هوش فضایی گاردنر
هوش دیداری یا فضایی (Visual – spatial intelligence) توانایی و ظرفیت افراد در درک، به خاطر سپردن و شناختن رابطه فضایی و محل قرارگیری اجسام سه بعدی نسبت به یکدیگر است.
افراد با هوش تصویری – فضایی در تصویرسازی های ذهنی و همچنین جهت یابی قوی هستند.
این نوع هوش یکی از 8 هوش معرفی شده در تئوری هوش های چندگانه هوارد گاردنر است.
هوش فضایی از دید گاردنر
هوارد گاردنر در کتاب خود با نام چارچوب ذهن: نظریه هوش های چندگانه، این گونه توصیف می کند:
“توانایی درک صحیح جهان به صورت بصری، اعمال تغییرات در درک ابتدایی خود از محیط و توانایی بازسازی ابعاد تجربه تصویری حتی در غیاب چیزی که این تجربه را پدید آورده است.”
قابلیت تجسم اشکال 3 بعدی که در ذهن ما تصویری را ایجاد میکند به این هوش تعبیر میشود.
معمولا کسانی که شطرنج بازی میکنند و خیلی خوب میتوانند پیش بینی حرکت نفر مقابلشون رو داشته باشند این ها کسانی هستند که از بهره هوش هندسی-ریاضی و فضایی خوبی برخوردادر هستند .
چه افرادی دارای این هوش هستند؟
افرادی دارای هوش فضایی
- هنگام آموزش با استفاده از دستورالعمل های نوشتاری ، مدل سازی شده یا نمودار و رسانه های تصویری ، بهتر یاد می گیرند.
- دانش آموزان با استعداد بصری و فضایی حافظه بصری خوبی برای جزئیات دارند.
- آنها با روش های شنیداری – تدریس مانند سخنرانی ، تلاوت ، تمرین و تکرار کمتر نتیجه می گیرند.
- آنها احتمالاً در هندسه بهتر عمل می کنند.
- آنها از پازل ، پیچ و خم ، نقشه و بلوک های ساختمانی لذت می برند.
- دانش آموزانی که در سبک یادگیری تصویری قوی هستند از فعالیت های مدرسه مانند:
- هنر
- هندسه
- گرافیک رایانه
- طراحی با رایانه لذت می برند آنها اغلب از حافظه بصری بسیار خوبی برخوردار هستند.
شغل های مناسب افراد با هوش فضایی بالا
برای هر کدام از این هوش های 10 گانه گاردنر، شغل های مشخصی وجود دارد.
- بازیگری
- کارگردانی
- تکنیسی
- مکانیک
- باغبانی
- معماری
- آتش نشانی و…
برای افرادی با این هوش مناسب است.
مشاغل مناسب برای افراد با هوش فضایی قدرتمند
- معمار
- نقاش
- بازیکن شطرنج
- مجسمه ساز
- طراح
- گرافیست
- فیلم ساز
- شعبده باز
- جهت یاب
- فیزیکدان نظری
- استراتژیست جنگ
- مهندس مکانیک
- طراح فضای داخلی
- عکاس
- طراح مد
- دریانورد
- خلبان
راهکارهای تقویت هوش فضایی
خوشبختانه خبر خوب این است که،هوش فضایی استعداد مادرزادی نیست و می توان آن را با تمرین پرورش داد.
هرچه تمرین بیشتری انجام دهید،هوش فضایی شما بیشتر خواهد شد. در اینجا راهکارهایی در رابطه با تقویت هوش فضایی ارائه می دهیم.
1.استفاده از لغاتی که توصیف کننده تصاویر یا فضا هستند
تحقیقاتی نشان داده است که استفاده از لغات توصیف کننده مکان، تصاویر و فضا هنگام گفتگو با کودکان باعث افزایش هوش فضایی آن ها می شود. شما نیز می توانید به جای استفاده از لغات “این جا” و “آن جا” در ادبیات روزمره خود از عبارت هایی نظیر “بالای قفسه کمد سمت راستی” یا “پشت جعبه سوم از سمت چپ” استفاده کنید. این کار به شما کمک می کند تا فضای سه بعدی را در ذهن خود تصویرسازی کنید و برای دیگران توصیف کنید. این کار به تقویت هوش فضایی شما کمک فراوانی می کند.
2. شطرنج بازی کردن
هنگام بازی شطرنج بازیکن مدام در حال فکر کردن به حرکت های بعدی و چیدن استراتژی های مختلف برای آینده است. برای انجام این کار لازم است ترکیب بندی در حال تغییر صفحه شطرنج را قدم به قدم و به طور مداوم در ذهن خود بازسازی کنید. ساختن و به خاطر سپردن چندین موقعیت مکانی سه بعدی مختلف در ذهن به تمرین فراوان نیاز دارد، اما این تمرین نه تنها از شما یک بازیکن شطرنج خوب می سازد بلکه باعث تقویت هوش فضایی شما نیز می شود.
