنید، از جمله داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه، مکمل‌ها، محصولات گیاهی و داروهای غیرقانونی، به پزشک خود کمک کنید. (صادق باشید. نگران نباشید. پزشک شما اینجا است تا به شما کمک کند، نه اینکه شما را قضاوت کند.)

موارد زیر نیز ممکن است توسط پزشک تجویز شود:

• آزمایش خون و ادرار برای اندازه‌گیری سطح داروهایی که مصرف می‌کنید.
• آزمایش‌هایی برای بررسی عملکرد بدن شما.
• آزمایش‌هایی برای جستجوی علائم عفونت، از جمله نمونه‌برداری از نخاع.
• در صورت نیاز، آزمایش‌های دیگری (از جمله عکس‌برداری از قفسه سینه، سی‌تی‌اسکن) برای رد سایر اختلالاتی که ممکن است علائم مشابهی ایجاد کنند یا برای شناسایی هرگونه عارضه.

مدیریت و درمان سندرم سروتونین

سندرم سروتونین چگونه درمان می‌شود؟

درمان به شدت علائم شما بستگی دارد.

علائم خفیف: اگر علائم خفیف باشد، قطع دارو یا تغییر دوز مصرفی معمولاً باعث می‌شود علائم ظرف 24 تا 72 ساعت از بین بروند. اگر علائم شما به سرعت از بین نمی‌روند، ممکن است یک مسدودکننده سروتونین مانند سیپروهپتادین (پریاکتین®) به شما داده شود.

علائم متوسط: اگر علائم شما متوسط ​​باشد، ممکن است حداقل 24 ساعت در بیمارستان تحت نظر باشید تا مطمئن شوید که علائم شما با درمان بهبود می‌یابند.

علائم شدید: اگر علائم شما شدید باشد، در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) بستری خواهید شد، جایی که عملکرد بدن و اندام شما از نزدیک تحت نظر قرار می‌گیرد.

درمان‌ها، بسته به علائم شما، ممکن است شامل موارد زیر باشد:

یک آرام‌بخش، مانند بنزودیازپین، برای تسکین علائمی مانند آشفتگی، سفتی عضلات و حرکات تشنج مانند.

مایعات داخل وریدی برای بازگرداندن هیدراتاسیون و درمان تب، و اکسیژن از طریق ماسک برای بهبود سطح اکسیژن در خون شما. داروهایی برای کنترل ضربان قلب و فشار خون.

لوله تنفسی برای تهویه مکانیکی، آرام‌بخش و فلج عضلات برای کاهش تب بسیار بالا (41.1 درجه سانتیگراد).

سیپروهپتادین، یک عامل مسدودکننده سروتونین، در صورتی که سایر درمان‌ها موثر نباشند یا به اندازه کافی سریع عمل نکنند.