هوش بین فردی
هوش بین فردی که به آن هوش میان فردی یا هوش برون فردی هم گفته می‌شود، یکی از هوش‌های چندگانهٔ نظریهٔ گاردنر است.
افراد با هوش بین فردی بالا می‌توانند تاثیرگذاری بالایی روی اطرافیان خود داشته باشند.
برقراری ارتباط موثر و درک احساسات اطرافیان از ویژگی‌های اصلی این گروه است.
هوش بین فردی چیست؟
حتماً تا به حال افرادی را دیده‌اید که دوستان زیادی دارند، از شرکت در فعالیت‌های اجتماعی و کارهای گروهی لذت می‌برند و توانایی عجیبی در جذب و هدایت افراد دارند.
این ویژگی‌ها ناشی از هوش بین فردی بالای این افراد است.
تا مدت‌ها هوش انسان به وسیلهٔ تست‌های استاندارد و با معیار ضریب هوشی یا IQ سنجیده می‌شد.
اما گاردنر عقیده داشت هوش چند بعدی است و IQ به تنهایی معیار خوبی برای سنجش آن نیست.
این هوش در واقع توانایی ایجاد ارتباط و تعامل موثر با دیگران است. اگر کسی در درک احساسات، رفتارها و انگیزه‌های
دیگران استعداد داشته باشد، دارای هوش بین فردی بالایی است.
این افراد معمولاً دوستان زیادی دارند و برای اطرافیان خود اهمیت زیادی قائل هستند.
آن‌ها دلسوز و همدل بوده و در درک ارتباطات کلامی و زبان بدن دیگران ماهر هستند.
دو دنیای متفاوت
معمولاً از این هوش در کنار هوش درون فردی یاد می‌شود.
با وجود اینکه این دو هوش به هم مرتبط هستند، اما تفاوت‌های بسیاری با هم دارند.
افراد با هوش بین فردی بالا دوستان زیادی دارند.
تفاوت هوش میان فردی و درون فردی در نحوهٔ تعامل فرد با دو دنیای مختلف است.
در واقع هوش برون فردی نحوهٔ ارتباط فرد را با دیگران و دنیای بیرون توصیف می‌کند.
اما هوش درون فردی همانطور که از اسمش پیداست، به ارتباط فرد با دنیای درون خودش مربوط است.
چرا هوش بین فردی مهم است؟
با اینکه همهٔ هوش‌ها در جای خود مهم هستند، اما از نقش مهم هوش برون فردی در پیشرفت شغلی و روابط بین فردی نمی‌توان چشم‌پوشی کرد.
بالا بودن این هوش به فرد کمک می‌کند تا روابطش را با دیگران مدیریت کند، با آن‌ها مذاکره کند، تعارضات را حل کند و موقعیت‌های مختلف را بهتر بشناسد.
این نوع هوش تفاوت‌های مهمی با سایر هوش‌ها دارد که آن را از بقیه متمایز می‌کند.
هوش بین فردی در ارتباط با دیگران معنا پیدا می‌کند.
در حالی که سایر هوش‌ها تنها به خود فرد و توانایی‌های او وابسته هستند، هوش بین فردی به آن ها کمک می‌کند تا تبدیل به دوستانی قابل اعتماد برای دیگران شوند.
هوش بین فردی با توانایی افراد در برقراری ارتباط با دیگران مرتبط است.
یک تیم قوی از افراد مختلف با هوش‌های مختلف تشکیل می‌شود.
بدون داشتن هوش بین فردی نمی‌توان از حداکثر قابلیت‌های اعضای تیم استفاده کرد.
این هوش باعث یکپارچگی گروه می‌شود.
هوش بین فردی برای فرد فرصت‌های جدیدی را ایجاد می‌کند.
مثلاً فردی را در نظر بگیرید که به اصول معاملات مسلط است.
اما اگر این فرد نتواند به خوبی با دیگران ارتباط برقرار کند، فرصت آشنایی با افراد جدید و موقعیت‌های خوب بازار را از دست می‌دهد.
هوش بین فردی می‌تواند فرد را به یک رهبر تبدیل کند.
بقیهٔ هوش‌ها ممکن است شما را در یک زمینهٔ خاص متخصص کنند.
اما اگر کسی به دنبال شغل‌های نظارتی و مدیریتی است حتماً باید روی ارتقای هوش بین فردی خود کار کند.
دستیابی به هوش بین فردی بالا ساده‌تر از سایر هوش‌ها است.
برای مثال بالا بردن هوش برون فردی به دشواری افزایش «هوش موسیقیایی» نیست.
هر فردی اگر بخواهد می‌تواند با تمرین و تلاش این هوش را در خود بهبود دهد.
