اختلال دو قطبی
علایم و نشانه ها:
افسردگی
افسردگی اصلی ترین علامت این اختلال در اکثر افراد مبتلا است وعلایم آن به شرح ذیل می باشد:
- از دست دادن احساس لذت و علاقه در مورد فعالیت های که در گذشته برای فرد لذت بخش بوده اند.
- کناره گیری از دوستان و اجتناب از فعالیت های اجتماعی
- فقدان انرژی برای انجام فعالیت های معمول زندگی مثل خرید کردن و یا دوش گرفتن
- تغییر در الگوی خواب و اشتها
- کاهش تمرکز حواس، خستگی مفرط، احساس گناه و احساس بی ارزشی
- وجود افکاری راجع به مرگ یا خودکشی
مانیا
اصطلاح مانیا برای توصیف حالت شدید سرخوشی و بیش فعالی به کار می رود. علایم رایج در آن موارد زیر را در بر می گیرد:
- خلق سر خوش: فرد احساس سرخوشی دارد و سرشار از انرژی است. این تجربه معمولا با کلماتی مثل سر از پا نشناختن و در اوج آسمان بودن توصیف می شود.
- بالا بودن انرژی و بیش فعالی
- کاهش نیاز به خواب
- تحریک پذیری : فرد اغلب نسبت به کسانی که با او عناد می ورزند و برنامه ها و ایده های غیرواقع بینانه او را رد می کنند پرخاش می کنند.
افکار به سرعت از ذهن او می گذرند و مدام افکار مختلفی به ذهن او می آیند. این امر منجر می شود فرد با سرعت صحبت کند و مدام از یک موضوع به موضوع دیگر بپرد.
احساس بی قراری: این مساله می تواند از ناکارآمدی فرد در پیش بینی عواقب کارهایش نشات گیرد مثل ولخرجی های افراطی و خرید چیزهایی که واقعا مورد نیاز نیستند.
افکار و برنامه های بزرگ منشانه: افراد مبتلا به مانیا اعتقاد دارند که استعداد خاصی دارند و یا فرد خاصی مثل یک هنرپیشه معروف، نخست وزیرو یا پادشاه هستند. اغلب عقاید مذهبی شدت می گیرند و این افراد تصور می کنند که شخصیت های مذهبی ویژه ای هستند.
فقدان بینش: افرادی که دوره مانیا را تجربه می کنند در حین تجربه دوره بینشی از رفتار نامناسب خود ندارند. اگرچه ممکن است بدانند که افراد دیگر ایده ها و فعالیت های آنها را نامناسب و غیر منطقی می دانند.
مانیا زمانی تشخیص گذاشته می شود که فرد این علایم را برای حداقل یک هفته داشته باشد. هیپومانیا شکل خفیف مانیا است و طول مدت آن کوتاه تر است.
چه چیز منجر به بروز اختلال دوقطبی می شود؟
میزان بروز این اختلال در زنان و مردان برابر است. باور بر این است که اختلال دو قطبی حاصل ترکیب عوامل مختلفی از جمله عوامل ژنتیکی، بیوشیمیایی و محیطی است.
عوامل ژنتیکی
مطالعاتی که بر روی دو قلوهای همسان و فرزندان افراد مبتلا به اختلال دو قطبی انجام شده است، نشان می دهد که این اختلال قویا از طریق ژن ها منتقل می شود. کودکان افراد مبتلا به این اختلال ریسک بالاتری برای ابتلا به این اختلال دارند.
عوامل شیمیایی
این اختلال تا حدی ناشی از بر هم خوردن تعادل شیمیایی مغز است که می تواند با استفاده از دارو درمانی درمان گردد.
استرس
استرس می تواند در فراخوانی علایم این اختلال نقش مهمی داشته باشد. با این وجود در بسیاری از اوقات استرس خاصی را نمی توان در زمان بروز این اختلال پیدا کرد. گاهی اوقات خود این اختلال منجر به بروز وقایع استرس آمیز ( مثل طلاق یا از دست دادن کار) می شود.
چه درمان هایی برای این اختلال وجود دارند؟
در درمان افراد مبتلا به این اختلال دارو درمانی اثر بخشی قابل ملاحظه ای دارد. زمانی که این افراد در فاز مانیا هستند، متقاعد کردن آنها برای مراجعه به پزشک مشکل می باشد. گاهی اوقات، زمانی که علایم فرد شدید است بستری کردن بیمار الزامی می گردد. با این حال بسیاری از این بیماران بستری نمی شوند. علاوه بر دارو درمانی مداخلات روان شناختی نیز از مولفه های مهم درمان به حساب می آیند. روان درمانی به خصوص در کاهش احتمال عود و بازگشت بیماری بسیار موثر است. با دستیابی به یک برنامه درمانی مناسب بسیاری از این بیماران می توانند به زندگی عادی خود برگشته و عملکردی بهینه داشته باشند. اما در اکثر اوقات نظارت مداوم و چک آپ های منظم برای پیشگیری از عود توصیه می گردد.