جرات مندی چیست؟
جرات مندی یکی از مهارت‌های اصلی زندگی است که در داشتن تعامل موثر با دیگران تاثیر بسزایی دارد. انسان جرات مند در مسیر زندگی می‌تواند موفقیت‌های بیشتری را به دست آورد و بهداشت جسمی و روانی بالاتری را نیز تجربه کند. همچنین یکی از مهم‌ترین کارکردهای این مهارت این است که در نه گفتن بجا کمک می‌کند. در واقع جرات مندی باعث می‌شود که در عین حال که روابط احترام‌آمیز خود را با اطرفیانمان حفظ می‌کنیم، بتوانیم درخواست‌های نا به جای آن‌ها را به شیوه درستی رد کنیم.
سبکهای ارتباطی
1. منفعلانه
2. پرخاشگرانه
3. جراتمندانه
جرات مند کیست؟
کسانی که به صورت منطقی می‌توانند در شرایط مختلف از خود دفاع کنند و توانایی نه گفتن درست در مقابل خواسته‌های دیگران را دارند، انسان جرات مند یا جرات ورز نامیده می‌شوند. این افراد هنگام دفاع از حقوق خود به گونه‌ای رفتار می‌کنند که به حقوق دیگران تجاوز نمی‌شود و در عین حال اجازه سودجویی را نیز به آن‌ها نمی‌دهند. این مهارت نیازمند آن است که شما بتوانید جانب اعتدال را رعایت کنید و برای احقاق حقوق خود پرخاشگری نکنید و از طرفی منفعل نیز نباشید.
تفاوت جرات مندی با پرخاشگری و انفعال
جرات مندی به معنای این نیست که فردی پرخاشگر باشید و یا بالعکس منفعلانه با شرایط برخورد کنید بلکه جرات مندی شیوه‌ای معتدلانه برای رسیدن به حقوق خود است.
انسان‌های پرخاشگر
افراد پرخاشگر، جرات مند بودن را با خشونت اشتباه گرفته‌اند. در واقع آن‌ها حقوق خود را با نادیده گرفتن حقوق دیگران به دست می‌آورند. پرخاشگری همیشه به شکل درگیری فیزیکی نیست، بلکه ممکن است به صورت کلامی و از طریق رفتارهایی مثل فحش دادن و داد زدن ابراز شود. معمولاً افراد پرخاشگر به دلیل اینکه نمی‌توانند از طریق گفتگوی سالم مشکل خود را حل کنند به دعوا و نزاع با دیگران روی می‌آورند.
انسان‌های منفعل
انسان‌های منفعل افرادی هستند که در ظاهر آن‌ها را به عنوان مهربان و یا فروتن می‌شناسیم. در واقع آن‌ها اشخاصی هستند که درخواست همه را می‌پذیرند و با هر کار و هر چیزی موافقت می‌کنند. اما در درون خود از این موضوع ناراحت و آزرده هستند. انسان‌های منفعل یا به حقوق خود آگاه نیستند و یا با وجود آگاهی توان بیان جراتمندانه آن‌ها را ندارند. آن‌ها صدایی آرام دارند، حرف خود را پس می‌گیرند و دائماً در حال عذر خواهی کردن هستند.
مسئله و دلیلی که می‌تواند منجر به این رفتار شود، ترس از ناراحت شدن دیگران و به هم خوردن دوستی است. علت دیگر ممکن است این مسئله باشد که فرد به حقوق خود آگاه است و توانایی دفاع از آن‌ها را دارد ولی به دلایلی نظیر ترس از قضاوت دیگران از این کار امتناع می‌کند. مثلاً اینکه دیگران او را فردی خودخواه یا تندخو بدانند. در همین راستا لازم است که فرد مهارت‌های ارتباطی خود را افزایش دهد تا این رفتارها نیز به مرور در او کاهش یابد.
راه های رسیدن به جرات مندی چیست ؟
جرات مندی مهارتی است که با افزایش اطلاعات و تمرین کردن قابلیت ارتقا و بهبودی دارد.
روش‌های جرات مندی چیست
بپرسید و علت یابی کنید
تلاش کنید که بیاموزید خیلی زود گفته‌های دیگران را قبول و تائید نکنید. هنگامی که با عقاید و درخواست‌های آن‌ها رو به رو می‌شوید، از آن‌ها درباره چرایی و علت‌ها سوال بپرسید تا در یک فرایند منطقی یکدیگر را متقاعد کنید
تعریف خود
صحبت کردن در مورد خودمان، افکار، احساسات و تجاربمان احساس ابراز وجود بیشتری به ما داده و میزان جرات مندی را بالا می‌برد. این نوع صحبت کردن می‌تواند در تنهایی شروع به مرور به جمع‌های دوستان و خانواده و محیط های رسمی نیز منتقل گردد.
نه گفتن قاطع
گاهی اوقات شرایط به‌گونه‌ای پیش می‌رود که افراد سعی دارند ما را بازیچه خود کنند. به طوری که می‌خواهند ما به راحتی تسلیم امیال و خواسته‌های آنان شویم. لازم است زمانی که احساس می‌کنیم دیگران کاری از ما می‌خواهند که منجر به هدر رفتن وقت و سرمایه‌مان می‌شود با قاطعیت نه بگوییم.
استفاده از روش بازتابی
در مواردی که دیگران چیزی از شما می‌خواهند که معقولانه است اما شما شرایط انجام آن را ندارید استفاده از روش بازتابی بسیار کمک کننده است. در این روش ابتدا رضایت و علاقه‌مندی خود را نسبت به پیشنهاد مطرح شده بیان می‌کنید و سپس می‌گویید که در حال حاضر شرایط پذیرش آن را ندارید. این روش در دیگر زمینه‌های زندگی از جمله شغل نیز می‌تواند به کمک شما بیاید و از مهارت‌های زندگی محسوب می‌شود
تکنیک برای پاسخ قاطعانه
- تکنیک سی دی خش دار: در این تکنیک که به آن «صفحه خط افتاده» هم می‌گویند ما دقیقا مثل یک سی‌دی آسیب دیده مرتب یک جمله را بی‌کم و زیاد تکرار می‌کنیم. هیچ عبارت اضافه ای نگویید و مانند یک سی دی خش دار عمل کنید. این عمل باعث خسته شدن فرد مقابل می شود
- قاطعیت پیش‌رونده: شما می‌توانید از یک جمله سه بخشی محترمانه شروع کنید و در صورت ادامه، مرتب زبان بدن و لحن و محتوای جمله‌تان را قاطعانه‌تر کنید و اگر جواب نداد، محیط را ترک کنید. این تکنیک برای ایستادگی در مقابل دعوت به سیگار و مشروب و موادمخدر توصیه می‌شود. به این روش جرات‌مندی فزاینده هم گفته می‌شود.
- خلع سلاح کردن: برخی افراد پرخاشگر با برچسب زدن و جریحه‌دار کردن احساساتتان می‌خواهند به هدفشان برسند. شما بعد از به کار بردن جمله سه بخشی در مقابل این افراد معمولا می‌شنوید: «خیلی خودخواهی» بهترین راه در مقابل این افراد این است که بگویید «اگه این کار خودخواهیه، آره من خودخواهم» و او سلاحش را از دست داده است. مثالی دیگر: به شما بگوید؛ “تو بچه ننه ای!” شما با گفتن این عبارت؛ “آره، من بچه ننه ام. او را خلع سلاح می کنید”.
- عوض کردن موضوع بحث: اگر فرد مقابل اصرارش را ادامه داد، با تغییر موضوع می توان از اصرار خلاص شد.