اختلال ضد اجتماعی یا سایکوپاتی، وضعیتی است که فرد هیچ اهمیتی برای رفتار صحیح و اشتباه و احساسات دیگران قائل نیست و حقوق دیگران را رعایت نمی‌کند. آنها نسبت به دیگران سنگدلانه، خشن و بی‌تفاوت رفتار می‌کنند و بابت این نوع رفتار هیچ احساس پشیمانی و گناهی ندارند.
آنها اغلب از قانون نافرمانی می‌کنند و درنهایت مجرم می‌شوند. دروغ می‌گویند و یا رفتار خشنی و هیجان‌زده دارند و حتی مستعد اعتیاد به‌ویژه اعتیاد به الکل هستند، از تاثیرات این رفتار این است که از عهده مسئولیت‌های تحصیلی، کاری و خانوادگی برنیایند.
بیماران دچار اختلال ضداجتماعی معمولاً ظاهر گرم و صمیمی یا دوست‌داشتنی دارند ولی گذشته و سابقه آنها نشانه‌های اختلال دیده می‌شود. آنها از ابتدایی کودکی رفتارهای مانند فرار از مدرسه یا خانه، دزدی، دعوا، سوءمصرف مواد مخدر به‌ویژه الکل و رفتار غیرقانونی را تجربه می‌کنند.
بیماران مبتلا به اختلال شخصیت هیچ نشانی از اضطراب و افسردگی از خود نشان نمی‌دهند که این دقیقاً با وضعیت آنها در تناقض است. البته تهدید به خودکشی و اشتغال ذهنی مربوط به مسائل جسمی در این افراد شایع است. معمولاً توضیحی که درباره رفتار خود می‌دهند تصور می‌شود این رفتارها ناشی از بی‌توجهی و بی‌فکری از آنها سرزده.
نشانه‌های اختلال شخصیت ضد اجتماعی
- به درست یا اشتباه بودن رفتار خود بی‌توجه هستند
- دروغگویی و فریب دیگران برای بهره‌کشی
- سنگدلی نسبت به دیگران
- بی‌احترامی به دیگران
- با استفاده از شوخ طبیعی بازیچه قرار دادن دیگران برای لذت شخصی
- روابط ضعیف یا بر اساس سوءاستفاده از دیگران
- غرور و استبداد شدید
- رفتار مجرمانه و مشکلات زیاد با قانون
- خصومت، پرخاشگری و خشونت
- تحریک‌پذیری بالا و اضطراب
- تکانش گری و ناتوانی در برنامه‌ریزی قبلی
- عدم پشیمانی از آسیب‌های که رسانده
- عدم همدردی و همدلی به دیگران
- خطر پذیری بی‌دلیل یا رفتارهای خطر آمیز بدون توجه به امنیت خود و دیگران
- زیر پا گذاشتن حقوق دیگران با بی‌صداقتی یا ارعاب
- ناتوانی در فهم و درک عواقب رفتار منفی
- عدم مسئولیت پذیری و ناتوانی تعهدات به کار یا مسائل مالی
علت اختلال شخصیت ضد اجتماعی
شخصیت هر فرد، ترکیبی از افکار، احساسات و رفتارهایی فرد می باشد که همه اینها، منحصر به فرد هستند. افکار، احساسات و رفتارهای افراد متفاوت، مختلف است. شخصیت هر فرد، در دوران کودکی و بر اساس عوامل ارثی و محیطی شکل می گیرد.
عوامل خطر شخصیت ضد اجتماعی
علت دقیق اختلال شخصیت ضد اجتماعی مشخص نیست، اما ژن ها و سایر عوامل مانند:
- کودک آزاری
- نحوه عملکرد مغز
- داشتن والدین ضد اجتماعی یا الکلی
- داشتن والدین ضد اجتماعی یا الکلی، فرد را در معرض خطر این اختلال شخصیت قرار می دهد.
- کودک آزاری ممکن است فرد را در معرض ابتلا به اختلال شخصیت اجتماعی قرار دهند. شرایط سخت زندگی می تواند باعث بدترشدن علائم اختلال شود.
- علاوه بر موارد مذکور، تغییر در نحوه عملکرد مغز می تواند همزمان با رشد مغز منجر به بروز برخی علائم ضد اجتماعی شما شوند.
سایر عوامل خطر اختلال شخصیت ضد اجتماعی
به نظر می رسد برخی از عوامل، خطر ابتلا به اختلال را افزایش می دهد، مانند:
- جنسیت
- در معرض سوءاستفاده جنسی قرار گرفتن، در دوران کودکی
- زندگی خانوادگی ناپایدار، خشن یا آشفته در دوران کودکی
- مردان بیشتر از زنان در معرض خطر ابتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی هستند.
- سابقه خانوادگی اختلال شخصیت ضد اجتماعی یا سایر اختلالات شخصیتی یا بیماری روانی
عوارض اختلال شخصیت ضد اجتماعی
عوارض عواقب و مشکلات این نوع اختلال ممکن است شامل موارد زیر شود:
- شرکت در باندهای خلافکار
- سوء مصرف الکل یا مواد مخدر
- مرگ زودرس، معمولاً در نتیجه خشونت
- داشتن افکار خودکشی یا اقدام خودکشی
- وضعیت اجتماعی و اقتصادی پایین و بی خانمانی
- سوء استفاده از همسر یا کودک آزاری یا غفلت از کودک
- داشتن سایر اختلالات سلامت روان مانند افسردگی یا اضطراب
پیشگیری اختلال شخصیت ضد اجتماعی
هیچ راه مطمئنی برای پیشگیری از بروز این نوع اختلال در افراد در معرض خطر وجود ندارد. رفتار ضد اجتماعی افراد، ریشه در دروان کودکی آن ها دارد، والدین، معلمان و کودکان می توانند علائم هشدار دهنده اولیه را تشخیص دهند. تشخیص و درمان به موقع، راهکارهای موثر و مناسب در زمینه اصلاح رفتار، یادگیری مهارت های اجتماعی، آموزش والدین، خانواده درمانی و روان درمانی می تواند به کاهش بروز علائم در افراد مبتلا به اختلال شخصیتی ضد اجتماعی کمک کند.
