استرس پس از سانحه
اختلال استرس و اضطراب پس از سانحه PTSD
اختلال اضطراب یا استرس پس از سانحه یا PTSD یک اختلال روانی است که در پی تجربه یا مشاهده ی یک اتفاق وحشتناک اتفاق میافتد. فلش بک، کابوس و اضطراب شدید و فکر نا خواسته به رخداد از علائم این اختلال است.
کنار آمدن برای اکثر کسانی که دچار سانحه می شوند دشوار است اما به مرور زمان و با مراقبت از خود معمولا حالشان بهتر میشود. اگر علائم بد تر شود، تا چند ماه یا حتی چند سال طول بکشد و در عملکرد روزمره اختلال ایجاد کند، ممکن است مبتلا به PTSD شده باشید.
استفاده از روش های موثر درمان بعد از مشاهده ی علائم PTSD برای کاهش علائم و بهبود عملکرد حیاتی است. برای شرکت در آزمون استرس بک کلیک کنید
برخی از عواملی که ممکن است در ایجاد PTSD تاثیر بگذارند عبارتند از:
- احساس وحشت ، درماندگی و ترس شدید پس از یک واقعه آسیب زا
- داشتن حمایت اجتماعی اندک پس از رویداد
- مقابله با استرس اضافی پس از رویداد
- داشتن سلامت روان یا شرایط مصرف مواد از قبل مانند افسردگی یا اضطراب
علت اختلال استرس پس از سانحه
پزشکان مطمئن نیستند که چرا برخی از افراد دچار PTSD می شوند. PTSD احتمالاً مانند بیشتر مشکلات سلامتی روانی ناشی از ترکیب پیچیده ای از موارد زیر است:
- تجربیات استرس زای قبلی
- مزاج و یا همان ویژگی های وراثتی و شخصیتی فرد
- تغییرات مغز در پاسخ به استرس، مواد شیمیایی و هورمون های بدن
- خطرات ناشی از سلامت روان، از جمله سابقه خانوادگی اضطراب و افسردگی
عوامل خطر اختلال استرس پس از سانحه
افراد در هر سنی می توانند دچار اختلال استرس پس از سانحه شوند.
با این حال، برخی از عوامل می تواند بیمار را در معرض خطر PTSD بیشتری قرار دهند، مانند:
- انواع حوادث آسیب زا
- تجربه آسیب شدید یا طولانی مدت
- مصرف الکل و یا استفاده از مواد مخدر
- عدم وجود حمایت خوب خانواده و دوستان
- تجربه حادثه آسیب زا در اوایل زندگی مانند کودک آزاری
- داشتن سایر مشکلات سلامت روان مانند اضطراب یا افسردگی
- داشتن شغلی که خطر ابتلا به حوادث آسیب زا را افزایش می دهد.
- سابقه خانوادگی در مورد مشکلات سلامت روان از جمله اضطراب یا افسردگی
عوامل محیطی
متداول ترین رویدادهایی که منجر به PTSD می شوند، عبارتند از:
- تصادف
- حمله فیزیکی
- تهدید با اسلحه
- خشونت جنسی
- کودک آزاری جسمی
- قرار گرفتن در معرض حوادث طبیعی مانند : سیل زلزله ، طوفان، سیل، آتش فشان و …
بسیاری از حوادث آسیب زای دیگر نیز می تواند منجر به PTSD شود، از جمله: آتش سوزی، فاجعه طبیعی، فرار، سرقت، سقوط هواپیما، شکنجه، آدم ربایی، بیماری های پزشکی خطرناک، حمله تروریستی و سایر رویدادهای شدید یا تهدید کننده زندگی.
علائم اختلال استرس پس از سانحه
علائم اختلال استرس پس از سانحه، ممکن است در طی یک ماه بعد از یک رویداد آسیب زا شروع شود، اما بعضی اوقات احتمال دارد علائم تا سال ها پس از این رویداد ظاهر نشوند.
این علائم می توانند در موقعیت های اجتماعی یا شغلی، روابط بیمار با دیگران و در توانایی انجام دادن کارهای عادی روزانه اختلال ایجاد کنند.
علائم PTSD معمولاً به چهار دسته خاطرات مزاحم، اجتناب، تغییر افکار و خلق و خوهای منفی و تغییر در واکنش های جسمی و عاطفی تقسیم می شوند. علائم می توانند با گذشت زمان تغییر کرده و یا از فردی به فرد دیگر متفاوت باشند.
خاطرات مزاحم
- خواب دیدن یا کابوس در مورد این واقعه آسیب زا
- خاطرات دلخراش مکرر و ناخواسته از یک رویداد آسیب زا
- فلاش بک به حادثه آسیب زا و احتمال دادن به وقوع دوباره آن ها
- پریشانی عاطفی شدید یا واکنش های جسمی در مواقع یادآوری واقعه آسیب زا
اجتناب
تلاش برای جلوگیری از فکر کردن و یا صحبت کردن در مورد رویداد آسیب زا
اجتناب از مکان ها، فعالیت ها یا افرادی که یادآور این واقعه آسیب زا هستند.
تغییرات در افکار و خلق و خوی منفی
- ناامیدی در مورد آینده
- جدا شدن از خانواده و دوستان
- دشواری در حفظ روابط با دیگران
- عدم علاقه به انجام فعالیت های قبلی
- افکار منفی در مورد خود، دیگران یا محیط اطراف
- مشکلات حافظه، از جمله به خاطر سپردن جنبه های مهم رویداد آسیب زا
تغییر در واکنش های جسمی و عاطفی
- عدم تمرکز
- اختلال در خواب
- گناه و شرم بیش از حد
- احساس در معرض خطر بودن
- تحریک پذیری یا رفتار پرخاشگرانه
- احساس وحشت زدگی یا پریشانی
- انجام رفتار خطرناک مانند نوشیدن زیاد الکل یا رانندگی خیلی سریع
شدت علائم PTSD با گذشت زمان می تواند تغییر کنند. ممکن است در زمان استرس و یا یادآوری حادثه، علائم PTSD شدیدتر و بیشتر شوند.