3. بازی با لگو و جورچین
لگو بهترین بازی برای فکر کردن و ساختن به صورت سه بعدی است. شاید هیچ سرگرمی دیگری به اندازه لگو در زمینه هوش فضایی آموزنده نباشد. در دست گرفتن قطعات مدل در دست خود و پیدا کردن روش های خلاقانه برای سر هم بندی کردن این قطعات درک محیط به صورت سه بعدی را افزایش می دهد. این روزها حتی خودتان می توانید یک مجموعه قطعه سر هم بندی شده را ابداع کنید و برای به چالش کشیدن دیگران، در اختیار سایرین قرار دهید.
4. ساختن یک مخزن حافظه مکانی در ذهن
بسیاری از دانشمندان بر این باورند که مکان و حافظه با یکدیگر مرتبط هستند. کارآگاه معروف شرلوک هولمز یک مخزن حافظه مکانی در ذهن خود داشت و هر وقت نیاز به یادآوری جزئیات یک موضوع داشت به آن مراجعه می کرد. برای ساختن مخزن حافظه مکانی خودتان می توانید در ذهن خود در اتاق های خانه قدم بزنید نام و تعداد اشیاء، فهرست نکات قابل توجه و هر چیزی که در رابطه با آن اتاق قابل توجه باشد را به حافظه بسپارید. این سرگرمی به شما کمک می کند تا هر چیزی از شماره تلفن دوستتان گرفته تا فهرست خرید امروز را به خاطر بسپارید و در عین حال هوش فضایی شما را نیز تقویت می کند.
5. طراحی سریع
از آن جا که میان هنرهای تجسمی و هوش فضایی رابطه محکمی وجود دارد، طراحی کردن عامل مناسبی برای افزایش هوش فضایی به شمار می آید. نگران نباشید برای انجام این تمرین لازم نیست حتماً یک هنرمند حرفه ای باشید؛ کافی است شکل های ساده سه بعدی مثل مکعب مستطیل و استوانه را از زاویه های گوناگون روی کاغذ طراحی کنید. می توانید چتی یک نقشه ساده از آپارتمان یا دفتر کارتان طراحی کنید و ببینید تا چه اندازه می توانید جزئیات این مکان ها را به درستی به یاد آورید.
6. از نقشه‌ها استفاده کنید
استفاده از نقشه‌های گوگل یا حتی نقشه‌های کاغذی قدیمی هوش فضایی شما را تقویت می کند. اگر می‌خواهید از تمام مزایای مسیریابی با نقشه استفاده کنید و احتمالاً شروع به استفاده از قطب‌نما برای پیدا کردن جهت‌ها کنید، از GPS اجتناب کنید.
7. پازل حل کنید
وقتی پازل حل می‌کنید، سعی می‌کنید که خروجی نهایی را تصور کرده و قطعات را کنار هم بگذارید. این کار تفکر بصری شما را بهبود می‌بخشد. همین اتفاق هنگام حل کردن مکعب روبیک می‌افتد. حل کردن ماز هم راهی برای بهبود مهارت‌های بصری و هوش فضایی است، زیرا شما تلاش می‌کنید که نقشه‌های شناختی از محیط اطراف بسازید تا در مسیریابی شما در ماز به شما کمک کند.
8. بازی‌های استراتژیک انجام دهید
بازی‌های استراتژیک نیازمند مهارت‌های تصمیم‌گیری هستند، اما نیاز به مهارت‌های تفکر بصری، به‌خصوص در بازی شطرنج، هم دارند. در بازی شطرنج باید قبل از هر حرکتی که انجام می‌دهید فکر کنید. بازیکنان باید عواقب حرکات خود را قبل از انجام در نظر بگیرند و مجموعه‌ای از حرکات را که هنوز انجام نشده مجسم کنند که این نشان‌دهنده هوش فضایی است.
9. با اسباب‌بازی‌های ساختنی بازی کنید
ساخت شکل‌ها و سازه‌های مختلف با لگوها می‌تواند هوش فضایی شما را افزایش دهد. تلاش برای ساخت اشکال مختلف می‌تواند دیدگاه شما را به‌شدت بهبود بخشد. این تمرین می‌تواند تمرین فوق العاده ای برای کودکان باشد. البته در مقاله استعدادیابی کودکان به برخی دیگر از راه ها تقویت هوش ها برای کودکان اشاره کرده ایم و حتی تست آنلاینی طراحی کرده ایم که می‌توانید با استفاده از آن، میزان هوش فضایی کودکان خود را اندازی گیری کنید. پیشنهاد می‌کنم حتماً سری هم به آن مقاله بزنید.
