اختلال شخصیت پارانویید

اختلال شخصیت پارانویید چیست؟ فرد مبتلا به پارانویا چه ویژگی هایی دارد؟
بسیاری از ما در طول زندگی مان با افرادی روبرو شده ایم که به همه چیز و همه کس بدبین و بدگمانند، فکر می کنند که دیگران به دنبال آسیب رساندن به آنها هستند و اگر به کسی اعتماد کنند، عاقبت روزی از پشت خنجر خواهند خورد.

 اگر به این افراد به قدر کافی نزدیک شده و با آنها وارد گفتگو شوید برای شما مثال های متعددی از خیانت هایی که در طول زندگی تجربه کرده اند خواهند آورد.

حتی ممکن است در وهله نخست موفق شوند شما را قانع کنند که تمامی اطرافیانشان بدذات بوده و مرتب در حال توطئه برعلیه شان هستند اما احتمالا بعد از گذشت مدت نه چندان زیادی پی خواهید برد که بسیاری از دلایلی که این افراد برای متهم ساختن اطرافیانشان ارائه می دهند، غیرواقع بینانه است و حتی ممکن است خود را نیز در مظان اتهام بیابید!

اگر این اطلاعات را با یک روانشناس بالینی یا روانپزشک در میان بگذارید، او به شما خواهد گفت که احتمالا با یک فرد مبتلا به اختلال شخصیت پارانویید سر و کار دارید.

اختلال شخصیت پارانوئید یکی از انواع دهگانه اختلال های شخصیت می باشد. که گاهی اوقات با نام های پارانوئید یا پارانویا هم شناخته می شود. خصیصه اصلی این اختلال شک و بدگمانی و سوظن شدید است.

علائم اختلال شخصیت پارانویید

اگر دچار علایم زیر شدید در تست MMPI-2 شرکت کنید.

شرک در آزمون MMPI

• تصور می‌کنند اطرافیان قد سوء‌استفاده و یا فریب او را دارند.
• نسبت به تعهد یا وفاداری دیگران مشکوک هستند.
• از مسائل شخصی زندگی خود به دیگران چیزی نمی‌گویند، می‌ترسند دیگران علیه خودشان از این اطلاعات استفاده کنند.
• به کسی اعتماد نمی‌کنند.
• اطرافیانشان را نمی‌بخشند.
• کینه‌توز هستند.
• انتقاد ناپذیر و بسیار حساس هستند.
• با خشم و عصبانت واکنش نشان می‌دهند.
• هر چیزی را خیلی سریع تلافی می‌‎کنند.
• تصور می‌کنند دیگران قصد حمله به شخصیت آنها را دارند.
• بدون اینکه دلایل واقعی وجود داشته باشد به همسر خود شک کرده و به او خیانت‌کار می‌گویند.
• نگاه‌های تصادفی دیگران را بد تعبیر می‌کنند.
• روابط آنها با دیگران سرد است و فاصله خود را با دیگران حفظ می‌کنند.
• احتمال دارد شخصیتی کنترل کننده و حسود داشته باشند.
• همیشه حق با آنهاست و خود را مسئول هیچ مشکلی نمی‌دانند.
• نمی‌توانند آرام باشند.
• برخوردشان با دیگران خصمانه است.
• دعوایی هستند. 

چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به اختلال شخصیت پارانویید هستند؟
هر فردی که عوامل زمینه ساز این اختلال را داشته باشد می تواند با این مشکل مواجه شود.

میزان شیوع این اختلال در مطالعات مختلف از 2 تا 4 درصد کل افراد جامعه تخمین زده شده است. همچنین مطالعاتی نشان داده که این اختلال در افرادی که بستگان نزدیک مبتلا به اختلال اسکیزوفرنی یا اختلال هذیانی دارند بیشتر مشاهده می شود؛ هر چند تعداد مردانی که با تشخیص این اختلال در آنها مواجه هستیم بیشتر است، امکان ابتلای زنان نیز کاملا محتمل است.

احتیاط، خطر اشتباه گرفتن نزدیک است! تفاوت اختلال شخصیت پارانوئید با شک و بدبینی
هر شک و بدبینی ناشی از اختلال شخصیت پارانویید نیست.

