پرسش نامه چندوجهی مینه سوتا (MMPI)

آزمون MMPI ، مشهورترین و پرمصرف ترین پرسش نامه شخصیتی است که به عنوان یک ابزار عینی برای تشخیص بیماری های روانی تدوین شده است. این آزمون، یک پرسش نامه خودسنجی با پاسخ های "آری" یا "نه" است. این آزمون دارای سه مقیاس روایی و ده مقیاس بالینی است. مقیاس های روایی، اطلاعاتی را در مورد رویکرد آزمودنی نسبت به آزمون فراهم می کنند. ده مقیاس اولیه بالینی نیز برای تشخیص اختلال های روانی به کار می رود.

باارزش ترین کاربرد MMPI، در تفکیک افراد نابهنجار به طور عام و تعیین شدت کلی ناراحتی به طور خاص است. ولی MMPI در تمییز دقیق تر اشکال مختلف آسیب های روانی توفیق کمتری داشته است.

سوابق تاریخی و تدوین

 تدوین اولیه MMPI در 1939 توسط استارک آر. هته وی  و جی – چارنلی مک کین لی در دانشگاه مینه سوتا آغاز شد.

  آنان به ابزاری نیاز داشتند که بتواند به سنجش بیماران بزرگسال در حوزه درمان های موردی روان پزشکی کمک کرده و شدت اختلال را به دقت مشخص کند، به علاوه آنان به تدوین یک روش عینی برای برآورد تغییر حاصل از روان درمانی یا دیگر متغیرهای زندگی بیمار علاقمند بودند.

  انتقادهای وارد شده بر فرم اولیه MMPI که شامل 504 ماده بود در درجه نخست به کهنگی فزاینده، اشکال در ساخت مقیاس اولیه، نابسنده بودن نمونه هنجاریابی و اشکال در بسیاری از ماده های آن معطوف بوده است. از جمله مشکلات مربوط به ماده ها، می توان به استفاده از کلمات شهوت انگیز، احتمال سوگیری نژادی، عبارت های قدیمی و غیرمصطلح و محتوای ناشایست و قابل ایراد اشاره کرد. هنجارهای اولیه فاقد نمونه کافی و معرف از اقلیت ها بوده و برای مقایسه با آزمودنی های زمان حال نامناسب بود. انتقادهای مذکور به هنجاریابی گسترده و مجدد آزمون MMPI در سال 1982 منجر شد. در هنجاریابی مجدد، یک فرم پژوهشی با عنوان 2- MMPI با 704 ماده که شامل 550 ماده اصلی و 154 ماده موقتی بود، تدوین شد. اجرا کنندگان MMPI متوجه شده بودند که مقیاس های برافراشته در مورد بزرگسالان با برافراشتگی در مقیاس های نوجوانان متفاوت است. این امر موجب شد که برای جمعیت های نوجوان، هنجارهای متفاوت تدوین شود. اما بسیاری از روان شناسان و پژوهش گران احساس کردند که حتی با اجرای هنجارهای نوجوانان باز هم مشکلات قابل ملاحظه ای وجود دارد که از آن جمله این موارد است: طول آزمون به طور اخص زیاد است، سطح دشواری محتوا برای خوانندگان خیلی بالاست، به هنجارهای جدید نیاز دارد، مقداری از زبان آزمون منسوخ و نامربوط است. در پاسخ به این مسایل بود که کمیته استاندارد مجدد 2- MMPI در سال 1989 تصمیم گرفت MMPI نوجوانان به نام MMPI-A را که شامل 478 ماده است و برای نخستین بار در سال 1992 منتشر شد تدوین کند.

ساختار

  چهارچوب اصلی آزمون 1943 از 504 جمله مثبت تشکیل شده بود که به صورت "صحیح" یا "غلط" به آن ها پاسخ داده می شد. بعدها با اندک تغییراتی در آن و حذف یا افزودن بعضی ماده ها، تعداد ماده ها در یک فرم به 566 و در فرم سال 1989 به 567 تغییر یافت. خود جزوه MMPI که در دسترس قرار داشته و مورد استفاده واقع می شود دارای همین 567 ماده است.

  این پرسش نامه در حال حاضر بیشتر از سایر پرسش نامه ها رواج دارد. علت رواج آن به خاطر داشتن ریشه های بالینی و برتر فنی نسبت به سایر پرسش نامه هاست که آزمایش شونده باید جواب خود را در یکی از سه گروه صحیح، غلط یا نمی دانم طبقه بندی کند. در فرم انفرادی، هر یک از سوالات بر روی یک کارت چاپ شده است. آزمایش کننده هر یک از کارت ها را در مقابل آزمایش شونده قرار می دهد تا یکی یکی به آن ها پاسخ دهد. در فرم گروهی، سوالات به صورت دفترچه در اختیار آزمودنی قرار می گیرد و پاسخ ها بر روی برگ جداگانه ای نوشته می شود. محتوای این آزمون بر این دیدگاه ها استوار است: سلامت عمومی بدن، اختلالات عصبی، تحرک و هماهنگی، علایم بیماری های روانی – بدنی، نگرش های جنسی، مذهبی، سیاسی، اجتماعی؛ مسایل تربیتی، شغلی، خانوادگی، زناشویی؛ حالات اضطراب، ترس های مرضی؛ تمایلات خودآزاری، دیگر آزاری، اندیشه های ثابت و ...

