انسان موجودی اجتماعی است وهمین امر لزوم داشتن مهارت های ارتباطی را مشخص‌تر می‌کند. مهارت های ارتباطی به طور کلی شامل دو نوع مهارت کلامی و غیر کلامی می‌شوند. وجود این مهارت‌ها در روابط بین فردی، کاری، تحصیلی و مکاتباتی بسیار ضروری است. مهارت‌های ارتباطی قابل یادگیری بوده و می‌توان با تمرین و آموزش آنها را در خود تقویت کرد. اما همین ارتباطات گاهی سبب آسیب می‌شوند پس باید درک عمیقی از فرآیند ارتباطات برای موفقیت در جنبه‌های مختلف زندگی داشته باشید. عدم برقراری ارتباط موثر با دیگران می‌تواند به دلایل مختلفی چون عدم اعتماد به نفس و یا مشکلات دوران کودکی رخ دهد. ریشه یابی ناتوانی فرد در عدم برقراری ارتباط در جلسات مشاوره روانشناسی قابل بررسی است.
مشکلات ارتباطی چیست ؟
کیفیت روابط فرد در سلامت روانشناختی نقش مهمی دارد به عبارت دیگر الگوی تعاملی والدین و فرزندان ، خواهر ها و برادر ها دوستان و همکاران بستگی دارد . مشکل در ارتباط بین هریک از افراد مهم زندگی ممکن است مشکلاتی را ایجاد کند. مشکلات ارتباطی به عنوان الگوی تعامل بین اعضای یک واحد ارتباطی که با اختلال چشمگیر در عملکرد یک یا چند عضو آن واحد ارتباط دارند، معرفی می شود. در ادامه به انواع مشکلات ارتباطی اشاره می کنیم .
اهمیت افزایش مهارت های ارتباطی در زندگی
تقویت مهارت های ارتباطی در شکل گیری یک ازدواج موفق، دوستی‌های پایدار، فرصت‌های شغلی بیشتر و پیشرفت در زمینه‌های مختلف نقش دارد.
شما با مهارت های ارتباطی می‌توانید به جایگاه‌های بالاتری در زمینه کاری خود دست یابید و به راحتی تبدیل به مدیری موفق و ثروتمند شوید. از همه مهم‌تر این مهارت‌ها در برقراری ارتباط با دیگران اعتماد به نفس شما را بالا برده و دید مثبت‌تری نسبت به خودتان ایجاد می‌کند. افزایش مهارت‌های ارتباطی در میان اعضای خانواده، به ویژه در ارتباط با فرزندان، در شکل‌دهی یک خانواده سالم به شما یاری می‌رساند.
انواع مهارت های ارتباطی کلی
مهارت های ارتباطی کلی چند نوع دارند که عبارتند از:
مهارت های انتقال پیام
این مهارت‌ها شامل مهارت‌های ارتباط کلامی و ارتباط غیر کلامی می‌شوند. مهارت‌های کلامی به کلمات و جملات بیان شده و دیگر اصواتی که منجر به انتقال اطلاعات و معانی می‌شوند، مربوط است. مهارت‌های غیر کلامی بیشتر به زبان بدن مربوط می‌شوند که چگونه علاوه بر صحبت کردن با استفاده از حرکات بدنی، چهره، طرز نشستن و ایستادن بر دیگران تاثیر گذاشته و در مواقعی پیامی را به آنها انتقال دهید.
مهارت های دریافت پیام
مهارت‌هایی که با استفاده از آنها پیام‌های مخاطب دریافت می‌شوند. در این مورد، مهارت‌های خوب گوش دادن، مشاهدۀ با جزئیات و پاسخ دادن مدنظر است.
انواع مهارت های ارتباطی جزئی
مهارت‌های ارتباطی جزئی انواع مختلفی دارند و به شرح زیر هستند:
مهارت های ارتباطی بین فردی
پرورش این مهارت‌ها در ارتباط روزمره با دیگران بسیار اهمیت دارد. افزایش و تقویت مهارت‌های بین فردی با استفاده از تقویت مهارت‌های انتقال و دریافت پیام صورت می‌گیرد. برای افزایش این مهارت ارتباطی در خود، نکات زیر را به کار بگیرید. این نکات شما را در برقراری ارتباط موثر و صلح آمیز با دیگران یاری می‌دهد.
در مرحلۀ اول باید شنوندۀ خوبی باشید. اینکه به چه میزان بتوانید پیام خود را به مخاطب برسانید به درک عمیق گفته‌های طرف مقابلتان بستگی دارد. برای نشان دادن علاقه خود به صحبت‌ها دیگران، از آنها سوال بپرسید.
