خودزنی در عصبانیت
خودزنی مانند بریدن یا سوزاندن خود یک نوع خودآزاری است. این نوع خودآزاری روشی ناهنجار برای مقابله با درد عاطفی، عصبانیت و خشم شدید و ناامیدی است. به خود صدمه زدن احتمال اقدامات پرخاشگرانه جدی تر و حتی کشنده علیه خود شخص را بالا می برد. دریافت درمان مناسب به فرد کمک می کند راه های سالم تری برای مقابله بیاموزد. اگر به خود صدمه می زنید حتی به صورت جزئی یا اگر فکر آسیب رساندن به خود دارید کمک حرفه ای بگیرید. هر نوع خودآزاری نشانه مسائل بزرگتر عمیقی است که باید به آن ها رسیدگی شود.
خودزنی
خودزنی و خودآزاری بسیار رایج است و افراد زیادی را بیش از آنچه فکر می کنید تحت تاثیر قرار می دهد. ده درصد از جوانان خودآزاری می کنند. این بدان معناست که احتمالاً حداقل دو نفر در هر کلاس دبیرستانی به خود صدمه زده است. خودآزاری یک اقدام به خودکشی یا رفتاری صرفا جهت جلب توجه نیست.
با این حال برای برخی افراد شیوه ای است جهت مقابله با افکار یا احساسات طاقت فرسا و ناراحت کننده. خودآزاری را باید جدی گرفت هر دلیلی که پشت آن باشد مهم نیست. باید برای آن چاره ای اندیشیده شود. فرد خودازار باید متوجه شود جلب توجه کردن اشکالی ندارد بلکه شیوه بروز آن است که مساله ساز می شود. باید به او آموخته شود که می توان بدون آسیب رساندن به خود زندگی کرد.
علائم خودزنی
- اسکار اغلب در الگوی بریدگی های تازه، خراش ها و کبودی ها و جای گزش یا زخم های دیگر
- مالش بیش از حد یک ناحیه برای ایجاد سوختگی
- نگه داشتن اجسام نوک تیز در دست
- پوشیدن لباس آستین بلند یا شلوار بلند حتی در هوای گرم
- گزارش های مکرر از آسیب های تصادفی
- مشکلات در روابط بین فردی
- بی ثباتی رفتاری و عاطفی، تکانشگری و غیرقابل پیش بینی بودن
- اظهار درماندگی، ناامیدی یا بی ارزشی
عوارض خودزنی
بدتر شدن احساس شرم و گناه و عزت نفس پایین که تا قبل از خودآزاری هم وجود داشته است.بروز عفونت، زخم و اسکار یا تغییر شکل دائمی پوست
- جراحت شدید و احتمالاً کشنده
- بدتر شدن مسائل و اختلالات زمینه ای در صورت عدم درمان کافی
- احتمال خودزنی منجر به مرگ و خطر خودکشی
اگر چه خودآزاری معمولاً اقدامی برای خودکشی نیست اما به دلیل مشکلات عاطفی که باعث خودزنی می شود احتمال خطر خودکشی نیز افزایش می یابد. الگوی آسیب رساندن به بدن در مواقع پریشانی می تواند چنان شدید باشد که احتمال خودکشی را افزایش دهد.
علت خودزنی موقع عصبانیت
علل و عوامل مختلفی میتوانند باعث این شوند که افراد در هنگام عصبانیت رفتارهای نا به هنجاری نظیر خودزنی را نشان دهند. ما در ادامه به چند مورد از مهم ترین آنها اشاره کردهایم.
برخورداری از برخی ویژگیهای شخصیتی نظیر تکانشگری
تکانشگری یکی از ویژگیهای شخصیتی است که باعث میشود افراد اغلب در لحظه، به طور آنی و بدون تامل کارهایشان را انجام دهند. این افراد در حقیقت بیشتر تحت تاثیر عواطف خود هستند و کمتر میتوانند صبر و حوصله به خرج دهند. کسانی که تکانشگری بالایی دارند زمانی که دست خوش هیجانات شدید نظیر خشم میشوند خودکنترلی بسیار کمتری دارند و بیش از سایرین ممکن است که دست به رفتارهای مخربی نظیر خوزنی بزنند.
عدم برخورداری از مهارت کنترل خشم از علل خودزنی موقع عصبانیت
مهارت کنترل خشم یکی از مهارتهای بسیار مهم در زندگی است که همه افراد به فراگیری آن نیاز دارند. امروزه روانشناسان تکنیکهای مختلفی را برای کنترل خشم آموزش میدهند. این تکنیکها به شما کمک میکنند تا بتوانید وجود خشم را در درونتان سریعتر شناسایی کرده و از تبدیل شدن آن به پرخاشگری علیه خود یا دیگران پیشگیری نمایید.