ممکن است بسیاری از ما این تجربه را داشته باشیم که پس از یک تجربه خیانت یا بدرفتاری از سوی اعضای خانواده، همسر یا یک دوست، نسبت به کل زندگی و افرادی که با آنها در ارتباط هستیم بدبین شویم.

تفاوت مهم این اختلال با چنین شرایطی این است که این واکنش ها معمولا موقتی و زودگذرند و به یکباره و بعد از یک حادثه در فرد روی می دهند. با این وجود کمک گرفتن از یک روانشناس یا مشاور توانا می تواند در حل سریع تر این مشکل یاری رسان باشد.

برخی از دیگر اختلالات روانی نیز ممکن است با اختلال شخصیت پارانویید اشتباه گرفته شوند:

• اسکیزوفرنی
• آلزایمر
• افسردگی

در اسکیزوفرنی پارانویید که از اختلالات شدید روانی است، شک و بدبینی با هذیان و توهم همراه است و شروع آن ناگهانی تر است. همچنین ایجاد یکباره بدبینی در سالمندانی که در گذشته سابقه اینگونه رفتار را ندارند می تواند نشانه ای از افسردگی سالمندی یا بیماری آلزایمر باشد.

در نهایت ذکر این نکته لازم است که گاهی شرایط اجتماعی نیز می تواند باعث ایجاد بدبینی یا احتیاط بیش از حد در گروهی خاص یا اکثریت جامعه شود.

اقلیت های قومی، فرهنگی، دینی و زبانی ممکن است در تعامل با جامعه اکثریت، با احتیاط و بدگمانی رفتار کنند (برعکس این رفتار نیز ممکن است توسط اکثریت صورت پذیرد).

همچنین پس از تشنجات شدید اقتصادی و سیاسی و در شرایط جنگ و قحطی، ممکن است نوعی بدبینی و بی اعتمادی بر اکثریت جامعه حاکم شود.

گسترش بدبینی در این موقعیت های اجتماعی را نباید با شیوع اختلال شخصیت پارانویید در جامعه برابر دانست.

چیزهای که آن را بدتر می سازد:

• مصرف زیاد الکل یا مواد مخدر
• مشکلات کنار آمدن با خانواده یا همسر
• مشکلات مالی
• اضطراب، افسردگی، یا سایر اختلالات روانی

درمان اختلال شخصیت پارانوئید
اگرچه ممکن است پیشگیری از اختلال شخصیت پارانوئید میسر نباشد، اما گاهی اوقات درمان فرد مستعد ابتلا به این بیماری، می تواند در مقابله با علائم و مشکلات این بیماری به وی کمک کند. افرادی که مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید هستند اغلب به دنبال درمان خود نیستند زیرا خودشان را به عنوان مشکل نمی بینند. برای درمان اختلالات شخصیت پارانوئید، روان درمانی، درمان انتخابی برای اختلالات شخصیت پارانوئید است. درمان اختلالات شخصیت پارانوئید بر افزایش مهارت های کلی مقابله ای، بهبود تعامل اجتماعی، بهبود ارتباطات و افزایش عزت نفس تمرکز می کنند. از آن جا که اعتماد یک عامل مهم در روان درمانی است و افراد مبتلا به اختلالات شخصیت پارانوئید نسبت به دیگران بی اعتماد هستند، لذا درمان افراد مبتلا به اختلالات شخصیت پارانوئید، چالش برانگیز خواهد بود. در نتیجه بسیاری از افراد مبتلا به اختلالات شخصیت پارانوئید برنامه ی درمان خود را دنبال نمی کنند. داروها عموما در درمان اختلالات شخصیت پارانوئید نقشی ندارند. با این حال اگر علائم فرد شدید باشد یا اگر از مشکل روان شناختی دیگری مانند اضطراب یا افسردگی نیز رنج می برد، داروهایی مانند داروهای ضد اضطراب، داروهای ضد افسردگی یا ضد سایکوز ممکن است توسط روانپزشک تجویز شوند.