معمولا افراد به سمت کسانی جذب می‌شوند که علاقۀ واقعی آنها را نسبت به برقراری ارتباط ببینند. سعی کنید همواره در ارتباط با دیگران لبخند بزنید و خوشرو باشید. تماس چشمی با دیگران از موثرترین روش‌های برقراری ارتباط موثر است. درک دیدگاه‌های مختلف و شنونده بودن آنها به روابط عمیق و دوستانه کمک زیادی می‌کند. همیشه در جمع‌ها ابراز وجود کنید و منفعل نباشید. این کار باعث می‌شود دیگران شما را فردی اجتماعی و جذاب بدانند. البته نباید در مورد زمینه‌ای که اطلاعات ندارید گزافه گویی کنید.
مهارت های ارتباط کاری
یادگیری مهارت‌های کاری نقش بسیار زیادی در بهبود اخلاق کارکنان، تولیدات بالاتر، افزایش فروش و رضایت مشتری ایفا می‌کند. در بسیاری مواقع مدیران شرکت‌های موفق مبالغی را برای آموزش مهارت های ارتباطی کاری برای کارمندان خود هزینه می‌کنند. برای داشتن ارتباط با کیفیت در زمینۀ کاری تمام انرژی خود را بر روی درک مخاطبتان صرف کنید. برای این کار از تقویت مهارت‌های کلامی و غیر کلامی بهره ببرید.
مهارت های ارتباطی نوشتاری
تقویت مهارت نوشتن، درک پیام‌های نوشتاری شما را برای خواننده عمیق‌تر کرده و تاثیر بیشتری بر او می‌گذارد. ارتباطات نوشتاری شامل نامه‌ها، ایمیل‌ها، یادداشت‌ها و خبرنامه‌ها می‌شود. نوشته شما باید به شکل مناسبی آغاز شود و مقدمه‌ای جذاب داشته باشد. کلید ارتباط نوشتاری، مشخص کردن و وضوح هدف از انتقال پیام است. برای مثال می‌توانید از جملۀ (در این نامه قصد دارم تا شما را ازعلاقۀ خودم به موضوع ... آگاه کنم) استفاده کنید. لحن مکالمه، استفاده از دستور زبان مناسب و املای درست کلمات، از نکات قابل توجه در یک ارتباط نوشتاری موثر هستند.
بهبود مهارت‌های ارتباطی
مراقب زبان بدن‌تان باشیدمراقب زبان بدن‌تان باشید
شما به طرف مقابلتان می‌گویید که آماده‌ی صحبت کردن هستید، اما دست به سینه می‌ایستید. می‌گویید دارید به حرف‌های او گوش می‌کنید، اما سرتان را از موبایل‌تان بلند نمی‌کنید. اشارات غیر کلامی و نانوشته‌ی ما معمولا بیش از آنچه فکر می‌کنیم، احساس و افکار واقعی ما را آشکار می‌کنند. نحوه‌ی برقراری ارتباط چشمی با دیگران، نوع دست دادن و حتی طرز نشستن‌تان طی یک مصاحبه‌ی ویدئویی، همه جزئی از ارتباط هستند. فراموش نکنید که شما دائما در حال ارتباط برقرار کردن هستید، حتی وقتی که یک کلمه هم حرف نزنید. اگر می‌خواهید پیش از یک گفت‌وگوی مهم، اعتماد به نفس‌تان را افزایش دهید، یک ژست قدرت‌بخش را امتحان کنید. یا درک و تفسیر زبان بدن دیگران را یاد بگیرید تا بتوانید واکنش‌های مناسبی نشان دهید.
از به کار بردن کلمات و آواهای غیرضروری پرهیز کنید
تکرار آواهایی مانند «اِممم» یا «اِاا» هیچ کمکی به ارتقای سطح گفت‌وگوهای روزانه یا سخن‌رانی‌های‌تان نمی‌کند. این آواهای اضافه را حذف کنید تا متقاعدکننده‌تر به نظر برسید و اعتماد به نفس بیشتری داشته باشید. یکی از راه‌های این کار این است که دقت کنید که چه زمان‌هایی در صحبت‌های‌تان از کلماتی مانند «اِممم» یا «مثلا» استفاده می‌کنید. همچنین می‌توانید دست‌های‌تان را از جیب‌های‌تان دربیاورید یا فقط صبر کنید و پیش از شروع صحبت کمی مکث کنید. این سکوت‌های گاه‌به‌گاه بیش از دیگران، برای خودتان عجیب و مسخره به نظر می‌آید. مطمئن باشید.
