استرس حاد چیست؟
استرس حاد چیست؟
استرس حاد رایج‌ترین شکل استرس است و برای هرکسی پیش می‌آید. این فرایند واکنش فوری بدن به موقعیت جدید و مشکل‌ساز است. این وضعیت نوعی استرس است که وقتی به‌طور بسیار نزدیک از کنار تصادف خودرو می‌گذرید، ممکن است احساس کنید. استرس حاد همچنین می‌تواند حاصل چیزی باشد که شما واقعا از آن لذت می‌برید. این حس چیزی ترسناک و درعین‌حال هیجان‌انگیز است؛ مثل احساسی که در شهربازی یا هنگام اسکی از روی شیب تند به شما دست می‌دهد. این رویدادهای استرس‌زای حاد به‌طور طبیعی به شما آسیبی نمی‌رسانند. آن‌ها حتی ممکن است برایتان مفید باشند. این وضعیت‌های استرس‌زا بدن و مغز را برای پاسخ‌دهی به موقعیت‌های استرس‌زای آینده آماده می‌کنند. به‌محض رفع خطر، سیستم بدن باید به‌حالت طبیعی برگردد.
استرس حاد میزان کمش می‌تواند هیجان‌انگیز باشد؛ اما میزان بیش‌ازحدش خسته‌کننده است. برای مثال، حرکت سریع با اسکی در ابتدای روز می‌تواند نشاط‌بخش باشد. همان اسکی در پایان روز ممکن است طاقت‌فرسا باشد. اسکی‌کردن بیش‌ازحد می‌تواند به افتادن و شکستکی استخوان‌ها منجر شود. به‌همین‌ترتیب، مقدار زیاد استرس حاد می‌تواند آشفتگی، سردرد، ناراحتی معده و دیگر مشکلات را باعث شود. خوشبختانه افراد علائم استرس حاد را می‌توانند تشخیص دهند. فهرست بلندبالایی از موقعیت‌های این‌چنینی در زندگی وجود دارد: تصادف اتومبیل که موجب صدمه به گِل‌گیر خودرو شود، ازدست‌دادن معامله‌ای مهم، فرارسیدن مهلت انجام کاری مهم، مشکلات ناگهانی و... . به‌علت اینکه این عوامل در کوتاه‌مدت هستند، استرس حاد به‌اندازه‌ی کافی فرصت ندارد به آسیب‌های گسترده‌ایی منجر شود که با استرس‌های طولانی‌مدت همراه است. برای سنجش استرس در تست افسردگی بک رایگان و تست نئو شرکت کنید
علائم استرس حاد
- آشفتگی عاطفی: ترکیبی از عصبانیت یا تحریک‌پذیری و اضطراب و افسردگی
- مشکلات عضلانی شامل سردردهای تنشی، درد پشت، درد فک و تنش‌های عضلانی که کشیدگی عضلات و
- تاندون‌ها و مشکلات لیگامان‌ها را سبب می‌شود
- مشکلات معده‌ای و شکمی و روده‌ای مانند سوزش سر دل، اسید معده، نفخ، اسهال، یبوست و سندرم روده‌ی
- تحریک‌پذیر
- تحریک موقت موجب افزایش فشارخون و ضربان قلب، تعریق، لرزش قلب، سرگیجه، سردردهای میگرنی،
- سردی دست یا پا، تنگی نفس و درد سینه می‌شود
- استرس حاد در زندگی هرفردی ممکن است به‌وجود بیاید و کاملا درمان‌پذیر و مدیریت‌کردنی است. استرس حاد
- شدید قصه‌ی متفاوتی است. این نوع استرس مانند وقتی شما با موقعیت مرگ‌باری رو‌به‌رو می‌شوید، می‌تواند به بُروز اختلال استرس پس از حادثه (PTSD) یا دیگر مشکلات روانی منجر شود.