افرادی که در این زمینه آموزشی ندیدهاند یا الگوهای خوبی نداشتهاند هنگام عصبانیت نمیدانند با انرژی نیرومندی که در وجودشان شکل میگیرد چه کار کنند. همین مسئله میتواند باعث شود که آنها انرژی خود را با رفتارهای ناسالمی نظیر خودزنی بروز دهند. این در حالی است که اقدامات سادهای نظیر ورزش کردن، دوش گرفتن، کمک گرفتن از تنفس عمیق و سایر فنون آرام سازی میتوانند به شیوه درستی شما را از شر عواطف منفی خلاص کنند.
فراموش کردن دردهای روانی
برخی افراد هنگام خشم، درد روانی زیادی را به طور ذهنی تجربه میکنند. آنها نمیدانند که چگونه میتوان از این درد خلاص شد یا آن را فراموش کرد. در این شرایط برخی افراد با ایجاد درد جسمانی شدید در خود تلاش میکنند تا ذهن خود را از درد روانی دور نگه دارند. از همین رو ممکن است به خودزنی روی بیاورند. این در حالی است که شما میتوانید به جای این کار به شیوه دیگری حواس پنجگانه خود را به شدت تحریک کنید تا مشغولیت روانی تان برطرف شود. برای مثال میتوانید یک تکه یخ را در دستان خود نگه دارید، از ماساژ بدن کمک بگیرید و یا خود را با بوها و عطرهای آرامش بخش تسکین دهید. برای یادگیری فنون بیشتر در این زمینه لازم است به یک روانشناس مراجعه نمایید.
خود سرزنش گری مفرط از علل خودزنی موقع عصبانیت
برخی افراد تمام اتفاقهای خوب را به شانس و عوامل محیطی نسبت داده و همه اتفاقات بد را ناشی از ضعفهای درونی خود میدانند. همین موضوع باعث میشود که هنگام مواجهه با یک رویداد منفی دائما خود را سرزنش کنند. آنها در این شرایط ذهنیت یک والد تنبیه گر را پیدا میکنند و ممکن است خود را مستحق تنبیه بدانند. از همین رو تجربه خشم در آنها به رفتارهایی نظیر خودزنی منجر خواهد شد. اگر شما نیز چنین احساساتی را تجربه میکنید بهتر است به یک روانشناس مراجعه کنید. روانشناس به شما کمک میکند تا ذهنیتهای بالغ و سالم درون خویش را بیشتر بشناسید و با تقویت آنها از رفتارهای خود آسیب رسان پیشگیری نمایید.
دچار بودن به مشکلات هیجانی
خودزنی یکی از رفتارهای مخرب در افرادی است که به اختلالهای هیجانی مبتلا هستند. برای مثال مبتلایان به شخصیت مرزی اغلب ثبات هیجانی خوبی ندارند. همچنین آنها آستانه تحمل پایین تری در برابر رویدادهای محیطی دارند که باعث میشود سریعتر نسبت به پیرامون خود واکنش نشان دهند و خشم یا ناراحتی عمیقی را تجربه کنند.
این افراد اغلب برای فراموش کردن مشکلات خود از راه حلهای هیجان مدار نامناسبی استفاده میکنند. از جمله این راه حلها میتوان به خودزنی، سیگار کشیدن، مصرف مواد مخدر و الکل اشاره کرد. در این شرایط بسیار اهمیت دارد که فرد تحت روان درمانی با یک روانشناس بالینی قرار بگیرد. در صورتی که نیاز به دریافت دارو وجود داشته باشد درمانگر شما را به یک روان پزشک ارجاع خواهد داد.
عوامل خطرساز
اکثر افرادی که به خود صدمه می زنند، نوجوانان و جوانان هستند. اگرچه آن هایی که در سایر گروه های سنی هستند نیز به خود آسیب می رسانند و مختص قشر خاصی از افراد نیست. خودآزاری اغلب در سالهای پیش از نوجوانی یا اوایل نوجوانی شروع میشود. زمانی که احساسات ناپایدارتر هستند و نوجوانان با فشار همسالان، تنهایی و درگیری با والدین یا دیگر شخصیتهای تاثیرگذار اطراف مواجه میشوند.
عوامل خاصی ممکن است خطر آسیب به خود را افزایش دهند، از جمله داشتن دوستانی که به خود صدمه می زنند. فرادی که دوستانی دارند که عمداً به خود آسیب می رسانند با احتمال بیشتری شروع به خودآزاری می کنند.دراین رابطه مقاله دوران نوجوانی پیشنهاد میشود.
