‎⁨سه تیپ شخصیتی روان رنجور

چه وقت شخصیت روان رنجور شکل می گیرد؟
یکی از نیازهای مهم و اساسی که کودک بر اساس آن برانگیخته می شود نیاز به محبت و امنیت است. این نیاز تحت تاثیر نوع ارتباط والدین با کودک شکل می گیرد. چنانچه والدین رفتاری توام با عدم صمیمیت یا عدم پذیرش داشته باشند حس عدم امنیت را در کودک نهادینه می کنند.

حوادث آسیب زا، سوء استفاده ها یا کتک خوردن در کودکی به احساس امنیت کودک آسیب می زنند. حس های ناشی از عجز، درماندگی و خصومت، تعارضاتی در کودک ایجاد می کند که در شکل گیری شخصیت روان رنجور او در بزرگسالی سهم دارند. ترس کودک از والدین منجر به سرکوب خصومت و ایجاد احساس گناه در او می شود؛ در نهایت کشمکش میان خصومت و حس گناه منجر به اضطراب بنیادین می گردد.

اضطراب بنیادین چیست؟
وقتی کودک با احساس درماندگی و ترس و خصومت فراگیر مواجه می شود،یک احساس تنهایی در خود تجربه می کند، در نتیجه اضطراب بنیادین را تجربه می کند. برای رهایی از اضطراب بنیادین به چهار روش مقابله ای متوسل می شود. این چهار روش عبارتند از: جلب عشق و محبت، مطیع بودن، کسب قدرت،کناره گیری یا اجتناب.

برخی افراد می پندارند، تا زمانی که دیگران آن ها را دوست داشته باشند به او آسیب نخواهند زد، بنابراین تلاش افراطی برای جلب توجه و محبت دیگران می کنند. دستۀ دیگر برای جلوگیری از آسیب احتمالی، در برابر دیگران به طور افراطی تسلیم و مطیع هستند. دسته دیگر با به دست گرفتن قدرت از حس درماندگی و آسیب پذیری احتمالی خود پرهیز می کنند.

هر یک از این مکانیسم های دفاعی در جایگاه خود شاید روشی برای سازگاری محسوب شود، اما در مورد شخصیت روان رنجور این روش ها شیوه هایی برای دفع اضطراب و کسب امنیت هستند، بر خلاف دیگران که آن ها را برای کسب لذت و یا بهزستی انجام می دهند. به همین دلیل این روش ها مشکلات بیشتری را برای شخصیت روان رنجور ایجاد می کنند.

نیازهای روان رنجورانه
شخصیت روان رنجور برای کسب امنیت بیشتر و ارضا کردن نیازهای اساسی خود به هر وسیله ای متوسل می شود. این نیازها هیچ یک به تنهایی نابهنجار محسوب نمی شوند اما زمانی که شخصیت روان رنجور برای حل اضطراب بنیادین خود بی اراده به دنبال ارضای نیازها می رود، شکلی ناسازگارانه به خود می گیرد. ده نیاز اساسی عبارتند از:

محبت و تایید
همسر سلطه جو
قدرت
بهره کشی
مقام
تحسین
پیشرفت یا جاه طلبی
خود بسندگی
کمال
چهارچوب هایی برای زندگی

گرایش های روان رنجورانه
همه نیازهای روان رنجورانه را می توان در سه طبقه کلی گرایش های روان رنجوری گنجاند:

حرکت به سوی مردم (شخصیت مهر طلب)
حرکت علیه مردم (شخصیت برتری طلب)
حرکت به دور از مردم (شخصیت انزوا طلب)

شخصیت مهر طلب کیست؟
حرکت و گرایش او به سوی مردم است. نیاز شدید و مداوم به محبت و تایید دارد. برای عزیز بودن و محافظت شدن تلاش می کند. مسئولیت و حق انتخاب خود را به کسی دیگر می سپارد. طبق خواسته ها و انتظارات دیگران رفتار کرده و سعی می کند دیگران او را از خود گذشته و سخاوتمند بپندارند.

دیگران را در اولویت امور قرار می دهد. نسبت به خود احساس درماندگی و ضعف دارند. شدیدا وابسته اند و به تایید مدام نیاز دارند. از هر گونه احساس طرد می گریزند. آن ها احساسات خصومت، سرپیچی و انتقام جویی را سرکوب کرده اند. غیر مستقیم از دیگران بهره کشی عاطفی می کنند. در صورت شدت نشانه ها اختلال شخصیت وابسته تشخیص داده می شود.

شخصیت برتری طلب کیست؟
حرکت و نگرش او بر علیه مردم است. با همه دشمن است. خشن و سلطه جو عمل می کنند و به دیگران توجهی ندارند. برای برتری طلبی تلاش می کند تا تایید شود. با دیگران جر و بحث کرده، انتقاد نموده، و برای رسیدن به برتری و قدرت، دست به هرکاری که لازم باشد می زند. شاید در ظاهر قوی به نظر برسند اما انگیزه اصلی آنها دفع اضطراب و میل به ایجاد امنیت است. ویژگی های این افراد بسیار مشابه با اختلالات شخصیت دسته B می باشد.

شخصیت انزوا طلب کیست؟
حرکت و نگرش او برای دوری از مردم است. آنها از هر گونه درگیری می پرهیزند. سعی می کنند خود بسنده باشند. به خود متکی اند، میل به خلوت و تنهایی دارند. از هر گونه تعهد و قانون مداری پرهیز می کنند. بروز خصومت طلبی آن ها با شکل منفعلانه ای از دوری گزینی همراه است. با انزوا طلبی حسی از متفاوت و متمایز بودن دارند. احساسات نسبت به دیگران، مخصوصا احساس عشق و نفرت را انکار کرده، و صمیمیت به تعارض منجر خواهد شد. به خاطر محدودیت در عواطفشان، بر عقل، منطق و هوش تاکید زیاد می کنند. در صورت شدت ویژگی ها اختلال شخصیت دوری گزین ممکن است تشخیص داده شود.