10. فعالیت هنری انجام دهید
معماران طراحی‌های زیادی انجام می‌دهند و هر چه بیشتر این کارها را تکرار کنند هم بهتر است. اگر شما چیزی را رسم کنید که نمی‌توانید ببینید، یعنی می‌توانید آن را از حافظه خود بازیابی کرده و در ذهن خود آن را ببینید. اگر شما بتوانید آن را ببینید، شروع می‌کنید به فکر کردن در مورد اینکه چگونه خطوط و اجزای مختلف را قرار دهید که به ترسیم درستی برسید. تمام این تمرین‌ها هوش فضایی شما را افزایش می‌دهد.
11. بازی‌های ویدئویی انجام دهید
این یک مورد را احتمالاً دوست دارید. بازی‌های ویدئویی برای هوش دیداری فضایی مفید هستند، به‌خصوص بازی‌های نقش‌آفرینی که فرد فرض میکند نقش اول است و شروع به مسیریابی میکند. در چنین بازی‌هایی شخص باید نقشه‌ها را دنبال کند، میانبر پیدا کند، مسیرها را به حافظه بسپرد و …؛ این‌ها هم برای حافظه و هوش فضایی خوب است.
12. از ابرها شکل بسازید
این یک بازی سرگرم‌کننده ساده است که شاید در کودکی انجام داده باشید، به آسمان نگاه کرده و شکل‌هایی را از ابرها در ذهن خود بسازید. این کار منحصر به ابرها هم نیست. می‌توانید از هر چیزی که در اطراف خود می‌بینید شکلی در ذهن خود بسازید، از کتاب‌هایی که به‌هم‌ریخته شده است، شاخه‌های درختان، غذا؛ تقریباً از همه‌چیز.
13. به عکس‌ها دقت کنید
شبکه‌های اجتماعی دیدن عکس‌ها را به یک فعالیت روزانه مانند خوردن و خوابیدن تبدیل کرده‌اند. با این وجود کاری که ما انجام می‌دهیم این است که به‌صورت ساده یک عکس را می‌بینیم و از آن رد می‌شویم و دیگری را می‌بینیم، چیزی شبیه به نگاه اجمالی. پس بهتر است این کار روزمره را تبدیل به یک فعالیت مفید بکنیم. سعی کنید ببینید پشت هر عکس چیست، پس زمینه آن، به نحوه گرفته شدن آن، زمان گرفته شدن آن و … توجه کنید. این تحلیل بصری می‌تواند هوش فضایی شما را به‌شدت سریع‌تر کند.
به علاوه، بعد از مدتی به راحتی می‌توانید بار تصویر و احساسی که درون آن نهفته است را تشخیص دهید که باعث بالا رفتن هوش هیجانی شما میشود. هوشی که برای انجام هر کاری از مهندسی گرفته تا مدیریت به آن نیاز پیدا می‌کنیم. راستی، از میزان هوش هیجانی خودتان خبر دارید؟ اگر ندارید بهتر است همین الآن در تست هوش هیجانی شرکت کنید و از میزان آن اطلاع پیدا کنید.
14. یک قصر ذهنی بسازید
روش قصر ذهنی از حافظه فضایی و مهارت‌های بصری سازی برای فراخوانی اطلاعات استفاده میکند؛ مثلاً ممکن است نام هم‌کلاسی‌های دوران دبیرستان را به خاطر بیاورید و یک تصویر از کلاس خود بسازید و در آن قدم بزنید و در عین حال محل نشستن هم‌کلاسی‌ها را به خاطر بیاورید. این تمرین در اصل برای بهبود حافظه است، اما استفاده از آن بصری سازی و حافظه فضایی را نیز بهبود می‌بخشد.
15. از تصویرها، داستان بسازید
برای ساخت یک داستان از تصاویر (بدون کمک متن) باید تصاویر واقعاً با معنی باشند. ممکن است این کار چالش‌برانگیز باشد اما اگر با تمرین قبلی به سراغ این کار بروید در این کار خوب عمل خواهید کرد. اگر المان‌هایی که یک تصویر را خوانا میکنند بشناسید، می‌توانید یک ترکیب خوانا بسازید و در مرحله بعد می‌توانید فضاها و پلان‌های خوانا بسازید.
این تمرین ها می تواند هوش فضایی ما را بهبود بخشد. در پایان، کلیپی برای شما که بخشی از بسته جامع استعدادیابی و افزایش هوش کودکان است آماده کرده ایم که در آن یکی از بهترین بازی ها برای افزایش هوش فضایی کودکان به نام مداد رنگی را به شما کرده ایم که پیشنهاد می‌کنم حتماً آن را هم مشاهده کنید.
انواع هوش در تست گاردنر
- هوش کلامی-زبانی
- هوش منطقی-ریاضی
- هوش موسیقی
- هوش بدنی یا جنبشی
- هوش تصویری یا فضایی
- هوش میان فردی
- هوش درون فردی
- هوش طبیعت گرا
برای شرکت در آزمون آنلاین هوش چند گانه گاردنر روی لینک زیر کلیک کنید.