مسائل زندگی
برخی از افرادی که به خود آسیب می رسانند رفتارهایی مانند مورد بی توجهی قرار گرفتن، مورد آزار یا تجاوز جنسی، جسمی یا عاطفی قرار گرفتن یا در معرض حوادث آسیب زای دیگر بودن را تجره کرده اند. اگر آن ها طی بزرگسالی نیز در یک محیط خانوادگی ناپایدار باقی بمانند یا جوانانی باشند که هویت شخصی یا جنسیتی خود را زیر سوال می برند دست زدن به چنین اقداماتی دور از ذهن نخواهد بود. برخی از افرادی که به خود صدمه می زنند از نظر اجتماعی نیز منزوی هستند.
مسائل مربوط به سلامت روان
افرادی که به خود صدمه می زنند به احتمال زیاد به شدت خودانتقادگر بوده و مشکلات موجود را حل نمی کنند. علاوه بر این خودآزاری معمولاً با برخی اختلالات روانی مانند اختلال شخصیت مرزی، افسردگی، اختلالات اضطرابی و اختلال استرس پس از سانحه و اختلالات خوردن همراه است.
اعتیاد به الکل یا مواد مخدر: برخی از افرادی که به خود آسیب می رسانند اغلب در حالی که تحت تاثیر الکل یا مواد مخدر هستند این کار را انجام می دهند.
تشخیص و درمان پزشکی
اگرچه برخی از افراد خود اقدام به درخواست کمک می کنند، گاهی اوقات خودآزاری توسط اعضای خانواده و دوستان یا پزشکی که معاینه پزشکی معمولی انجام می دهد متوجه علائمی مانند جای زخم یا جراحات تازه می شود و معضل خودآزاری را کشف می کنند. هیچ آزمایش تشخیصی برای خود آزاری وجود ندارد. تشخیص صرفا بر اساس ارزیابی فیزیکی و روانی انجام می شود. غالبا برای ارزیابی به یک متخصص سلامت روان با تجربه در درمان خودآزاری ارجاع داده می شوند. یک متخصص بهداشت روان فرد را از نظر اختلالات سلامت روان که ممکن است با آسیب به خود مرتبط باشد مانند افسردگی یا اختلالات شخصیت ارزیابی می کند. در این صورت ارزیابی شامل ابزارهای اضافی مانند پرسشنامه و آزمون های روانشناسی می شود.
علت خودزنی هنگام عصبانیت | درمان خودزنی
روشی که بشود از آن بهترین راه برای درمان رفتار خودآزاری نام برد وجود ندارد اما اولین قدم این است که مساله را با کسی در میان بگذارید تا بتوانید کمک بگیرید. درمان بر اساس مسائل خاص شما و هر گونه اختلال سلامت روان مرتبطی که ممکن است وجود داشته باشد مانند افسردگی طرح ریزی می شود. از آنجایی که خودآزاری میتواند بخش عمدهای از زندگی فرد باشد بهتر است از یک متخصص سلامت روان با تجربه در مسائل آسیبدیدگی کمک بگیرید.
اگر رفتار آسیبرسان به خود با یک اختلال سلامت روان مانند افسردگی یا اختلال شخصیت مرزی همراه باشد برنامه درمانی ابتدا بر روی آن اختلال و همچنین رفتار آسیبرسان به خود متمرکز می شود. درمان رفتار آسیبرسان به خود به زمان، سخت کوشی و تمایل خود فرد برای بهبودی نیاز بستگی دارد.
روان درمانی
- شناسایی و مدیریت مسائل زمینهای که باعث رفتار آسیبرسان به خود میشود
- یادگیری مهارت ها برای مدیریت بهتر پریشانی
- یادگیری نحوه مدیریت و تنظیم احساسات
- تقویت خودانگاره
- گسترش و رشد مهارت هایی که برای بهبود روابط و مهارت های اجتماعی نیاز است.
- گسترش و پرودش مهارت های حل مسئله به شیوه ای سالم
- درمان شناختی رفتاری (CBT): که به فرد کمک می کند باورها و رفتارهای ناسالم و منفی را شناسایی کرده و آن ها را با باورهای سازگار و سالم جایگزین کنید.
- رفتار درمانی دیالکتیکی: نوعی از CBT که به فرد مهارت های رفتاری را آموزش می دهد تا به شما در تحمل پریشانی، مدیریت یا تنظیم احساسات و بهبود روابط خود با دیگران کمک کند.
- درمانهای مبتنی بر ذهنآگاهی: که به شما کمک میکنند در زمان حال زندگی کنید. افکار و اعمال اطرافیان را به درستی درک کنید تا اضطراب و افسردگی شما را کاهش داده و بهزیستی عمومی شما را بهبود بخشد. علاوه بر جلسات درمانی فردی، خانواده درمانی یا گروه درمانی نیز ممکن است توصیه شود.