علل اختلال استرس حاد
وقتی کسی درمعرض ابتلا به اختلال استرس حاد خواهد بود که با یک واقعه‌ی تروماتیک مواجه شود. اما چه کسانی بیشتر درمعرض خطرند؟
- کسانی که سابقه‌ی اختلالات روانی دارند
- کسانی که واقعه‌ی تروماتیک برای‌شان خیلی شدید حس می‌شود
- کسانی که با سبک مقابله‌ای اجتنابی با قضیه برخورد می‌کنند
- کسانی که پیشتر سابقه‌ی تروما داشته‌اند
- احتمال بروز اختلال استرس حاد در زنان بیشتر از مردان است.
واکنش روانیِ پشت اختلال استرس حاد را واکنش استرسی حاد می‌گویند. ما انسان‌ها وقتی با ترس یا اتفاقی تهدیدکننده مواجه می‌شویم، به‌طور طبیعی یا می‌ایستیم و مقابله می‌کنیم یا از تهدید می‌گریزیم. این واکنش را به‌اسم پاسخ جنگ یا گریز می‌شناسیم. علائم پاسخ استرسی حاد عبارت‌اند از افزایش ناگهانی ضربان قلب، فشار خون، تعریق، دم‌وبازدم و سوخت‌وساز و نیز انقباض عضلات. هنگام تجربه‌ی تهدید تغییراتی مانند تشدید برون‌ده قلبی و تسریع سوخت‌وساز جهت مهیاشدن برای اقدام به نجات ضروری‌اند. اما کسی که واقعه‌ای تروماتیک را تجربه می‌کند، ممکن است که متعاقبا به‌دلیل یادآوری خاطرات مزاحم یا دیدن رویاهای آزاردهنده خودش را مدام درمعرض خطر حس کند و بنابراین بیش‌ازحد معمول به علائم استرسی حاد دچار شود.
کسانی که در معرض اختلال استرس حاد قرار دارند
هر کس می تواند بعد از یک واقعه ناگوار به ASD مبتلا شود. در صورت داشتن شرایط زیر ممکن است خطر ابتلا به ASD افزایش می یابد:
- سابقه تجربه، مشاهده یک واقعه تلخ در گذشته
- سابقه ASD یا PTSD
- سابقه انواع خاصی از مشکلات روحی
- سابقه علائم متمایز کننده در حادثه های آسیب زننده
درمان استرس حاد
رفتار درمانی شناختی (CBT) موفق‌ترین نوع درمان در مقابله با اختلال استرس حاد گزارش شده است. این راهکار درمانی از دو بخش اصلی تشکیل می‌شود: اول اینکه سعی بر آن است تا ادراکات فرد یا بهتر بگوییم الگوهای فکری او پیرامون واقعه‌ی تروماتیک تغییر داده شوند. دوم اینکه درمان‌گر می‌کوشد تا رفتارهای فرد در موقعیت‌های اضطراب‌زا را اصلاح کند. رفتاردرمانی شناختی نه‌تنها علائم اختلال استرس حاد را بهبود می‌بخشد، بلکه کمک می‌کند که از بروز اختلال استرس پس آسیبی نیز جلوگیری شود.
از جمله‌ی دیگر راه‌های درمان اختلال استرس حاد می‌توان به گروه‌های بازگویی روان‌شناختی و مدیریت اضطراب اشاره کرد. بازگویی روان‌شناختی شامل گونه‌ای از مداخلات درمانی شدید، بلافاصله پس از تجربه‌ی تروماست؛ طوری که فرد ترومادیده خواهد توانست هرآنچه را که بوده درموردش صحبت کند. این روش درمورد برخی از بیماران نتیجه‌بخش است، اما عده‌ای نیز هستند که وقتی درمورد آنچه سبب پریشانی‌شان شده صحبت می‌کنند، تجربه‌ی تروما مجددا برای‌شان تکرار می‌شود.
داروهای روان‌گردانِ تجویزی نیز می‌توانند در بهبود علائم اضطراب و برانگیختگی شدید موثر باشند. در این میان از تاثیر استراتژی‌های کاهش استرس مانند ذهن آگاهی و استراتژی‌های آرام‌سازی نیز نباید غافل بود. این قبیل تمرین‌ها می‌توانند در مقابله با علائم اختلال استرس حاد و همچنین کاهش این علائم مفید واقع شوند.