میزان شیوع مادام العمر اختلال وسواسی-جبری در جمعیت عمومی نسبتاً ثابت و حدود دو تا سه درصد است. طبق تخمین برخی از پژوهشگران، اختلال وسواسی-جبری در بسیاری از بیماران سرپایی مطبها و درمانگاه های روانپزشکی یعنی در ده درصد از آنها یافت می شود.
با توجه به ارقام مذکور، اختلال وسواسی-جبری چهارمین بیماری روانپزشکی پس از فوبیا (هراس)، اختلال مرتبط با مواد، اختلال افسردگی اساسی است
از هر 50 نفر 1 نفر در کل عمر ش دچار اختلال وسواسی جبری میشود. شیوع در مرد و زن مساوی است. در کل بریتانیای کبیر حدود یک میلیون نفر به این بیماری دچار هستند.
این بیماری معمولا در دوره جوانی بروز می‌کند و شامل دوره‌های بهبود و پسرفت خود به خودی است. معمولا بیماران سالها از این بیماری رنج میبرند بدون درخواست کمک.
وسواس فکری چیست؟
اختلال شخصیت وسواسی جبری (Obsessive-Compulsive Personality Disorder OCPD) نوعی اختلال شخصیتی است که با افراط در کمال‌گرایی، نظم و پاکیزگی مشخص میشود. افراد مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی اجباری احساس نیاز شدیدی به اعمال استانداردهای خود در محیط بیرونی می‌کنند. افراد دارای اختلال شخصیت وسواسی اجباری دارای ویژگی‌های زیر هستند:
- بیان احساسات برایشان مشکل است.
- آنها در تشکیل و حفظ روابط نزدیک با دیگران مشکل دارند.
- آنها افرادی سخت کوش هستند، اما وسواس همراه با کمال‌گرایی می‌تواند آنها را ناکارآمد کند.
- آنها اغلب افرادی عادل، خشمگین و عصبانی هستند.
- آنها اغلب دچار انزوای اجتماعی و دوری از اجتماع می‌شوند.
- آنها می‌توانند دچار اضطراب همراه با افسردگی شوند.
افراد مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی اجباری متوجه نیستند که طرز فکر کردن و یا طرز رفتار کردنشان اشتباه است بلکه بر این باورند که راه تفکر و انجام کار آنها تنها راه صحیح است و هر کس دیگری اشتباه است.
اختلال شخصیت وسواسی اجباری (OCPD) اغلب با اختلال اضطرابی که اختلال وسواسی اجباری (OCD) یا وسواس نامیده میشود، اشتباه گرفته میشود؛ با این حال، آنها یکسان نیستند.
دلایل اختلال شخصیت وسواسی جبری
علت دقیق اختلال شخصیت وسواسی اجباری ناشناخته است. مانند بسیاری از جنبه‌های اختلال شخصیت وسواسی اجباری علل آن نیز هنوز مشخص نشده است. اختلال شخصیت وسواسی اجباری ممکن است به علت ترکیبی از ژنتیک و تجارب دوران کودکی ایجاد شود. در بعضی مطالعات موردی، بزرگسالان می‌توانند تجربه‌ی اختلال شخصیت وسواسی اجباری را در سنین بسیار پایین به یاد بیاورند. آنها ممکن است به داشتن فرزند کامل و بدون عیب و کاملا مطیع، نیاز داشته باشند. این نیاز به پیروی از قوانین، پس از آن به بزرگسالی منتقل میشود.