برای گپ‌های معمولی و موقعیت‌های دیگر از قبل نمایش‌نامه‌ای در ذهن داشته باشید
گپ زدن یکی از هنرهایی است که افراد زیادی در آن مهارت ندارند. برای زمان‌هایی که در مواجهه با افرادی که به سختی آنها را می‌شناسید و سکوت‌های اجتناب‌ناپذیر و ناراحت‌کننده بین‌تان پیش می‌آید، داشتن یک نقشه‌ی ذهنی بسیار کمک‌کننده است. اینکه بدانید چطور سر صحبت را باز کنید یک هنر است، یعنی بتوانید موضوعاتی برای گپ زدن (خانواده، شغل، تفریح و سرگرمی، رویاها و آرزوها) پیدا کنید. همچنین می‌توانید با اشتراک‌گذاری اطلاعاتی که می‌توانند برای پیدا کردن زمینه‌ی مشترک به شما و طرف مقابلتان کمک کنند، گپ زدن را به گفت‌وگو تبدیل کنید. گپ زدن در بلند مدت می‌تواند شما را به فردی خوشحال‌تر تبدیل کند.
قصه بگویید
قصه‌ها بسیار قدرتمندند. آنها ذهن‌تان را فعال می‌کنند، از خراب شدن ارائه‌های شغلی جلوگیری می‌کنند، باعث می‌شوند متقاعدکننده‌تر به نظر برسیم، همچنین می‌توانند در موفق شدن در مصاحبه‌ها هم کمک‌کننده باشند. یاد بگیرید که چطور به یک قصه‌گوی افسانه‌ای تبدیل شوید. همچنین می‌توانید از واژه‌ی «اما» بیشتر استفاده کنید تا داستان‌تان را سامان‌دهی کنید. هر کسی حداقل یک قصه خوب برای تعریف کردن در آستین دارد.
حواس‌پرت‌کن‌ها را کنار بگذارید
هنگامی که کسی با شما حرف می‌زند یا قرار است که با او وقت بگذرانید، وَر رفتن با موبایل‌تان بسیار بی‌ادبانه است. شاید خلاص شدن از دست همه‌ی چیزهایی که حواس‌مان را پرت می‌کنند یا کنار گذاشتن تکنولوژی به طور کل، ممکن نباشد، اما همین که به خودمان زحمت بدهیم و سرمان را از روی گوشی یا تبلت‌مان بلند کنیم، به شدت روی ارتباطات‌مان با دیگران تاثیرگذار است.
- مختصر و مفید باشید
- یک مخفف برای واژه‌ی «BRIEF» به معنای «مختصر» در زبان انگلیسی وجود دارد که از سرنام‌های کلمات زیر تشکیل شده است:
- Background: زمینه‌چینی
- Reason: دلیل
- Information: اطلاعات
- End: پایان
- Follow-up: پی‌گیری
این مخفف برای این است که در هنگام ایمیل نوشتن به شما کمک کند تا همه چیز را بیان کنید و در عین حال، مختصر و موجز باشید. این سیاست خوبی برای ارتباطات کلامی و نوشتاری است (همیشه می‌دانم به عنوان یک نویسنده، کارم این است که پیامم را به طور واضح بیان کنم و هر چه سریعتر این مقاله را هم تمام کنم. نگران نباشید، تنها دو مورد دیگر در این لیست باقی مانده است!).
همدلی‌تان را تقویت کنید
ارتباط یک خیابان دوطرفه است. اگر تمرین کنید که دیدگاه‌های مخالف را نیز در نظر بگیرید، می‌توانید دشواری و اضطرابی را که گاهی هنگام ارتباط برقرار کردن با دیگران دارید، کاهش دهید. برای نمونه، وقتی که مخاطب خاص‌تان می‌گوید خسته‌تر از آن است که بتواند حرف بزند، متوجه می‌شوید که منظورش واقعا چیست. همدلی کردن به شما کمک می‌کند که حتی بخش‌های ناگفته‌ی ارتباط‌تان با دیگران را نیز بهتر درک کنید و کمک می‌کند که واکنش‌های موثرتری نشان دهید.
گوش دهید، واقعا گوش دهید
در پایان، با به کار بردن نکات بالا، بهترین کاری که می‌توانید برای بهبود مهارت‌های ارتباطی‌تان انجام دهید، این است که یاد بگیرید واقعا گوش دهید، توجه کنید و اجازه دهید طرف مقابل حرفش را بزند، بدون اینکه صحبتش را قطع کنید. ما می‌دانیم که این کار سختی است، اما «یک گفت‌وگوی خوب، مجموعه‌ای از واژگان است که به زیبایی با گوش دادن پیوند خورده باشد.» در این صورت، حتی اگر سبک‌های ارتباطی‌تان با هم سازگار نباشد، دستِ کم درک درستی از یک‌دیگر خواهید داشت و می‌توانید امیدوار باشید که مخاطبتان هم با همان دقت به حرف‌های شما گوش می‌دهد.