تشخیص اختلال شخصیت ضد اجتماعی
افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی احتمالاً خودشان باور ندارند که به کمک و درمان نیاز دارند. این افراد ممکن است به دلیل علائم دیگری مانند افسردگی، اضطراب، عصبانیت و یا برای درمان سوء مصرف مواد به پزشک مراجعه کنند.افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی احتمالا جزییات دقیقی از علائم خود را به پزشک نمی گویند.
یک عامل اصلی برای تشخیص اختلال ضد اجتماعی، بررسی رفتارهای فرد مبتلا می باشد. پزشک برخورد و ارتباط فرد با اطرافیان را ارزیابی می کند. خانواده و دوستان ممکن است بتوانند اطلاعات مفیدی را در این زمینه به پزشک ارائه دهند. پس از ارزیابی پزشکی، برای تایید کردن و یا رد سایر شرایط پزشکی و ارزیابی بیشتر، به روان شناس ارجاع داده می شود.
تشخیص این نوع اختلال معمولاً مبتنی بر عوامل زیر است:
ارزیابی روانشناختی
این ارزیابی به بررسی افکار، احساسات، روابط، الگوهای رفتاری و تاریخچه خانوادگی فرد می پردازد.
- ارزیابی بر اساس DSM-5
- ارزیابی براساس علائم دفترچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روان (DSM-5)، منتشر شده توسط انجمن
- روان پزشکی آمریکا
- اگرچه معمولاً این نوع اختلال قبل از 18 سالگی تشخیص داده نمی شوند، اما ممکن است برخی از علائم کودکی
- یا اوایل نوجوانی بروز کند. معمولاً شواهدی از علائم اختلال سلوک قبل از 15 سالگی دیده می شود. تشخیص زودرس این اختلال می تواند به بهبود نتایج بلند مدت کمک کند.
درمان اختلال شخصیت ضد اجتماعی
اختلال شخصیت ضد اجتماعی یکی از سخت ترین اختلالات شخصیتی برای درمان است. افراد مبتلا به این بیماری معمولاً خودشان به دنبال معالجه نیستند. درمان این افراد به پیگیری های طولانی مدت نیاز دارد. برای درمان این اختلال باید به روان پزشک و یا روان شناس با تجربه مراجعه نمود. درمان بستگی به وضعیت پزشکی فرد، تمایل برای برطرف کردن علائم و معالجه و شدت علائم دارد. برخی از روش های درمانی این نوع اختلال شخصیت به شرح زیر می باشد:
روان درمانی
روان درمانی، که به آن گفت و گوی درمانی هم گفته می شود، گاهی برای درمان اختلال شخصیت ضد اجتماعی استفاده می شود.
کاربرد های روان درمانی
روان درمانی شامل، مدیریت عصبانیت و خشونت، درمان سوء مصرف مواد و درمان سایر اختلالات بهداشت روانی مانند افسردگی و اضطراب می باشد. اما روان درمانی همیشه موثر نیست، به خصوص اگر علائم شدید باشد و فرد به اختلال خود اعتراف نکند.
درمان مبتنی بر ذهنی (MBT)
نوع دیگری از درمان است که در معالجه این نوع اختلال محبوبیت بیشتری پیدا کرده است. در این روش، درمانگر شما را تشویق می کند تا نحوه فکر کردن و وضعیت روحی خود را تغییر دهد.
داروها
سازمان غذا و دارو، هیچ دارویی برای درمان این اختلال را تایید نکرده است. پزشک ممکن است داروهایی را برای شرایطی که بعضاً با اختلال شخصیت ضد اجتماعی همراه هستند، تجویز کند.
برخی از این اختلالات عبارتند از:
اضطراب یا افسردگی یا علائم پرخاشگری که این داروها باید با احتیاط تجویز شوند زیرا برخی از آن ها عوارض خطرناکی دارند.
آموزش اعضای خانواده
افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی بدون هیچ گونه احساس پشیمانی، باعث آزار و اذیت دیگران می شوند. اگر یکی از اطرفیان شما مبتلا به این نوع اختلال باشد، بهتر است حتی الامکان به منظور کمک به خودتان، برای درمان فرد اقدام کنید.
یک روان شناس می تواند مهارت های لازم را به شما آموزش دهد که چگونه مرزها و محدودیت ها را برای فرد مشخص کنید. با این کار خودتان را در برابر پرخاشگری، خشونت و عصبانیت های فرد مبتلا، محافظت کنید. روان شناسان حتی می توانند به شما راهکار هایی برای مقابله با افراد مبتلا را آموزش دهند. به دنبال یک روان شناس با تجربه در مدیریت اختلال شخصیت ضد اجتماعی باشید.
برای شرکت در آزمون میلون روی لینک شرکت در تست میلون (MCMI) کلیک کنید.