مزایای آزمون MMPI

یک امتیاز مهم MMPI ، شهرت زیاد و آشنایی گسترده با آن در درون حوزه روان شناسی است. پژوهش های گسترده ای در حوزه های متفاوت به عمل آمده است. تحولات جدید به تدوین فرم های کوتاه، مقیاس های جدید، استفاده از ماده های بحرانی و نظام های تفسیر رایانه ای منجر شده است. آزمون MMPI به بیش از 50 زبان ترجمه شده و در بسیاری از کشورهای مختلف در دسترس متخصصان است. پژوهش های هنجاری و روایی بر روی چندین گروه فرهنگی مختلف صورت گرفته است و امکان مقایسه داده های جمع آوری شده از فرهنگ­های گوناگون را فراهم می سازد.

آزمون روانشناسی MMPI نخستین پرسش نامه جامعی است که علاوه بر مقیاس های محتوایی، تعدادی مقیاس اعتبار یا روایی نیز دارد. هدف از گنجاندن این مقیاس ها آن بود که معلوم شود آیا فرد به سوال های آزمون با دقت و صداقت جواب داده یا نه. هرگاه نمره فرد در هر یک از این مقیاس ها خیلی زیاد باشد، نمرات مقیاس های محتوایی او را نیز باید با احتیاط تفسیر کرد یا اساسا از آن ها صرفنظر کرد.

محدودیت های آزمون MMPI

از آن جا که MMPI وسیله ای پیچیده است، پیامدهای سوء تعبیر و تفسیر آن بسیار زیان بار است. به همین جهت استفاده از آن مستلزم وجود اجرا کنندگان و تفسیرکنندگان آموزش دیده و با تجربه است و هم چنین قویا توصیه شده است که این آزمون از سوی پرسنل مدارس مورد استفاده قرار نگیرد. در این آزمون، پاسخ های یک فرد با گروه های مختلفی از بیماران روانی مقایسه می شود که خود این گروه ها به قدر کافی و با اصطلاحات روشن تعریف نشده است.

 در MMPI به سبب همپوشی ماده ها، ضرایب همبستگی متقابل مقیاس ها فوق العاده بالاست و این سبب می شود که روایی تحلیل الگو، زیر سوال برود. همپوشی ماده ها بدین معنی است که گاهی بعضی از ماده ها همزمان برای اندازه گیری در چند مقیاس مختلف به کار می روند و تعداد زیادی از ماده ها در بیشتر مقیاس ها مشترکند. به طور مثال؛ جواب مثبت به یک سوال می تواند نشان گر چندین مقیاس یا اختلال باشد.

  یکی دیگر از مسایل آزمون شخصیت MMPI  ، عدم تعادل در روش کلیدیابی ماده هاست. بسیاری از افراد در پاسخ دادن به آزمون های عینی، سبک پاسخ یا سوگیری خاص خود را دارند. بدین معنی که آزمودنی گرایش دارد بدون توجه به محتوای پرسش ها به شیوه خاص خود به آن ها پاسخ بدهد. یکی از این گرایش ها، تصدیق یا دادن پاسخ مثبت به پرسش هاست. برای اجتناب از سوگیری ناشی از سبک پاسخ دادن، لازم است که در همه مقیاس های آزمون، بین تعداد پاسخ های کلید آری و نه تعادل برقرار باشد، در صورتی که این تعادل در مقیاس های مختلف MMPI وجود ندارد. هم چنین یکی از نخستین مشکلات در تعبیر و تفسیر نیمرخ روانی آزمودنی ها این است که نمره خام زنان و مردان بهنجار در مقیاس های مختلف با یکدیگر متفاوت هستند. بنابراین هنجار زنان با مردان از نظر تعبیر و تفسیر نمره ها باید متفاوت باشد.

روش اجرای MMPI

 این آزمون را می توان در مورد افرادی که سن شان 16 یا بالاتر است و از توانایی خواندن در سطح کلاس هشتم برخوردارند اجرا کرد. البته در مورد افراد 18-14 ساله بهتر است MMPI-A مورد استفاده قرار گیرد. قبل از اجرای آزمون، آزمایش کننده می تواند روش استاندارد اجرای آزمون را در کتاب راهنمای این آزمون مطالعه کند. آزمایندگان به ویژه باید دلیل اجرای آزمون و نحوه استفاده از نتایج را برای آزمودنی ها توضیح دهند. هم چنین مراجعان باید آزمون را در یک موقعیت نظارت شده تکمیل کنند.