ویژگی های هوش بین فردی بالا چیست؟
این هوش چه کمکی به پیشرفت افراد در زندگی و مسیر شغلی آن‌ها می‌کند؟
برای پاسخ به این سوال بهتر است به برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های افراد با هوش میان فردی بالا نگاهی بیندازیم:
حساسیت اجتماعی
افراد با هوش میان فردی بالا می‌توانند احساسات درونی طرف مقابل خود را از نوع واکنش آن‌ها تشخیص دهند.
این افراد درک بالایی از احساسات، حالات روحی و انگیزه‌های دیگران دارند.
تاثیرگذاری اجتماعی
از آنجا که این افراد حساسیت بیشتری نسبت به احساسات دیگران دارند، دیگران بیشتر تمایل دارند با آن‌ها ارتباط داشته باشند.
در نتیجه به راحتی می‌توانند آن‌ها را به خود جذب و به انجام کارهای مدنظر خود هدایت کنند.
هر روز بهتر از دیروز
گسترش دایرهٔ اطرافیان به معنی بیش از پیش زیر ذره‌بین بودن و مورد قضاوت و نقد قرار گرفتن است.
افراد با هوش برون فردی بالا برای اینکه جایگاه مثبت خود را در ذهن افراد حفظ کنند، هر روز به دنبال راه‌های جدید پیشرفت و ایجاد خصوصیات بهتر در خود هستند.
افراد با هوش بین فردی بالا همیشه به دنبال پیشرفت هستند.
مهارت در ارتباطات کلامی و غیرکلامی
این افراد درک بالایی از زبان بدن و لحن کلام خود دارند.
آن‌ها می‌دانند چطور هر پیامی را به شکل تاثیرگذار به دیگران منتقل کنند.
همچنین به خوبی می‌توانند زبان بدن و کلام دیگران را تحلیل کنند.
همدلی با دیگران
وقتی بهتر بتوانید صحبت‌ها و زبان بدن دیگران را درک کنید، فهمیدن احساسات آن‌ها هم ساده‌تر می‌شود.
با درک بهتر احساسات دیگران و همدلی کردن با آن‌ها، بهتر می‌توانید به نیازهایشان پاسخ دهید و متقابلاً آن‌ها هم قدردان شما خواهند بود.
اطمینان
هوش برون فردی به فرد کمک می‌کند تا روی احساساتی که اطرافش در جریان است کنترل داشته باشد.
آن‌ها می‌دانند اطرافیانشان چه وقت و چرا خوشحال یا ناراحت هستند و چطور باید به احساساتشان واکنش نشان داد.
آگاهی از اتفاقات اطراف، حس اطمینان را در وجود فرد زنده می‌کند.
اجتماعی بود
افراد با هوش برون فردی بالا از برقراری ارتباط با دیگران و شرکت در فعالیت‌های اجتماعی لذت می‌برند.
تقویت هوش بین فردی
تا اینجا حتماً متوجه شده‌اید که هوش بین فردی اهمیت بالایی در زندگی شغلی و شخصی افراد ایفا می‌کند.
خبر خوب این است که این هوش غیرقابل تغییر و ثابت نیست.
هوش مانند عضله‌ای است که با تمرین روز به روز قوی‌تر می‌شود.
خوشبختانه مهارت‌هایی که باعث بهبود این هوش می‌شوند کاملاً اکتسابی هستند.
افزایش هوش بین فردی باعث بهبود روابط با دیگران می‌شود.
همدلی را تمرین کنید.
با کفش‌های دیگران راه بروید! خود را جای دیگران بگذارید تا از دریچهٔ چشم آن‌ها به مسائل نگاه کنید.
با این کار بهتر آن‌ها را درک خواهید کرد. در نتیجه می‌توانید تعامل موثرتری با آن‌ها داشته باشید.
شنیدن کافی نیست: با تمام وجود گوش دهید!
گوش دادن فعال یکی از مهم‌ترین عناصر هوش بین فردی است.
این کار به طرف مقابل حس احترام و توجه را القا می‌کند.
با ارتباط چشمی، سر تکان دادن و حرف نزدن در خلال صحبت‌های طرف مقابل، گوش دادن فعال را تمرین کنید و به افراد بفهمانید که واقعاً به آن‌ها توجه می‌کنید.
یکی از راه‌های افزایش هوش بین فردی گوش دادن فعال است.
در گروه‌ها فعال باشید.
فرقی ندارد در یک تیم ورزشی حضور دارید یا یک گروه کاری.
تلاش کنید در گروه تبدیل به یک عضو فعال شوید.
