اختلال شخصیت اسکیزوتایپال STPD یکی از انواع اختلالات شخصیت کلاستر A می باشد. شخصیت های اسکیزوتایپال از جمله افرادی هستند که شباهت بسیاری به مبتلایان اسکیزوفرنی دارند. مبتلایان به این شخصیت مشکلات زیادی در ایجاد و حفظ روابط نزدیک با دیگران دارند. از طرفی بی نظمی های رفتاری در آن ها بسیار به چشم می خورد. در کنار این نشانه ها دارای افکاری عجیب و غریب و درکی متفاوت از محیط خود هستند. اگر با چنین فردی در ارتباط هستید بهتر است درباره ویژگی های منحصر به فرد شخصیت اسکیزوتایپال بیشتر آشنا شوید.
شخصیت اسکیزوتایپال
در شخصیت اسکیزوتایپال تفکر و نحوه ارتباط برقرار کردن مختل شده است. بیماران اسکیزوتایپال اگر چه اختلال فکری واضحی ندارند، اما تکلمشان متمایز یا ویژه است و اغلب معنایش را فقط خودشان می فهمند. شخصیت اسکیزوتایپال نیز مانند بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است از احساسات خود باخبر نباشد؛ اما به کشف احساسات دیگران بویژه حالات عاطفی منفی مثل خشم، بسیار حساس است. آنها افکاری خرافی دارند یا مدعی غیب بینی و داشتن سایر قدرتهای فکری ویژه هستند.
نشانه های اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
اگر قصد ازدواج با شخصیت اسکیزوتایپال را دارید باید اطلاعات بیشتری در مورد این اختلال و نحوه برخورد با شخصیت های اسکیزوتایپال کسب کنید. نشانه های تشخیصی شخصیت اسکیزوتایپال عبارتند از:
- افکار انتساب به خود
- اعتقادات عجیب یا افکار جادویی که بر رفتار فرد اثر بگذارند و با هنجارهای برآمده از خرده فرهنگ فرد همخوانی نداشته باشند
- (مثل خرافاتی بودن، اعتقاد به غیب بینی، دور آگاهی (تله پاتی)، یا «حس ششم»؛ در کودکان و نوجوانان به صورت تخیلات یا
- اشتغالات ذهنی غریب)
- تجارت غیر معمول ادراکی، از جمله خطاهای ادراکی جسمی
- تفکر و تکلمی عجیب (مثلاً مبهم، حاشیه پردازانه، استعاره ای، با شرح و تفصیل مفرط، یا قالبی)
- افکار بدبینانه و سوء ظن
- حالت عاطفی نابجا یا محدود
- رفتار یا وضع ظاهری عجیب، نامتعارف، یا مخصوص به خود
- فقدان دوستان صمیمی یا مورد اطمینان، بجز بستگان درجه اول
- اضطراب مفرط در میان جمع به طوری که با آشنا شدن هم کاهش نیابد؛ این اضطراب بیشتر به ترس توام با بدگمانی فرد مرتبط است نه به قضاوت منفی در مورد خودش
عوارض و پیامدهای STPD
افرادی که دچار اختلال شخصیت اسکیزوتایپال، شرایط زیر را دارند:
- افکار، رفتارها و برداشت‌های نامتعارف و غیرعادی
- ادعای خواندن افکار دیگران یا توانایی پیشگویی آینده
- مشکلات عمده در ایجاد ارتباط با دیگران
- اضطراب اجتماعی حاد که با گذشت زمان یا آشنایی برطرف نمی‌شود
- حرف زدن با خود، نادیده گرفتن دیگران یا عکس‌العمل‌های نامناسب
علل STPD
بروز اختلال شخصیت اسکیزوتیپال، دارای ریشه های ژنتیکی، خانوادگی یا گروهی از دلایل همبسته شناخته شده است. اکثر والدینِ افراد مبتلا به این اختلال، از لحاظ عاطفی به صورت رسمی از یکدیگر دورند و روابط گیج کننده ای را نشان می دهند. تاثیر روابط والدین در آینده روابط فرزندان تاثیر دارد.
جهان درونی آنها ممکن است پر از ترسها و تخیلات کودکانه و نیز رابطه با افرادی خیالی و تصوری باشد که آنها را به وضوح می بینند. ممکن است اعتراف کنند که خطای ادراک دارند و افراد را مثل آدمهای چوبی یا چیزی شبیه آن می بینند. طبق تحقیقات بسیاری از آنان به صورت معناداری به وسیله والدین، خویشاوندان و همسالان، تحقیر شده اند. خودپنداره بسیار ضعیف، انتقاد از خود بالا و رفتارهایی حاکی از ناراضی بودن از خود را نشان می دهند. این نشانه ها در حسی دخیل می شوند که آنها را از لحاظ اجتماعی برای داشتن روابط معنادار بین فردی، نالایق نشان می دهد.
درمان اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
درمان اختلالات شخصیت نیاز به صرف وقت و زمان دارد. معمولا این افراد برای درمان اختلال شخصیت اسکیزوتایپال خود مراجعه نمی کنند؛ بلکه عاملی دیگر فرد را به سمت درمان سوق می دهد. در ادامه چندین روش درمان را شرح داده ایم:
- رواندرمانی: اصول درمان اختلال شخصیت اسکیزوتایپال در اساس، تفاوتی با اصول درمان اختلال شخصیت اسکیزوئید ندارد، جز اینکه با بیماران دسته اول باید برخوردی دقیق و محتاطانه داشت.
- درمان رفتاری- شناختی: دیدگاه شناختی رفتاری بیشتر بر تعیین و تغییر محتوای تفکرات اسکیزوتیپال تمرکز می کند. در این روش درمانگر با استفاده از تکنیک هایی به این اهداف می رسد.
- درمان گروهی: درمان گروهی برای بیمار یک تجربه اجتماعی فراهم می کند، بدین صورت این امکان فراهم می شود که از دیگران در محیطی کنترل شده بازخورد بگیرد. این امر عموما فقط برای اسکیزوتیپال هایی مطلوب است که گریز از جمع یا رفتارهای پارانوئیدی را چندان نشان نمی دهند.
- درمان خانوادگی و زناشویی: در زوج درمانی زوجها برای بیشتر درگیر شدن در زندگی همدیگر یا بهتر کردن الگوهای ارتباطی متمرکز می شود.
- دارو درمانی: داروهای ضد روانپریشی برای مقابله با افکار انتساب به خود، خطاهای ادراکی، و دیگر علائم این اختلال مفید است و می توان آنها را در ترکیب با رواندرمانی به کار برد. اگر مولفه ای از افسردگی در شخصیت دیده شود، داروهای ضد افسردگی را نیز تجویز می شود.