علائم اختلال شخصیت وسواسی جبری
- کمال‌گرا بودن در حدی که نمی‌توانند فعالیت را به انتها برسانند
- چهارچوبی بودن رفتار فرد تا جایی که ازنظر دیگران بیمار رفتاری خشک و کند دارد
- خساست و تنگ‌نظری چه در مسائل مالی چه عواطف و هیجانات
- وقت‌شناسی غیرمعمول تا حدی که باعث عذاب خود و دیگران میشود
- توجه به مسائل حاشیه‌ای و جزئیات
- به انجام کارهای تکراری اعتیاد دارند
- نمی‌توانند در انجام امور با دیگران شریک شوند و قسمتی از امور را به دیگران بسپارند
- نیاز شدیدی به یک “روال انجام کار”
- اعتقاد شدید به مناسک، سنت‌ها و مراسم
- خرافی بودن زیاد
- معتقدند به درست بودن و اینکه بینشی کاملاً درست دارند
- استفاده از پرخاشگری و قهر به‌جای مدیریت بحران
- به دلیل ناتوانی در مدیریت رفتارهای مانند بی‌توجهی بی‌جا، باج دادن، فداکاری و یا سوءاستفاده از آنها سر می‌زند
- برای جلب‌توجه رفتارهای نمایشی مانند تمارض دارند
- به بعضی افراد وابسته می‌شوند و مکرر به آنها باج می‌دهند
- مدام نگران از دست دادن روابط عاطفی خود هستند
- پنهان‌کاری و درغگویی که همیشه توجیهی برای آن دارند
- در انجام فعالیت‌ها سخت‌کوشی غیرمتعارفی دارند
- جمع و نگهداری از بعضی وسایل بی‌فایده یا استفاده شده
نشانه‌های بالینی اختلال شخصیت وسواسی جبری
- ضعف قوی جسمی
- مشکل در خوابیدن به دلیل کابوس
- مشکل تعادل مانند سرگیجه، لرزش دست‌وپا
- مشکلات گوارشی به‌ویژه در مشکلات مربوط به روده پولیپ و کولیت روده
- کلافه بودن در آنها شایع است مخصوصا بعد از فعالیت فیزیکی یا حتی رابطه جنسی
- خشک بودن در مسائلی مانند مسافرت، روابط بین فردی یا رانندگی
- تحریک‌پذیری بالا نسبت به محرک‌های محیطی
- عدم تمرکز در برخورد با دیگران
- هیجانی بودن
ازآنجایی‌که افراد دارای اختلالات شخصیت تصور می‌کنند رفتار و منش آنها صحیح است؛ کمتر به فکر درمان میافتند اگر چنین رفتارهای را در اعضای خانواده یا دوستان خود مشاهده کردید بهتر است او را برای مراجعه به کلینیک روانپزشکی و درمان ترغیب کنید. یا در تست MMPI-2 شرکت کنند
چه افرادی در معرض ابتلا به اختلال شخصیت وسواسی جبری هستند؟
بنیاد بین المللی اختلالات وسواسی اجباری (OCDF) تخمین می‌زند که مردان تقریبا دو برابر بیشتر از زنان به اختلال شخصیت وسواسی جبری مبتلا می‌شوند. براساس گزارش مجله‌ی ارزشیابی شخصیت، بین 2 تا 7 درصد از جمعیت مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی-اجباری هستند که همین مسئله این اختلال شخصیتی را شایع‌ترین اختلال شخصیت جامعه می‌کند. کسانی که به بیماری‌های بهداشت روان مبتلا هستند با احتمال بیشتری با اختلال شخصیت وسواسی جبری تشخیص داده می‌شوند. برای نشان دادن نقش اختلال شخصیت وسواسی جبری در این تشخیص ها، تحقیقات بیشتری لازم است. علاوه بر این، افرادی که مبتلا به اختلال وسواسی اجباری شدید (OCD) هستند بیشتر احتمال دارد که به اختلال شخصیت وسواسی جبری (OCPD) مبتلا شوند.
درمان اختلال شخصیت وسواسی جبری
درمان اختلال شخصیت وسواسی جبری می‌تواند به آگاهی بیشتر شما در مورد نحوه‌ی تاثیر منفی علائم اختلال شخصیت وسواسی جبری بر دیگران کمک کند. همانند سایر اختلالات شخصیتی، پیدا کردن درمان مناسب شما، پایه و اساس درمان موفق است. درمان شناختی رفتاری می‌تواند به بهبود توانایی شما برای برقراری ارتباط و همدردی با عزیزانتان کمک کند. احتمال اعتیاد به مواد مخدر یا الکل در اختلال شخصیت وسواسی جبری نسبت به دیگر اختلالات شخصیتی کمتر است.
برای درمان این بیماری باید نزد شخص متخصص در زمینهٔ درمان بیماری روانی مراجعه کرد. این افراد با استفاده از مصاحبه، پرسشنامه اول سعی در تشخیص صحیح و دقیق این بیماری دارند.
اغلب افرادی که برای درمان و بهبودی اقدام کردن و در این مسیر موفق بودن توسط شریک زندگی و همسر خود ترغیب به این امر شدند. بهتر است خانواده فرد در جریان فرآیند درمان باشند تا بتوانند هرچه بهتر به بهبودی بیمار در این مسیر کمک کنند.