برای پیشرفت عملکرد کل تیم اهمیت قائل شوید و برای آن تلاش کنید.
حتی می‌توانید نقش رهبری یک گروه را بر عهده بگیرید تا استعدادهای نهفتهٔ خود را آشکار کنید.
زمانتان را مدیریت کنید.
زمان خود را بین فعالیت‌های مختلف تقسیم کنید.
برای کار، خانواده و روابط اجتماعی خود زمان‌هایی را در نظر بگیرید.
اختصاص دادن زمان‌هایی ویژه دوستان و برقراری ارتباط با با آدم‌های جدید، به شما کمک می‌کند تا در روابط اجتماعی بهتر عمل کنید.
برای خود اهداف قابل اندازه‌گیری تعیین کنید.
تنظیم اهداف مشخصی مثل: «هر روز صحبت کردن با یک آدم جدید» خیلی از بهتر از اهداف عمومی مثل «آشنایی با آدم‌های بیشتر» است.
سعی کنید اهداف قابل اندازه‌گیری و پیگیری برای خود تنظیم کنید.
از ناحیهٔ امن خود خارج شوید.
اگر درونگرا هستید حتماً برایتان حضور در گروه‌ها و شرکت در فعالیت‌های اجتماعی دشوار است.
اما در خانه نشستن چندان کمکی به شما نمی‌کند.
برای افزایش هوش بین فردی باید از ناحیهٔ امن خود خارج شوید.
گروه‌های ورزشی یا اجتماعی موردعلاقه‌تان را پیدا کنید و وارد آن‌ها شوید.
شرکت در جلسات گروهی هفتگی شانس ملاقات با آدم‌های جدید و تمرین روابط اجتماعی را در اختیار شما می‌گذارد.
سر صحبت را با غریبه‌ها باز کنید.
در ایستگاه اتوبوس، در فاصلهٔ بین دو ایستگاه مترو یا صف نانوایی بیکار نمانید! سر صحبت را با یک غریبه باز کنید.
شاید غریبه‌ها روی خوش به شما نشان ندهند اما هر ارتباط جدیدی یک تجربه است که به شما کمک می‌کند تا بتوانید با آدم‌های مختلف ارتباط برقرار کنید.
کتاب بخوانید.
کتاب‌های زیادی در مورد شخصیت‌های مطرح اجتماعی نوشته شده است.
با خواندن زندگینامهٔ این افراد می‌توانید ویژگی‌های برجستهٔ آن‌ها را بشناسید و از تجربیات آن‌ها در زندگی خود استفاده کنید.
همچنین مطالعهٔ کتاب‌هایی در خصوص شیوه‌های برقراری ارتباط با دیگران یا مدیریت آن‌ها هم می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند.
وساطت کنید.
وقتی بین دوستان یا همکارانتان اختلافی پیش می‌آید، به آن‌ها پیشنهاد دهید که بین آن‌ها میانجی‌گری کنید.
تلاش کنید بدون سوگیری به مسئلهٔ به وجود آمده نگاه کنید.
خود را جای هرکدام بگذارید تا بفهمید مشکل از دید هرکدام چگونه دیده می‌شود و چه حسی نسبت به آن شرایط دارند.
به دیگران درس بدهید.
یکی از فعالیت‌هایی که به افزایش هوش بین فردی کمک می‌کند درس دادن است.
در محل کار یا تحصیل می‌توانید یک موضوع جدید را به دیگران یاد بدهید.
در خلال آموزش، مهارت‌های گوش دادن فعال و تعامل با دیگران را هم تمرین می‌کنید.
یکی دیگر از راه‌های افزایش هوش بین فردی تدریس است.
شغل مناسب هوش بین فردی چیست؟
بعضی مشاغل پیشنهادی برای این نوع هوش عبارتند از:
- مشاغل سرپرستی و مدیریتی
- مدیر مدرسه
- کارشناس منابع انسانی
- قاضی
- داور ورزشی
- جامعه شناس
- مشاور
- روانشناس
- پرستار
- روابط عمومی
- فروش تورهای مسافرتی
توجه داشته باشید که هر شغلی از مسئولیت‌های مختلفی تشکیل شده است که هرکدام نیازمند یک نوع هوش خاص هستند. بنابراین برای فعالیت در هر شغلی باید توانمندی‌های مورد نیاز دیگر را هم درخود پرورش دهید. مهم نیست چه شغلی را انتخاب می‌کنید. یاد گرفتن نحوهٔ زندگی با انسان‌ها در مسیر شغلی و زندگی فردی به شما کمک خواهد کرد. بنابراین روی یادگیری مهارت‌های مربوط به آن وقت بگذارید تا تاثیرش را در بلندمدت ببینید.