اگر افکار و احساسات دلخراش بیمار بعد از سانحه بیش از یک ماه طول بکشند و یا شدیدتر شوند بطوری که به نظر می رسد زندگی روزمره بیمار را مختل کرده اند، باید به پزشک مراجعه کند.
درمان زودهنگام می تواند به جلوگیری از وخیم تر شدن علائم PTSD کمک کند.
تشخیص اختلال استرس پس از سانحه
برای تشخیص اختلال استرس پس از آسیب، پزشک احتمالاً یک معاینه فیزیکی و ارزیابی روان شناختی که شامل بحث در مورد علائم و رویداد یا حادثه می باشد، را انجام می دهد.
پزشک حتی می تواند از معیارهای موجود در دفترچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)، منتشر شده توسط انجمن روان پزشکی آمریکا برای تشخیص بیماری استفاده کند.برای ارزیابی اختلال روانی از تست MMPI-2 استفاده میشه برای شرکت در آزمون کلیک کنید
عوارض اختلال استرس پس از سانحه
اختلال استرس پس از سانحه، می تواند کل زندگی بیمار مانند شغل، روابط بین فردی، سلامتی و لذت بردن از فعالیت های روزمره را مختل کند.
داشتن PTSD همچنین می تواند خطر سایر مشکلات سلامت روان مانند موارد زیر را افزایش دهد:
- اختلالات اشتها
- افسردگی و اضطراب
- افکار و اقدامات خودکشی
- مشکلات مربوط به سوء مصرف مواد یا مصرف الکل
- درمان اختلال استرس پس از سانحه
- درمان اختلال استرس پس از سانحه
درمان اختلال استرس پس از سانحه
درمان اختلال استرس پس از سانحه می تواند به بیمار در کنترل و بیان احساس او کمک کند. درمان اصلی، روان درمانی است، اما پزشک می تواند در برخی مواقع دارو هم تجویز کند. ترکیب این روش های درمانی می تواند به بیمار کمک کنند تا:
- روش های مقابله با بروز علائم احتمالی آموزش ببیند.
- یادگیری مهارت هایی که بتواند با آن ها علائم خود را کنترل کند.
- تفکر بهتری نسبت به خود، دیگران و محیط اطراف خود داشته باشد.
- لازم نیست که بیمار خودش بار مسئولیت PTSD را بر عهده بگیرد.
روان درمانی
چندین نوع روان درمانی، که به آن روان درمانی نیز گفته می شود، ممکن است برای درمان کودکان و بزرگسالان مبتلا به PTSD استفاده شود.
برخی از انواع روان درمانی مورد استفاده در درمان PTSD، عبارتند از:
درمان شناختی
نوعی روان درمانی است که به بیمار کمک می کند تا افکار منفی خودتان را تشخیص دهید. درمان شناختی اغلب با مواجهه درمانی همراه است.
رفتار درمانی
رفتار درمانی به بیمار کمک می کند تا با خیال راحت با موقعیت و خاطراتی که به نظر ترسناک هستند، روبرو شود و به طور موثر با آن ها کنار بیاید.
در معرض حادثه وحشتناک قبلی قرار گرفتن ممکن است به ویژه برای فلاش بک ها و کابوس ها بسیار مفید است.
پیشگیری اختلال استرس پس از سانحه
ترس، اضطراب، عصبانیت، افسردگی و احساس گناه همه واکنش های متداول به حادثه آسیب زا هستند. با این حال، اکثر افرادی که در معرض آسیب قرار دارند در طولانی مدت دچار اختلال استرس پس از سانحه نمی شوند. کمک و پشتیبانی به موقع می تواند از بدتر شدن شرایط و ابتلا به PTSD جلوگیری کند.
حمایت اعضاء خانواده و دوستان و یا مراجعه به یک روان شناس و روان پزشک برای یک دوره کوتاه مدت می تواند جزئی از درمان باشد.
حمایت دیگران همچنین ممکن است به بیمار کمک کند تا به سمت روش های مقابله ای ناسالم، مانند سوء استفاده از الکل یا مواد مخدر نرود.
کمک به یک دوست مبتلا به استرس پس از سانحه
اگر یکی از دوستان و یا نزدیکان بیمار به اختلال استرس پس از سانحه مبتلا شده است، در مرحله اول بدانید که شما نمی توانید کسی را تغییر دهید. با این حال، می توانید:
- برای درک شرایط و احساسات دوستان بهتر است در مورد PTSD اطلاعات کسب کنید.
- اجتناب و ترک بخشی از این اختلال است و احتمال دارد بیمار در برابر کمک بیمار مقاومت کند. به دوستان اجازه دهید و به او بگویید
- که وقتی احتیاج به کمک داشته باشد، شما در دسترس قرار دارید.
- سعی کنید به حرف های دوستتان گوش دهید. اما در شرایطی که او مایل به صحبت کردن در مورد شرایط و بیماری خودش نیست او را وادار به صحبت کردن نکنید.
- اگر دوست شما رفتارهای خشونت آمیز دارد و یا بد دهن است، یک مکان امن برای خود و دوستان در نظر بگیرید و در اسرع وقت با یک روان شناس و درمانگر مشورت کنید.